Η θετική πλευρά της Δυτικής υποκρισίας

Οι ηγέτες του παγκόσμιου Νότου κατηγορούν εδώ και καιρό τις Δυτικές χώρες για υποκρισία και τα παράπονά τους φαίνεται να γίνονται όλο και πιο δυνατά μέρα με τη μέρα. Αυτοί οι ηγέτες αισθάνονται ενθαρρυμένοι να αμφισβητήσουν την Δυτική κυριαρχία επειδή βλέπουν τον κόσμο να γίνεται όλο και πιο πολυπολικός. Η τάση αυτή δεν έχει περάσει απαρατήρητη από την Κίνα και την Ρωσία, οι οποίες κάνουν τα πάντα για να τροφοδοτήσουν την δυσαρέσκεια ενάντια στην υπό την ηγεσία των ΗΠΑ τάξη πραγμάτων.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, φιλοξενεί την Σύνοδο Κορυφής για την Δημοκρατία στην Ουάσιγκτον, τον Μάρτιο του 2023. Jonathan Ernst / Reuters
--------------------------------------------------

Οι κατηγορίες για υποκρισία κατά της Δύσης είναι συχνά ακριβείς και δίκαιες. Η υποκρισία εμφανίζεται όταν οι πολιτικοί ηγέτες ασκούν εξωτερική πολιτική με τρόπους που δεν συνάδουν με τους ρητορικούς ισχυρισμούς τους περί ηθικής αρετής, παρακάμπτοντας εναλλακτικές πολιτικές που αντιστοιχούν στις διακηρυγμένες πεποιθήσεις τους. Σκεφτείτε την εισβολή των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ιράκ πριν από δύο δεκαετίες. Η Ουάσινγκτον πούλησε την εισβολή στο κοινό ως ενάρετη -ένας τρόπος για την ενίσχυση της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και της τάξης που βασίζεται σε κανόνες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τον Ιρακινό ηγέτη, Σαντάμ Χουσεΐν, σύμφωνα με τις αρχές της φιλελεύθερης διεθνούς τάξης, εξασφαλίζοντας, για παράδειγμα, την έγκριση της εισβολής από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αν η Ουάσιγκτον είχε ακολουθήσει άλλες επιλογές, δεν θα είχε προκαλέσει τόσο μεγάλο μακελειό στο Ιράκ και δεν θα είχε αποσταθεροποιήσει την χώρα και την ευρύτερη περιοχή. Και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα είχαν αποφύγει την κατηγορία της υποκρισίας που αμαυρώνει έκτοτε την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.

Όμως, αν το δει κανείς από μια άλλη οπτική γωνία, τέτοιες κατηγορίες υποκρισίας αποτελούν απόδειξη της μοναδικότητας της ισχύος των ΗΠΑ. Οι επικριτές κατηγορούν τις Ηνωμένες Πολιτείες για υποκρισία περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Δύσης. Αυτό δεν οφείλεται σε κάποιο ελάττωμα του χαρακτήρα των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά στην φύση της αμερικανικής ισχύος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες οικοδόμησαν την εξουσία τους παρέχοντας παγκόσμια δημόσια αγαθά μέσω οικουμενικών θεσμών. Βοηθούν στην επίτευξη της ειρήνης και της ασφάλειας μέσω των Ηνωμένων Εθνών, του ελεύθερου εμπορίου μέσω του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, της ανάπτυξης μέσω της Παγκόσμιας Τράπεζας, και της οικονομικής βοήθειας μέσω του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Περισσότερο από κάθε άλλη χώρα, οι Ηνωμένες Πολιτείες προβαίνουν σε φιλόδοξους ισχυρισμούς σχετικά με το γενικό καλό των ενεργειών τους. Η Ουάσινγκτον είναι τόσο συχνά υποκριτική επειδή περιβάλλει την εξωτερική της πολιτική με την γλώσσα της ηθικής αρετής.

ΔΙΠΡΟΣΩΠΕΣ, ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ ΟΡΓΙΣΜΕΝΕΣ

Όταν η Δυτική εξωτερική πολιτική γίνεται ευρέως αντιληπτή ως υποκριτική, η διατήρηση της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ τάξης γίνεται πιο δαπανηρή. Η πολιτική που εκλαμβάνεται ως δόλια υπονομεύει τη νομιμοποίηση των κανόνων και των θεσμών που την στηρίζουν. Αν η τάξη δεν έχει νομιμοποίηση, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να βασίζονται στον εξαναγκασμό και όχι στην αποδοχή, καθώς δεν μπορούν πλέον να περιμένουν τον σεβασμό των άλλων. Η εξωτερική τους πολιτική γίνεται πιο βίαιη και μισαλλόδοξη απέναντι στους επικριτές της, διαβρώνοντας τα φιλελεύθερα χαρακτηριστικά που είχαν εξέχουσα θέση στην άσκηση της αμερικανικής ισχύος.

