Το Ιράκ που αφήσαμε πίσω…

Πρώτον, κάποια ειδικά γεγονότα ή σειρά γεγονότων - για παράδειγμα οι τοπικές και εθνικές εκλογές που αναμένονται το 2013 και 2014, αντίστοιχα, ή μία κλιμάκωση της εκστρατείας συλλήψεων των αντιπάλων του Μαλίκι - θα μπορούσε να προκαλέσει βία που αφορά τις φυλές, τις σέχτες, τις εθνικότητες και τα κόμματα του Ιράκ. Δεύτερον, η αναποτελεσματική διακυβέρνηση της κεντρικής κυβέρνησης θα μπορούσε να οδηγήσει τους τοπικούς ηγέτες των σουνιτών και των σιϊτών να χαράξουν τις δικές τους αυτόνομες ζώνες, αφήνοντας το Ιράκ ένα κράτος κατ' όνομα μόνο, μια προοπτική που θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει αιματοχυσία εάν η Βαγδάτη αρνηθεί να αναγνωρίσει τα σύνορα αυτά ή αν αρχίσουν οι επαρχίες να πολεμούν διεκδικώντας περιοχές. Τρίτον, οι σιίτες πολιτικοί και στρατιωτικοί αξιωματούχοι θα μπορούσαν να εξαπολύσουν ένα πραξικόπημα, υποστηρίζοντας ότι η σημερινή κυβέρνηση θέτει σε κίνδυνο τη χώρα και κηρύσσοντας ειδικό καθεστώς για μια περίοδο έκτακτης ανάγκης. Θα ακολουθούσαν κατασταλτικά μέτρα, προκαλώντας έναν κύκλο εκδικητικής βίας.

Για να σώσει το Ιράκ από αυτή την μοίρα -κάθε εκδοχή της οποίας θα αποδεικνύονταν ολέθρια και θα σηματοδοτούσε μια συνολική ήττα για τις Ηνωμένες Πολιτείες όσον αφορά τους στόχους της για τη χώρα - η Ουάσιγκτον θα πρέπει να ωθήσει τη Βαγδάτη να τιμήσει τις συμφωνίες που έγιναν πριν από έναν και πλέον χρόνο για το μοίρασμα της εξουσίας, και να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα προς την κατεύθυνση μιας κυβέρνησης διαφάνειας, προς το κράτος δικαίου και την εθνική συμφιλίωση. Όσο και αν ο Μαλίκι θα προσπαθεί να αντισταθεί στις προσπάθειες των ΗΠΑ να τον χαλιναγωγήσουν, εξακολουθεί να πιστεύει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να τον βοηθήσουν να ανοικοδομήσει το Ιράκ. Είναι παγιδευμένος ανάμεσα στη μεγάλη φιλοδοξία του να ευημερήσει η χώρα του, καθιστώντας το Ιράκ αξιοζήλευτο από τα άλλα έθνη, και τις ρίζες του ως ένας υποχθόνιος επαναστάτης του Ισλάμ. Αν αντιμετωπίζει την εγκατάλειψη του από την Ουάσιγκτον σαν προάγγελο για το τέλος της ηγεσίας του ή της κατεύθυνσης του Ιράκ στο δρόμο της διεθνούς απομόνωσης, όπως ο Σαντάμ οδήγησε κάποτε τη χώρα, τότε θα είναι ευάλωτος σε πιέσεις.

