Πώς βλέπει η Κίνα τις ΗΠΑ

Οι Κινέζοι αναλυτές θεμάτων ασφαλείας υπογραμμίζουν, επίσης, την εκτεταμένη ικανότητα των ΗΠΑ να πλήξουν τα οικονομικά συμφέροντα της Κίνας. Οι ΗΠΑ αποτελούν μέχρι σήμερα για την Κίνα μοναδική σε σπουδαιότητα αγορά, εκτός αν θεωρήσει κανείς την Ευρωπαϊκή Ένωση σαν μια ενότητα. Οι ΗΠΑ είναι, επίσης, και μια από τις μεγαλύτερες πηγές άμεσων ξένων επενδύσεων και προηγμένης τεχνολογίας για την Κίνα. Υπήρξαν φορές που οι ΗΠΑ εξέτασαν την ιδέα να χρησιμοποιήσουν εκβιαστικά την οικονομική τους δύναμη. Μετά τα γεγονότα του 1989 στην πλατεία Τιανανμέν, οι ΗΠΑ επέβαλαν στην Κίνα περιορισμένες διπλωματικές και οικονομικές κυρώσεις, αλλά και εμπάργκο στις πωλήσεις προηγμένων οπλικών συστημάτων, που εξακολουθεί να ισχύει. Για πολλά χρόνια μετά τα γεγονότα αυτά, το Κογκρέσο συζητούσε το ενδεχόμενο επέκτασης των κυρώσεων κατά της Κίνας για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με κατάργηση του προνομίου του πλέον ευνοούμενου κράτους και των χαμηλών δασμολογικών συντελεστών για τις εισαγωγές κινεζικών προϊόντων. Οι υπέρμαχοι της πρότασης, ωστόσο, ποτέ δεν κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν την ψήφο της πλειοψηφίας των μελών του Κογκρέσου. Πιο πρόσφατα, Αμερικανοί βουλευτές πρότειναν την επιβολή κυρώσεων στην Κίνα για τεχνητή υποτίμηση του γιουάν, με σκοπό να ωφεληθούν οι κινεζικές εξαγωγές. Ο Ρεπουμπλικανός προεδρικός υποψήφιος Μιτ Ρόμνεϊ υποσχέθηκε ότι, αν εκλεγεί, θα χαρακτηρίσει την Κίνα χώρα που χειραγωγεί το νόμισμά της, «από την πρώτη μέρα» της προεδρίας του.

Αν και εμπορικοί πόλεμοι αυτού του τύπου αποφασίζονται σπανίως στην Ουάσιγκτον, τέτοιου είδους ξεσπάσματα υπενθυμίζουν στο Πεκίνο πόσο ευάλωτη θ’ αποδειχθεί η Κίνα σε περίπτωση που οι ΗΠΑ θελήσουν να επιβάλουν οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της. Κινέζοι στρατηγικοί αναλυτές εκτιμούν ότι σε ενδεχόμενη περίοδο στρατιωτικής και οικονομικής κρίσης οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα σταματήσουν την προμήθεια πετρελαίου και μεταλλευμάτων προς την Κίνα. Το αμερικανικό ναυτικό ενδέχεται να αποκλείσει την πρόσβαση της Κίνας σε ζωτικές -από στρατηγική άποψη- θαλάσσιες γραμμές. Η καθολική παρουσία του δολαρίου στο διεθνές εμπόριο και τις χρηματοδοτήσεις, δίνει επίσης στις ΗΠΑ τη δυνατότητα να πλήξουν τα συμφέροντα της Κίνας, είτε σκοπίμως είτε ως αποτέλεσμα ενεργειών της αμερικανικής κυβέρνησης με στόχο την επίλυση δημοσιονομικών προβλημάτων, τυπώνοντας δολάρια ή αυξάνοντας τον δανεισμό, δηλαδή ενέργειες που θα μειώσουν την αξία των κινεζικών εξαγωγών σε δολάρια και των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Κίνας.

