Οι πειρατές επιμένουν

Η συνεχής ανατροφοδότηση της πειρατείας με οικονομικούς πόρους αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες διατήρησης και παράτασης του φαινομένου. Συνεπώς, η διερεύνηση και ο εντοπισμός των ροών χρήματος και στη συνέχεια η κατάσχεση των χρημάτων που έχουν καταβληθεί ως λύτρα πρέπει να τοποθετηθεί ψηλά στις προτεραιότητες της διεθνούς κοινότητας.

Πέραν αυτών, αναφύεται και το ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα των υπόγειων διαδρομών διασύνδεσης της πειρατείας και της τρομοκρατίας καθώς υπάρχουν σοβαρές υποψίες και εκτιμήσεις ότι μέσω των «κερδών» της πειρατείας χρηματοδοτούνται και άλλες παράνομες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της διεθνούς τρομοκρατίας.

Οι προσπάθειες για τη διαμόρφωση στρατηγικής για την αποκοπή της αναχρηματοδότησης της πειρατείας δυστυχώς δεν έχουν φέρει ακόμη καρπούς. Το γεγονός ότι ο εντοπισμός της ροής του παράνομου προϊόντος της πειρατείας αποτελεί ιδιαίτερα πολύπλοκο και απαιτητικό εγχείρημα δεν αποτελεί επαρκή ή αποδεκτή δικαιολογία για την ελλειμματική πολιτική βούληση που δυστυχώς συχνά παρατηρείται. Είναι επιτακτική ανάγκη να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες των κυβερνήσεων των ενδιαφερομένων κρατών, σε συνεργασία με την EUROPOL, την INTERPOL και την Ομάδα Επαφής.

Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Η διεθνής κοινότητα δεν θα μπορούσε να παραμείνει απαθής σε ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα. Ήδη από το 2005 ο IMO εξέδωσε απόφαση που κάνει λόγο για «πειρατεία ανοιχτά των ακτών της Σομαλίας», θέτοντας τη βάση για τη διεθνοποίηση του πειρατικού προβλήματος. Το ψήφισμα 1851 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών σηματοδότησε τις μετέπειτα εξελίξεις ζητώντας από τα κράτη που επιχειρούν στην περιοχή να συνεργάζονται με τη Μεταβατική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση της Σομαλίας.

Παράλληλα, το ΝΑΤΟ ύστερα από σχετικό αίτημα των Ηνωμένων Εθνών παρείχε συνοδεία σε πλοία του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος (World Food Programme - WFP) που διαπλέουν επικίνδυνες θάλασσες. Στη συνέχεια, συστάθηκε η Ομάδα Επαφής για την Πειρατεία ανοιχτά των Ακτών της Σομαλίας (Contact Group on Piracy Off the Coast of Somalia - CGPCS) συμβάλλοντας στον επιχειρησιακό συντονισμό και την υποστήριξη των υποδομών ασφαλείας των περιφερειακών κρατών, στην ποινική καταστολής της πειρατείας και στην αυτοπροστασία των εμπορικών πλοίων. Σημαντική είναι επίσης η αρωγή της Αποστολής της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία (ANISOM) στη διαδικασία σταθεροποίησης της χώρας και στην διευκόλυνση των ανθρωπιστικών δράσεων.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ωστόσο, είναι αυτή που πρωτοστατεί στις διεθνείς προσπάθειες για την καταπολέμηση της απειλής της πειρατείας με σημαντικές πρωτοβουλίες. Βασικό χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής πολιτικής είναι η σφαιρικότητα και το πολυδιάστατο των δράσεων που έχουν αναληφθεί σε επιχειρησιακό, οικονομικό-αναπτυξιακό και πολιτικό επίπεδο.

Στο επιχειρησιακό πεδίο, το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ αποφάσισε πρόσφατα όχι μόνο να παρατείνει έως το Δεκέμβριο του 2014 τον χρονικό ορίζοντα της ευρωπαϊκής επιχείρησης EU/NAVFOR/ATALANTA, αλλά και να διευρύνει, όταν κρίνεται απαραίτητο, το πεδίο δράσης της συμπεριλαμβάνοντας τις ακτές της Σομαλίας. Ενισχύθηκαν επίσης οι κανόνες εμπλοκής των δυνάμεων που συμμετέχουν στην αποστολή. Kατ' εφαρμογήν της νέας αυτής, πιο αποφασιστικής πολιτικής, ο Διοικητής της επιχείρησης ανακοίνωσε στις 15 Μαΐου ότι ευρωπαϊκά μαχητικά αεροπλάνα και ελικόπτερα της ATALANTA έπληξαν με στοχευμένα χτυπήματα παράκτιες βάσεις Σομαλών πειρατών.

Τη δράση της επιχείρησης της ATALANTA συμπληρώνει η αποστολή «EUCAP Nestor», η οποία δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας. Κύριο στόχο έχει την εκπαίδευση Σομαλών που θα ενταχθούν στις Σομαλικές Δυνάμεις Ασφαλείας και των δικαστών σε 8 χώρες του Κέρατος της Αφρικής και του δυτικού Ινδικού Ωκεανού.

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί το μεγαλύτερο χορηγό αναπτυξιακής βοήθειας στη Σομαλία, συμβάλλοντας στην οικονομική ανάκαμψη της περιοχής. Ειδικά για την περίοδο 2008-2013, έχουν δεσμευτεί 415 εκατ. ευρώ, που διατίθενται για την επίτευξη αυτοδύναμης οικονομικής ανάπτυξης και την καταπολέμηση της φτώχειας, καθώς επίσης και για την χρηματοδότηση προγραμμάτων που αποσκοπούν στην αναβάθμιση της διακυβέρνησης, της παιδείας, της υγείας και του περιβάλλοντος.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από την πλευρά του, έχει επανειλημμένα εκφράσει την βούληση και δέσμευσή του να επιμείνει στην ανάγκη οριστικής εξάλειψης της πειρατείας ασκώντας σταθερή πολιτική πίεση στο Συμβούλιο Υπουργών και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επίσης, συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης για τη σοβαρότητα αυτής της μάστιγας. Πρόσφατα, μετά από ελληνική πρωτοβουλία, η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υιοθέτησε ψήφισμα με την ευρεία στήριξη ευρωβουλευτών από όλες τις πολιτικές ομάδες ζητώντας, μεταξύ άλλων, την καθιέρωση συνολικής και αποτελεσματικής στρατηγικής για την εξάλειψη του φαινομένου από τις ρίζες του, τον εντοπισμό της ροής του παράνομου χρήματος, τη λήψη άμεσων και αποτελεσματικών μέτρων για τον εντοπισμό των υπόπτων και την δίωξη και τιμωρία των εμπλεκομένων σε πειρατικές επιθέσεις, την κύρωση από τρίτες χώρες της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας καθώς και την μεταφορά όλων των διατάξεών της στο εσωτερικό τους δίκαιο και, τέλος, την καταβολή ιδιαίτερης προσοχής στην ανθρωπιστική διάσταση της πειρατικής απειλής.

Στο πεδίο των δράσεων για τη μεγαλύτερη δυνατή ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (International Maritime Organisation - IMO) που εκ των πραγμάτων έχει κεντρικό ρόλο στις προσπάθειες καταπολέμησης της πειρατείας, ανακήρυξε του 2010 ως «Έτος αφιερωμένο στον Ναυτικό», ενώ η Παγκόσμια Ημέρα της Θάλασσας 2011 ήταν αφιερωμένη στον αγώνα κατά της πειρατείας.