Η ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ ΖΩΗ ΤΗΣ ΣΜΑΡΑΓΔΕΝΙΑΣ ΠΟΛΗΣ

Για να κατανοήσουμε πλήρως πώς ακριβώς λειτουργούν οι νυν ηγέτες του Ιράκ, βοηθά να επισκεφθούμε την κυβέρνηση στην Πράσινη Ζώνη, περίπου τέσσερα τετραγωνικά μίλια οχυρωμένης περιοχής στην καρδιά της Βαγδάτης. Στην εποχή του Σαντά, η γειτονιά ονομάστηκε Karradat Mariam, από το όνομα μιας ντόπιας που νοιαζόταν για τους φτωχούς. Τα σπίτια, τα παλάτια, τα ξενοδοχεία και τα μνημεία της περιοχής λειτουργούσαν ως φανταχτερές οθόνες του πλούτου και των αξιώσεων του καθεστώτος Μπάαθ. Μετά την εισβολή των ΗΠΑ το 2003, ο αμερικανικός στρατός πήρε τον έλεγχο της περιοχής και επισημοποίησε τα όριά της με τείχη και συρματοπλέγματα. Στη συνέχεια, τον Ιανουάριο του 2009, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες παραχώρησαν τον έλεγχο στην ασφάλεια του Ιράκ, ο Μαλίκι έγινε ο άρχοντας της Πράσινης Ζώνης. Όπως και οι αμερικανοί προκάτοχοί του, μίλησε για τα εγκαίνια του μεγάλου αυτοκινητόδρομου που διασχίζει την απαγορευμένη περιοχή και που θα διευκολύνει την καθημερινότητα των ανθρώπων. Αλλά, όπως και οι αμερικανοί προκάτοχοί του, δεν μπόρεσε να κρατήσει την υπόσχεσή του: ο έξω κόσμος αποδείχτηκε πολύ επικίνδυνος. Αντ' αυτού, η εξουσία του Μαλίκι στην Πράσινη Ζώνη έγινε καθόλα μεροληπτική. Μόνο εκείνοι που έχουν τα κατάλληλα σήματα ή συνοδεύονται από κάποιον με ταυτότητα Πράσινης Ζώνης εγκεκριμένη από την κυβέρνηση μπορούν να εισέλθουν. (Τα σήματα αυτά έχουν γίνει μια πηγή διαφθοράς: σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους και Ιρακινούς που ζουν στην περιοχή, κάποιος μπορεί να αποκτήσει ένα σήμα με 10.000 δολάρια). Οι ζητιάνοι, οι χήρες και οι οικογένειες με άρρωστους συγγενείς που κάποτε προσκυνούσαν τις πύλες του κοινοβουλίου στην Πράσινη Ζώνη για να ζητήσουν από τους νομοθέτες βοήθεια, είναι πλέον αποκλεισμένοι.

O Μαλίκι έχει μιμηθεί πολλούς από τους ιεραρχικούς ελέγχους που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της αμερικανικής κατοχής. Το γραφείο του μοιράζει σήματα της Πράσινης Ζώνης στους ίδιους χρωματικά κωδικοποιημένους βαθμούς (μπλε για το υψηλότερο επίπεδο πρόσβασης, πορτοκαλί και κόκκινο για το χαμηλότερο), όπως έκαναν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Επίσης, ο Μαλίκι χαρίζει σήματα για να εξαγοράσει επιρροή και προστασία, όπως έκαναν κάποτε οι Αμερικανοί αξιωματούχοι. Κατά την περίοδο τους αμερικανικού ελέγχου, ο στρατός των ΗΠΑ τοποθετούσε στρατιωτικές και αστυνομικές μονάδες για να αστυνομεύει και να υπερασπίζεται την Πράσινη Ζώνη. Ο Μαλίκι έχει τη δική του εκδοχή: στα τέλη του 2008, δημιούργησε την Ταξιαρχία της Βαγδάτης, μια ειδική μονάδα που φυλάσσει τις πύλες της περιοχής και κάνει περιπολίες στους ιδιωτικούς δρόμους της. Η ταξιαρχία, που λειτουργεί εκτός της κανονικής ιεραρχίας, αποτελείται από στρατιώτες που προέρχονται από την σιϊτική ενδοχώρα και συμπαθούν τον Μαλίκι και το κόμμα του Dawa. (Αυτή η θρησκευτική φύση της δύναμης είναι ορατή στις γιορτές, όταν πανό που απεικονίζουν σιΐτικά σύμβολα κρέμονται από τις εισόδους της Πράσινης Ζώνης).