Οι χώρες που βλέπουν την Δυτική πολιτική ως υποκριτική ίσως να αμφισβητήσουν το αν οι Δυτικοί αξιωματούχοι θα ενεργήσουν καλή τη πίστει και προς το συμφέρον των συμμάχων τους. Υπό αυτές τις συνθήκες, ίσως παραιτηθούν από την συνεργασία τους με την Δύση, ακόμη και όταν αυτή θα ήταν διαφορετικά επωφελής. Πάρτε την χλιαρή ανταπόκριση του παγκόσμιου Νότου στην Σύνοδο Κορυφής για την Δημοκρατία της κυβέρνησης Μπάιντεν: η υποστήριξη των ΗΠΑ στους απολυταρχικούς ηγέτες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ηγούνται της Αιγύπτου, της Σαουδικής Αραβίας, της Σιγκαπούρης, και του Βιετνάμ, κάνει πολλές χώρες επιφυλακτικές απέναντι σε μια πρωτοβουλία των ΗΠΑ για την δημοκρατία.

Η υποκρισία μπορεί επίσης να προκαλέσει ηθική οργή. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν την υποκρισία χειρότερη από το ψέμα. Ενώ οι ψεύτες παραπλανούν με σκοπό το κέρδος, οι υποκριτές πάνε ένα βήμα παραπέρα εξαπατώντας τους άλλους, ενώ επιδιώκουν τον έπαινο για την ηθική τους αρετή. Προσποιούνται ανωτερότητα κατά την διαδικασία παραβίασης των ίδιων των αρχών που δηλώνουν ότι υπερασπίζονται. Τα μη Δυτικά κράτη απαντούν μερικές φορές στην υποκρισία αναζητώντας αντίποινα. Για παράδειγμα, πολλοί υπογράφοντες της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων έχουν επικρίνει τις Ηνωμένες Πολιτείες επειδή υποκριτικά ζητούν πυρηνικό αφοπλισμό, ενώ εκσυγχρονίζουν ενεργά το πυρηνικό τους οπλοστάσιο. Πολλοί από αυτούς τους υπογράφοντες αντέδρασαν στην υποκρισία των ΗΠΑ υιοθετώντας μια αντίπαλη συμφωνία, την Συνθήκη για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων, η οποία στοχεύει να καταστήσει τα πυρηνικά όπλα που είναι παράνομα βάσει του διεθνούς δικαίου, αμφισβητώντας έτσι την κατοχή των πυρηνικών όπλων από τις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι υπογράφοντες και στις δύο συνθήκες προσπάθησαν να υπονομεύσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες, ακόμη και όταν πολλοί από αυτούς επωφελούνταν από την προστασία υπό την πυρηνική ομπρέλα της Ουάσινγκτον.

ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΤΙΣ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ ΠΟΥ ΑΠΑΝΤΗΘΗΚΑΝ

Είναι απολύτως θεμιτό και σκόπιμο να καταγγέλλουμε την Δυτική υποκρισία και τις δυσάρεστες συνέπειές της για τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Όσοι όμως κατηγορούν τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους για υποκρισία θα πρέπει επίσης να αναγνωρίσουν ότι η επισήμανση της υποκρισίας μπορεί να οδηγήσει σε θετική αλλαγή.

Η πράξη της προσπάθειας της εξαπάτησης των άλλων ώστε να πιστέψουν πως η Δυτική εξωτερική πολιτική καθοδηγείται από αρχές, στην πραγματικότητα ενισχύει τις εν λόγω αρχές. Όταν οι κυβερνήσεις προβάλλουν δημοσίως δικαιολογίες για το ότι δεν ενεργούν ενάρετα, παραδέχονται ότι αυτές οι αρετές έχουν σημασία. Αυτό αναγκάζει τους υποκριτές να διορθώσουν, ενίοτε, τους τρόπους τους και να αρχίσουν να διεξάγουν τις εξωτερικές υποθέσεις σύμφωνα με τις υποτιθέμενες αρχές τους. Για παράδειγμα, η κριτική στην Δυτική υποκρισία έπαιξε κρίσιμο ρόλο στον τερματισμό του δουλεμπορίου, στον περιορισμό της χρήσης όπλων μαζικής καταστροφής, και στην εδραίωση των κανόνων του σεβασμού της εδαφικής κυριαρχίας και της αποφυγής των επεμβάσεων.

Η εναλλακτική λύση -ένας κόσμος στον οποίο οι μεγάλες δυνάμεις δεν μπαίνουν καν στον κόπο να δικαιολογήσουν τις ενέργειές τους με βάση τις ηθικές αξίες- θα ήταν πολύ πιο επιζήμια για τις ασθενέστερες χώρες. Η προσποίηση της αρετής μεταξύ των φιλελεύθερων μεγάλων δυνάμεων επιτρέπει την πρόοδο, επειδή παρέχει στους επικριτές την ευκαιρία να καταγγείλουν την υποκρισία και να επικαλεστούν ανώτερες αρχές απαιτώντας βελτιώσεις. Οι χώρες του παγκόσμιου Νότου μπορούν να ντροπιάσουν τις μεγάλες δυνάμεις ώστε να αλλάξουν τους κανόνες και τους θεσμούς προς το καλύτερο.