Οι Κινέζοι αναλυτές πιστεύουν επίσης ότι οι ΗΠΑ διαθέτουν ισχυρά ιδεολογικά όπλα και την προθυμία να τα χρησιμοποιήσουν. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ΗΠΑ επωφελήθηκαν από τη θέση τους ως κυρίαρχης δύναμης, για να εδραιώσουν τις αμερικανικές αρχές στην Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και σε άλλα διεθνή όργανα υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και να εγκαθιδρύσουν αυτό που η Κίνα θεωρεί ως δυτικού τύπου δημοκρατίες, στην Ιαπωνία και, τελικά, στη Νότια Κορέα, στην Ταϊβάν και αλλού. Κινέζοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τις ιδέες της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για να απονομιμοποιήσουν και να αποσταθεροποιήσουν καθεστώτα που ασπάζονται διαφορετικές αξίες, όπως ο σοσιαλισμός και ο ασιατικού τύπου αναπτυξιακός αυταρχισμός. Σύμφωνα με τον Λι Κουν, μέλος της Επαρχιακής Κομματικής Επιτροπής της Σαντόνγκ και ανερχόμενο αστέρα του Κομμουνιστικού Κόμματος, «ο πραγματικός σκοπός [των Αμερικανών] δεν είναι να προστατεύσουν τα λεγόμενα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά να χρησιμοποιήσουν αυτό το πρόσχημα για να επηρεάσουν και να περιορίσουν την υγιή οικονομική ανάπτυξη της Κίνας και να αποσοβήσουν τον κίνδυνο κατά της παγκόσμιας ηγεμονίας [τους] από τον πλούτο και τη δύναμη της Κίνας».

Πολλοί Κινέζοι αναλυτές πιστεύουν ότι μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου αποκαλύφθηκε η ρεβιζιονιστική δύναμη των ΗΠΑ και η πρόθεσή τους να αναμορφώσουν το διεθνές περιβάλλον προς μεγαλύτερο όφελός τους. Αποδείξεις υπάρχουν παντού, κατά τους Κινέζους: στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, στις αμερικανικές επεμβάσεις στον Παναμά, στην Αϊτή, στη Βοσνία και στο Κόσοβο, στον πόλεμο του Κόλπου, στο Αφγανιστάν, στην εισβολή στο Ιράκ. Στη σφαίρα της οικονομίας, οι ΗΠΑ προσπάθησαν να ενισχύσουν την πλεονεκτική τους θέση, ασκώντας πιέσεις για ελεύθερο εμπόριο, υποτιμώντας την αξία του δολαρίου, αναγκάζοντας άλλες χώρες να χρησιμοποιούν το δολάριο για τα συναλλαγματικά τους αποθέματα και εξωθώντας τις αναπτυσσόμενες χώρες να αναλάβουν δυσανάλογο μερίδιο του κόστους για τον μετριασμό των επιπτώσεων από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή. Και αυτό που ίσως είναι το πιο ενοχλητικό για την Κίνα: οι ΗΠΑ φανέρωσαν τα επιθετικά σχέδιά τους όταν ενίσχυσαν τις λεγόμενες πολύχρωμες επαναστάσεις στη Γεωργία, στην Ουκρανία και στο Κιργιστάν. Όπως έγραψε το 2005 ο Λιου Τζιανφέι, διευθυντής του τμήματος διεθνών σχέσεων της Κεντρικής Κομματικής Σχολής του Κ.Κ.Κίνας, «οι ΗΠΑ ανέκαθεν εναντιώνονταν στις κομμουνιστικές ‘‘κόκκινες’’ και μισούσαν τις ‘‘πράσινες’’ επαναστάσεις στο Ιράν και σε άλλα ισλαμικά κράτη. Αυτό που τις ενδιαφέρει δεν είναι η ‘‘επανάσταση’’ αλλά το ‘‘χρώμα’’. Υποστήριξαν τη ροζ επανάσταση, την πορτοκαλί και την επανάσταση της τουλίπας, επειδή εξυπηρετούσαν τη στρατηγική της προώθησης της δημοκρατίας». Κατά την άποψη του Λιου και άλλων κορυφαίων Κινέζων αναλυτών, οι ΗΠΑ ελπίζουν «να διαδώσουν και αλλού τη δημοκρατία και να βάψουν μπλε όλη την υφήλιο».

Η ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΤΑΪΒΑΝ