Η ρωσική νίκη του Ερντογάν

Αλλά η αυξανόμενη συνεργασία με την Ρωσία έδωσε επίσης στον Ερντογάν ένα νέο πρότυπο οργάνωσης της διακυβέρνησής του στο εσωτερικό. Ο Πούτιν θα γινόταν μια νέα πηγή οικονομικής υποστήριξης για το καθεστώς Ερντογάν —μόνο τον τελευταίο χρόνο, η Ρωσία παρείχε στην Τουρκία δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε μετρητά και αναβολές πληρωμών. Αλλά ο Ερντογάν άρχισε επίσης να αντιγράφει απευθείας το στυλ διακυβέρνησης του Πούτιν. Πρώτον, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, ο Ερντογάν ήταν έτοιμος να λάβει νέα σκληρά μέτρα για να εξαλείψει τυχόν απειλές για την εξουσία του, στρατηγικές που ο Πούτιν είχε από καιρό εφαρμόσει στην Ρωσία. Έτσι, ο Ερντογάν χρησιμοποίησε εξουσίες έκτακτης ανάγκης για να πραγματοποιήσει μια ευρεία καταστολή της κοινωνίας, στοχεύοντας όχι μόνο ύποπτους πραξικοπηματίες, αλλά και κεντρώους, φιλελεύθερους, αριστερούς, σοσιαλιστές, Κούρδους εθνικιστές, ακόμη και συντηρητικούς που του εναντιώθηκαν.

Στην συνέχεια, το 2017, ο Ερντογάν ξεκίνησε ένα δημοψήφισμα -την πρώτη στημένη [εκλογική] κούρσα της βασιλείας του- για να αλλάξει το πολιτικό σύστημα της Τουρκίας από κοινοβουλευτική δημοκρατία σε προεδρικό σύστημα, μια κίνηση που θα του έδινε περισσότερες σαρωτικές εκτελεστικές εξουσίες. Ακόμη και με τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που του έδινε η θέση του˙ ωστόσο, δεν μπόρεσε να κερδίσει αυτό το δημοψήφισμα δίκαια. Μετά το κλείσιμο της κάλπης και ενώ η καταμέτρηση βρισκόταν σε εξέλιξη, το εκλογικό συμβούλιο της χώρας, λαμβάνοντας γραμμή από τον Ερντογάν, δήλωσε ότι παρόλο που μόνο τα ψηφοδέλτια με σφραγίδα του συμβουλίου καταμετρώντο ως έγκυρα μέχρι εκείνη την στιγμή στις τουρκικές εκλογές, και τα ψηφοδέλτια χωρίς σφραγίδα μπορούσαν πλέον να καταμετρηθούν -και ότι 2,4 εκατομμύρια ψηφοδέλτια χωρίς σφραγίδα που είχαν εμφανιστεί ξαφνικά θα μπορούσαν να προστεθούν στην τελική καταμέτρηση. Ως αποτέλεσμα, ο Ερντογάν «κέρδισε» το δημοψήφισμα με διαφορά 1,7 εκατομμυρίων ψήφων.

Η συνταγματική αλλαγή τέθηκε σε ισχύ τον Ιούλιο του 2018 και έδωσε στον Ερντογάν νέες εξουσίες, καθιστώντας τον ταυτόχρονα αρχηγό κράτους, αρχηγό της κυβέρνησης, αρχηγό του κυβερνώντος κόμματος, αρχηγό της αστυνομίας (μια πανεθνική δύναμη στην Τουρκία), και αρχηγό του στρατού ως αρχιστράτηγος. Ακριβώς όπως ο Πούτιν είχε αποκτήσει σαρωτικές εκτελεστικές εξουσίες στην Ρωσία, ο Ερντογάν είχε γίνει πλέον ο πιο ισχυρός εκλεγμένος ηγέτης της Τουρκίας μετά την πρώτη ελεύθερη και δίκαιη ψηφοφορία της χώρας το 1950 -στην πραγματικότητα ένας νέος Σουλτάνος. Πιο συμβολικά, όπως ο Πούτιν, ο οποίος όλο και περισσότερο εμφανίζει τον εαυτό του ως διάδοχο των μεγαλύτερων τσάρων της Ρωσίας, ο Ερντογάν άρχισε επίσης να αγκαλιάζει τα στολίδια ενός αυτοκρατορικού αρχηγού κράτους. Ήδη το 2014, είχε εγκαταλείψει το Cankaya, ένα ανεπιτήδευτο συγκρότημα επαύλεων και το παραδοσιακό γραφείο των προέδρων της Τουρκίας πριν από αυτόν, υπέρ του Bestepe, ενός τεράστιου παλατιού 1.200 δωματίων και γραφείων στην Άγκυρα. Και συνέχισε να επαναχρησιμοποιεί τα ανάκτορα της Οθωμανικής εποχής της Κωνσταντινούπολης ως κυβερνητικά γραφεία, σε μια προσπάθεια να αναδειχθεί ως νεο-οθωμανός ηγέτης της Τουρκίας.