Όσοι στον παγκόσμιο Νότο φωνάζουν κατά της Δυτικής υποκρισίας θα πρέπει επίσης να προσέχουν τον κίνδυνο μην γίνουν οι ίδιοι υποκριτές. Πολλοί επικριτές τείνουν να καταγγέλλουν την Δύση επιλεκτικά, επικρίνοντας μόνο εκείνες τις περιπτώσεις της Δυτικής υποκρισίας που πλήττουν άμεσα τα συμφέροντά τους, αλλά σιωπούν όταν τους ωφελεί. Η Ινδία για δεκαετίες διαμαρτυρόταν έντονα για την άρνηση της Ουάσινγκτον να ηγηθεί μιας παγκόσμιας διαδικασίας για την απαλλαγή του κόσμου από τα πυρηνικά όπλα, για να συμμορφωθεί στο τέλος μαζί τους μόλις εξασφάλισε παραχωρήσεις και υπέγραψε μια μη στρατιωτική πυρηνική συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2005.

Τέλος, οι χώρες του παγκόσμιου Νότου θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι η υπερβολική κριτική της υποκρισίας μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την διεθνή συνεργασία, καλλιεργώντας κυνισμό και πολιτική παράλυση. Η υποκρισία μπορεί μερικές φορές να είναι χρήσιμη. Παρέχει στις κυβερνήσεις μια ρεαλιστική διέξοδο σε καταστάσεις όπου πολύτιμες αρχές συγκρούονται. Πάρτε την περίπτωση του Νόμου για τη Μείωση του Πληθωρισμού (Inflation Reduction Act-IRA) που εισήγαγε η κυβέρνηση Μπάιντεν. Ο νόμος παρέχει επιδοτήσεις σε βιομηχανίες για τη μετάβαση σε ενεργειακές πηγές χαμηλών εκπομπών άνθρακα και με τον τρόπο αυτό αντανακλά την δέσμευση για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής σε ολόκληρο τον πλανήτη. Όμως, ο IRA παραβιάζει επίσης τους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου που οι Ηνωμένες Πολιτείες εφαρμόζουν με τόση σθεναρότητα στους άλλους. Η υποκρισία σε αυτή την περίπτωση επιτρέπει στον Λευκό Οίκο να διακηρύσσει την αξία τόσο της προστασίας του πλανήτη όσο και της διατήρησης του ελεύθερου εμπορίου, ακόμη και αν η κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να συμβιβάσει αυτά τα δύο.

ΛΙΓΗ ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ, ΚΑΛΩΣ ΚΑΜΩΜΕΝΗ

Η Δυτική υποκρισία μπορεί να είναι ωφέλιμη, αρκεί να αντιμετωπίζεται σωστά. Αυτό απαιτεί από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στην Δυτική συμμαχία να απαντούν σωστά κάθε φορά που έρχονται αντιμέτωποι με την αποτυχία τους να ανταποκριθούν στις ηθικές τους δεσμεύσεις. Αντί να επαναβεβαιώνουν απλώς την αξία της αρχής που παραβιάζουν, θα πρέπει να προσδιορίζουν μέτρα για την συμμόρφωσή τους με αυτήν. Μια τέτοια προληπτική αντίδραση έχει το πλεονέκτημα ότι δείχνει στον κόσμο ότι μπροστά στην κριτική που δέχεται, η Δυτική διεθνής τάξη είναι ικανή να μαθαίνει, να προσαρμόζεται, και να εξελίσσεται.

Με το να απαντούν στις κατηγορίες για υποκρισία πράττοντας πιο σωστά στο μέλλον, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους μπορούν να προετοιμαστούν για έναν πιο ανταγωνιστικό και συγκρουσιακό κόσμο. Οι χώρες του παγκόσμιου Νότου σπάνια έχουν κατηγορήσει το Πεκίνο για υποκρισία, εν μέρει επειδή η Κίνα απέφυγε να διατυπώσει ένα συνεκτικό όραμα για την διεθνή τάξη. Καθώς όμως η χώρα αυξάνει την ισχύ και την επιρροή της, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της θα αναγκαστούν να παρουσιάσουν στον κόσμο ιδέες και σχέδια που θα απαιτούν κάποιου είδους επίκληση στην αρετή και τις αρχές. Με την σειρά του, αυτό θα έχει αναπόφευκτα ως αποτέλεσμα οι λεπτομέρειες της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής να προσκρούουν σε ορισμένες από τις διακηρυγμένες αξίες της χώρας. Καθώς η επιρροή του στην παγκόσμια πολιτική διευρύνεται, το Πεκίνο θα αντιμετωπίζει όλο και περισσότερο παράπονα για υποκρισία. Και όταν έρθει αυτή η μέρα, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ίσως να διαπιστώσουν ότι η υποκριτική συμπεριφορά υπό την σημαία των φιλελεύθερων αξιών δεν ήταν τελικά τόσο κακή.

Copyright © 2023 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/united-states/upside-western-hypocrisy-gl...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition