Συμβουλές προεκλογικού αγώνα από τον Κικέρωνα

Τι συνέβη τελικά; Αφού διεξήγαγε τον προεκλογικό του αγώνα μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, ο Μάρκος κατόρθωσε να εκλεγεί Ύπατος, εξασφαλίζοντας τις περισσότερες ψήφους από όλους τους άλλους συνυποψηφίους του. Ο Αντώνιος μόλις και μετά βίας κέρδισε τον Κατιλίνα για τη δεύτερη θέση. Ο Κατιλίνας έθεσε και πάλι υποψηφιότητα την επόμενη χρονιά και έχασε πάλι, γεγονός που τον εξώθησε να συγκεντρώσει στρατό για να ανατρέψει τη δημοκρατία. Με την ιδιότητα του Ύπατου, ο Μάρκος Κικέρων αποκάλυψε τη συνωμοσία και έπεισε τη Σύγκλητο να κηρύξει τον πόλεμο κατά του Κατιλίνα, ο οποίος στη συνέχεια σκοτώθηκε στη μάχη. Τόσο ο Μάρκος όσο και ο αδελφός του, Κόιντος, σκοτώθηκαν δύο δεκαετίες αργότερα, στη διάρκεια των εμφυλίων πολέμων που σχετίστηκαν με την πτώση της δημοκρατίας και την άνοδο της αυτοκρατορίας.

* * * *

ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΑΛΛΑΖΕΙ

James Carville

Όταν, το 1972, ήμουν φοιτητής της Νομικής και πρωτοάρχιζα να ασχολούμαι με την πολιτική, δούλεψα στην προεκλογική εκστρατεία για τη θέση του εισαγγελέα στο Ιστ Μπατόν Ρουζ Πάρις, ως σύμβουλος ενός ανθρώπου που ονομαζόταν Όσι Μπλούγκε Μπράουν. Δουλειά μου ήταν να διανέμω έντυπα με αρνητικό περιεχόμενο για τους αντιπάλους μας σε μεγάλα εμπορικά κέντρα και σε πολυσύχναστα παντοπωλεία, σε όλη την περιοχή του Μπατόν Ρουζ. Στα επόμενα είκοσι χρόνια έκανα σχεδόν τα πάντα για υποψηφίους σε όλα τα επίπεδα του πολιτικού συστήματος, από το να μοιράζω τα «φυλλάδια του μίσους» σε εμπορικά κέντρα μέχρι το να συμβάλω στην προεδρική νίκη του Μπιλ Κλίντον το 1992. Κάθε προεκλογική εκστρατεία έχει τις δικές της μεγάλες στιγμές, αλλά τίποτα στον σύγχρονο κόσμο της πολιτικής δεν μπορεί να συγκριθεί με το αίσθημα αυτής της μεγάλης νίκης, στην οποία είχα μερίδιο εκείνη τη μαγική νύχτα στο Λιτλ Ροκ.

Πίστευα ότι οι συμβουλές που έδινα στους πελάτες μου ήταν μοναδικές. Δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι σχεδόν όλα όσα έλεγα είχαν ηλικία 2.000 ετών και είχαν με αρτιότητα διατυπωθεί από τον Κόιντο Τούλιο Κικέρωνα στο υπόμνημα για την προεκλογική στρατηγική του αδελφού του, Μάρκου, υποψηφίου υπάτου στη Ρώμη του 64 π.Χ. Το Commentariolum Petitionis, ή «Μικρό Εγχειρίδιο Προεκλογικού Αγώνα», είναι αξιοθαύμαστο. Απροκάλυπτα παρουσιάζει μια αξιολόγηση της σκληρής πραγματικότητας της πολιτικής, με τον τρόπο που το έπραξε μεταγενέστερα ο Ιταλός συγγραφέας Νικολό Μακιαβέλι.

Ο Κόιντος ξεκινά με αυτό που εμείς οι πολιτικοί σύμβουλοι αποκαλούμε «οικοδόμηση εμπιστοσύνης», διαβεβαιώνοντας τον υποψήφιο ότι διαθέτει αυτό που απαιτείται για να κερδίσει. Προχωρεί σε μια αποτίμηση της φύσης και της ισχύος των ερεισμάτων του υποψηφίου καθώς και της ανάγκης να στοχεύσει σε συγκεκριμένες ομάδες ψηφοφόρων, εφιστώντας την προσοχή απέναντι σε αυτό που θα μπορούσε να εκληφθεί ως ταξικός πόλεμος. Προτρέπει τον αδελφό του να αναδείξει εγκαίρως τα αρνητικά στοιχεία των αντιπάλων του, θίγοντας ακόμη και ζητήματα χαρακτήρα (πράγμα πολύ ευκολότερο αν ο αντίπαλός σου είναι φονιάς, παιδεραστής και «φίλος θεατρίνων»). Ύστερα, ιδιοφυώς επιστρέφει στη δημιουργία εκλογικής βάσης και συμβουλεύει τον αδελφό του να εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες της, ενώ -τρόπον τινά- προμαντεύει τη ρήση του Ναπολέοντα, ότι ο ηγέτης οφείλει να είναι «έμπορος ελπίδας».

Αν και πρόκειται για εποχή χωρίς τα πλεονεκτήματα της σύγχρονης τεχνολογίας, ο Κόιντος προτείνει την τεχνική της μικρο-στόχευσης, δηλαδή την επεξεργασία τρόπων προσέγγισης για τα πιο μικρά τμήματα του εκλογικού σώματος. Ύστερα συνιστά αυτό που είναι τόσο συχνό στη σύγχρονη πολιτική: να κολακεύεις και να φτύνεις, δηλαδή να δίνεις σημασία σ’ αυτούς που έχουν τη δύναμη και όχι στην πλεμπάγια. Δίνει έμφαση στη σημασία που έχει η μικροπολιτική και προσφέρει μια συναρπαστική επιχειρηματολογία για το πώς και πότε να λες όχι, όταν πρέπει.

Εγκωμιάζει την αβροφροσύνη ενός Τζορτζ Μπους [πατρός], την απόλυτη ικανότητα του Μπιλ Κλίντον να θυμάται πρόσωπα και ονόματα και τη δύναμη του Μπαράκ Ομπάμα να προσελκύει την ψήφο των νέων. Πιστεύει ότι ο προεκλογικός αγώνας πρέπει να διεξάγεται συνεχώς και αδιαλείπτως, χωρίς την πολυτέλεια των διακοπών εν μέσω προεκλογικής εκστρατείας, αφού η απουσία του υποψηφίου θα ερμηνευθεί ως υπερβολική βεβαιότητά του για ένα δεδομένο ευνοϊκό αποτέλεσμα. (Αν ο Νιουτ Γκίνγκριτς είχε λάβει αυτό το υπόμνημα πέρυσι την άνοιξη, πιθανόν να μην είχε χάσει το μεγαλύτερο μέρος του επιτελείου του δυο μήνες αργότερα).

Ο Μιτ Ρόμνεϊ θα πρέπει να πάρει θάρρος από το γεγονός ότι ο Κόιντος τάσσεται υπέρ της εκμετάλλευσης των αδυναμιών του κοινού και υπέρ των υπερβολικών υποσχέσεων για σχεδόν κάθε κατάσταση: «Εάν αθετήσεις μια υπόσχεση, το αποτέλεσμα θα είναι αβέβαιο και ο αριθμός των ανθρώπων που θα επηρεαστούν μικρός. Αν όμως αρνηθείς να δώσεις μια υπόσχεση, η έκβαση είναι βέβαιη και προκαλεί αμέσως την οργή σε έναν ευρύτερο αριθμό ψηφοφόρων». Για τον σκοπό αυτό, καταδεικνύει την ανάγκη να γίνει σοβαρή προεργασία, ώστε να είναι γνωστό τι ακριβώς επιθυμεί ο κόσμος.

Υπάρχουν πάντα αυτοί που υποστηρίζουν ότι η πολιτική πραγματικότητα είναι σήμερα πιο αρνητική παρά ποτέ και ότι οι σημερινοί πολιτικοί σύμβουλοι είναι πιο κυνικοί και ανεξέλεγκτοι σε σύγκριση με τους παλαιότερους. Όποιος πιστεύει κάτι τέτοιο, απλώς δεν ήταν παρατηρητικός και θα πρέπει να διαβάσει τις συμβουλές του Κόιντου προς τον αδελφό του. Στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας προτείνει να παραμένει ο υποψήφιος προσηλωμένος σε γενικότητες, πείθοντας τον πλούσιο ότι τάσσεται υπέρ της σταθερότητας και της ειρήνης και διαβεβαιώνοντας τον απλό άνθρωπο ότι πάντα τάσσεται στο πλευρό του. Α, και κατηγορώντας τους αντιπάλους του για «εγκλήματα, ερωτικά σκάνδαλα και διαφθορά». Επιπλέον, ο κυνισμός του τον κάνει να γίνεται το όνειρο κάθε δικηγόρου: απέναντι σε κάθε πρόκληση, όσο επιπόλαιη κι αν είναι, προτείνει να επισείεται η απειλή της προσφυγής σε δίκη. Δεν τον ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τα αποτελέσματά της, όσο η χρήση της απειλής ως εργαλείου για τη δημιουργία φόβου και καταστολής στην αντίπαλη πλευρά.