Εκτός από την ενίσχυση της εξουσίας του, η συναναστροφή του Ερντογάν με τον Πούτιν είχε ήδη σημαντικές συνέπειες τόσο για την Ρωσία όσο και για την Δύση. Από το 2016, ο Πούτιν έχει διευκολύνει τέσσερις τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Συρία για να υπονομεύσει το συριακό παρακλάδι του PKK, τις YPG —βοηθώντας στην δημιουργία μιας άποψης μεταξύ των ελίτ ασφαλείας της Τουρκίας και του κοινού ότι η Ρωσία είναι καλύτερος και πιο ειλικρινής εταίρος της Τουρκίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εν τω μεταξύ, η στρατιωτική επιτυχία του Ερντογάν κατά των YPG στην Συρία βοήθησε την εικόνα του στο εσωτερικό, όπου πολλοί θεωρούν το PKK ως θανάσιμη απειλή για την εθνική ασφάλεια.

Σε αντάλλαγμα, ο Ερντογάν έχει προσφέρει στον Πούτιν μια χείρα βοηθείας στον πόλεμο της Ουκρανίας. Αν και η Άγκυρα έχει υποστηρίξει στρατιωτικά την Ουκρανία -τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη βοήθησαν να αποτραπεί η πτώση του Κιέβου στα χέρια της Ρωσίας κατά την αρχική blitzkrieg φάση του πολέμου- ο Ερντογάν έχει διατηρήσει τους δεσμούς με τη Ρωσία ανοιχτούς οικονομικά. Με το να μην συμμετάσχει στις κυρώσεις υπό τις ΗΠΑ κατά της Ρωσίας, ο Ερντογάν παρείχε στον Πούτιν πρόσβαση στις διεθνείς αγορές και επέτρεψε στους ολιγάρχες του, στους οποίους πλέον απαγορεύονται οι διακοπές στην γαλλική Ριβιέρα, να παρεπιδημούν στην τουρκική Ριβιέρα.

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΗΣ ΜΟΣΧΑΣ;

Εν μέσω αυτής της αυξανόμενης συνεργασίας με τη Ρωσία, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Ερντογάν κατάφερε να δημιουργήσει ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα στις εκλογές του Μαΐου. Οι τακτικές που χρησιμοποίησε -ελέγχοντας ποιοι υποψήφιοι θα κατέβαιναν [στις εκλογές] εναντίον του και κυριαρχώντας στον χώρο της ενημέρωσης με ψευδείς ειδήσεις- βγαίνουν από το σενάριο του Πούτιν. Σήμερα, σχεδόν τόσοι Τούρκοι πολίτες πιστεύουν ότι ο Ερντογάν έχει κάνει την Τουρκία βιομηχανικό-στρατιωτικό γίγαντα και ότι, όπως λέει, «οι τρομοκράτες του ΡΚΚ υποστηρίζουν τον Κιλιτσντάρογλου» όσο και οι Ρώσοι που πιστεύουν ότι ο Πούτιν «απο-ναζιστοποιεί» την Ουκρανία και ότι έχει αποκαταστήσει την χαμένη αυτοκρατορική δόξα της Ρωσίας. Όπως ο Πούτιν, ο Ερντογάν έχει κάνει την εκλογική διαδικασία τόσο στρεβλή υπέρ του νυν κυβερνήτη που δεν έχει πλέον σημασία πόσο ελεύθερη είναι η ψήφος. Οι προκαθορισμένες συνθήκες υπό τις οποίες διεξήχθησαν οι εκλογές κατέστησαν σχεδόν αδύνατη την εκλογή άλλου εκτός του σουλτάνου της Τουρκίας —ακόμα και ενόψει μιας ευρείας αντιπολίτευσης και των αυξανόμενων οικονομικών προβλημάτων.