Γιατί χρειαζόμαστε ακόμα την Παγκόσμια Τράπεζα

Τέλος, καθώς οι αναπτυσσόμενες χώρες ζητούν δικαίως ένα μεγαλύτερο λόγο στον τρόπο που ο κόσμος προχωρεί, η Παγκόσμια Τράπεζα πρέπει να αντικατοπτρίσει αυτή την αλλαγή. Το 2010, η Τράπεζα αύξησε την εκπροσώπηση των αναπτυσσόμενων χωρών στο συμβούλιο των εκτελεστικών διευθυντών της από 44% σε μόλις κάτω από 50%. Αλλά δεδομένου ότι το συμβούλιο σπάνια ψηφίζει, η προσθήκη μιας νέας θέσης συμβούλου για την υποσαχάρια Αφρική ήταν ίσως πιο σημαντική, προσθέτοντας μια ακόμα φωνή στο τραπέζι. Ορισμένες χώρες υποστηρίζουν ότι ο έλεγχος πρέπει να μοιράζεται 50-50 μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών. Αυτή η πρόταση προκαλεί ακανθώδη ερωτήματα: Ποιες χώρες ανήκουν στην κατηγορία «αναπτυσσόμενες»; Καθώς περισσότερες χώρες γίνονται «αναπτυγμένες», θα πρέπει το 50% των ψήφων να εξακολουθεί να φυλάσσεται για τους υπόλοιπους; Πρέπει η δύναμη των ψήφων να αντανακλά επίσης τη συμβολή των χωρών στον IDA ή στα άλλα Ταμεία; Μήπως αυτοί οι διαχωρισμοί ενισχύσουν τη λογική Βορρά-Νότου που αντανακλά ένα παλιό μοντέλο;

Ο στόχος της διοίκησης της Τράπεζας ήταν να βασίσει τη φωνή και την εκπροσώπηση στο πώς η Τράπεζα κάνει τη δουλειά της, αρχής γενομένης συμπεριφερόμενη στους «πελάτες» με αξιοπρέπεια και σεβασμό και να αντανακλά καλύτερα τη συμμετοχή της Τράπεζας στο εργατικό δυναμικό της. Βοηθά να είναι κανείς τοπικός: γραφεία σε περισσότερες από 100 χώρες φέρνουν το προσωπικό πιο κοντά στους «πελάτες» και τους άλλους μετόχους. Οι υπάλληλοι της Τράπεζας προέρχονται από 167 χώρες και σχεδόν τα δύο τρίτα των μελών του προσωπικού προέρχονται από αναπτυσσόμενες χώρες και κράτη σε μετάβαση. Ο επικεφαλής οικονομολόγος της, ο Κινέζος μελετητής Τζάστιν Λιν, είναι το πρώτο πρόσωπο από μια αναπτυσσόμενη χώρα σε αυτή τη θέση. Το 50% των ανώτερων στελεχών της τράπεζας είναι πλέον γυναίκες και περίπου το 45% των ανώτερων εκτελεστικών προέρχονται από αναπτυσσόμενες χώρες.

Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει επίσης επεκτείνει σταδιακά το παγκόσμιο ίχνος των προσπαθειών της να μοιραστεί γνώση. Έχει χτίσει ένα κέντρο στο Ναϊρόμπι που βοηθά χώρες σε μεταπολεμική κατάσταση και έναν κόμβο στη Σιγκαπούρη που επικεντρώνεται στην ανάπτυξη αστικών υποδομών και συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα. Όπως αντανακλούν αυτές οι θεσμικές αλλαγές, σήμερα η ανάπτυξη είναι τόσο γνώση όσο και δανεισμός, και η γνώση πρέπει να ρέει από βορρά προς νότο, από ανατολικά προς τα δυτικά, από τα λαϊκά στρώματα στους διαδρόμους της εξουσίας, κ.λπ. Δεν περιορίζεται πλέον από τις παλιές ιεραρχίες.

ΠΕΡΑΝ ΤΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ

Η εμπειρία μου πριν έρθω στην Παγκόσμια Τράπεζα με οδήγησε να θέσω την παραγωγή αποτελέσματος ως προτεραιότητα. Η εστίαση στα αποτελέσματα μπορεί να φαίνεται προφανής, αλλά οι δημόσιες πολιτικές εκτιμήσεις συχνά οδηγούνται από πνευματικές αντιπαραθέσεις, πολιτικές τοποθετήσεις, ιδεολογικά ρεύματα και μόδες. Ειδικά οι διεθνείς οργανισμοί μπορεί να γίνουν τόσο εσωστρεφείς με τις διαδικασίες και τις συζητήσεις ώστε να παραβλέψουν το ζωτικό ρόλο της αποτελεσματικότητας. Η έμφαση σε πρακτικά αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα σημαντική σε δημόσιους οργανισμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, όπου οι έλεγχοι και οι ισορροπίες, οι διαδικασίες και οι επιτροπές μπορεί να δράσουν ανασταλτικά για την πρωτοβουλία. Τα επιτεύγματα τονώνουν το ηθικό, την υποστήριξη, τη λογοδοσία και τη νομιμότητα.

Η Τράπεζα έχει κάνει μια συντονισμένη προσπάθεια για να γίνει ταχύτερη και πιο ευέλικτη. Ωστόσο, υπάρχουν πολλά περισσότερα να κάνουμε. Στελέχη πρέπει να βοηθούν τις ομάδες τους να γεφυρώσουν τις ανησυχίες των διαφόρων φορέων (σχετικά με εγγυήσεις, καλές πρακτικές προμηθειών, συνεργασία των κυβερνήσεων και άλλα θέματα) με τους εθνικούς ομόλογούς τους, στη χώρα της οποίας τα προβλήματα προσπαθούν να λύσουν. Πρέπει συνεχώς να μαθαίνουν και να βελτιώνονται, χωρίς να αφήνουν τη διαδικασία να παραλύει.

Κατά τα τελευταία πέντε χρόνια, οι προσπάθειες της Παγκόσμιας Τράπεζας να εκσυγχρονιστεί ήταν μέρος της ευρύτερης κίνησης για τον εκσυγχρονισμό τής πολυμέρειας. Αυτή η ώθηση αντανακλά μια μετατόπιση στην παγκόσμια οικονομία προς πολλαπλούς πόλους ανάπτυξης, μια εξέλιξη που θα ενισχύσει τις ευκαιρίες, τον βιοπορισμό και την καινοτομία. Ταυτόχρονα, ο κόσμος θα χρειαστεί ένα υγιές πολυμερές σύστημα που θα ενθαρρύνει περισσότερες χώρες να αντιμετωπίζουν κοινές ανησυχίες με αυξημένο καταμερισμό ευθυνών.

Με τον καιρό, ο στόχος της Παγκόσμιας Τράπεζας θα πρέπει να είναι να ωθήσει τις χώρες να προχωρήσουν πέρα από την βοήθεια. Πάντα θα υπάρχει ανάγκη για ανθρωπιστική βοήθεια και για αρκετό καιρό ακόμα, φτωχές και διασπασμένες από συγκρούσεις χώρες θα χρειάζονται βοήθεια για να αναπτυχθούν. Ο στόχος, όμως, θα πρέπει να είναι να ξεπεράσουμε την εξάρτηση. Η Παγκόσμια Τράπεζα θα πρέπει να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις - μέσω της δημόσιας υγείας, της εκπαίδευσης και της διατροφής, καθώς και χρηματοοικονομικών επενδύσεων - για την τόνωση των επιχειρήσεων, την απασχόληση, την παραγωγικότητα καθώς και συνδέσμους προς παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και logistics. Μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της διακυβέρνησης, του κράτους δικαίου, την οικονομική ελευθερία, την περιβαλλοντική αειφορία και την κοινωνική λογοδοσία. Όλες οι χώρες, εν τω μεταξύ, θα πρέπει να ανοίξουν τις αγορές τους στις αναπτυσσόμενες χώρες. Και όλες οι χώρες θα πρέπει να αξιοποιήσουν την ενέργεια και την ευφυΐα όλων των ανθρώπων τους, ιδίως των κοριτσιών και των γυναικών, οι οποίες αντιπροσωπεύουν μια αναδυόμενη πηγή ανάπτυξης παντού.