Η τρομοκρατία των εποίκων | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η τρομοκρατία των εποίκων

Οι άλλοι βίαιοι εξτρεμιστές της Δυτικής Όχθης
Περίληψη: 

Οι ισραηλινές αρχές στη Δυτική Όχθη αγωνίστηκαν πολύ για να τερματίσουν την παλαιστινιακή τρομοκρατία. Τώρα έχουν έναν καινούργιο πονοκέφαλο: να εμποδίσουν τη δράση των ριζοσπαστών Εβραίων εποίκων που έχουν αρχίσει να επιτίθενται κατά αθώων Παλαιστινίων αλλά και κατά Ισραηλινών στρατιωτών. Η Ιερουσαλήμ οφείλει να δώσει τέλος στη βία και η Ουάσιγκτον θα πρέπει να την βοηθήσει στην προσπάθεια αυτή.

Ο DANIEL BYMAN είναι καθηγητής στο πρόγραμμα Σπουδών Ασφαλείας στο Edmund A. Walsh School of Foreign Service του πανεπιστημίου Georgetown και διευθυντής ερευνών στο Saban Center του Brookings Institution. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου A High Price: The Triumphs and Failures of Israeli Counterterrorism.
Ο NATAN SACHS είναι βοηθός καθηγητή στο Saban Center.

Στα τέλη του περασμένου Ιουνίου, μια ομάδα Ισραηλινών εποίκων βεβήλωσε και έβαλε φωτιά σε ένα τζαμί του μικρού χωριού Τζαμπάα στη Δυτική Όχθη. Τα συνθήματα που έγραψαν οι βάνδαλοι στους τοίχους προειδοποιούσαν για «πόλεμο» αν υλοποιηθεί η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ισραήλ για εκκένωση μιας χούφτας παράνομα χτισμένων σπιτιών σε ιδιωτική παλαιστινιακή γη κοντά στον ισραηλινό οικισμό Μπέιτ Ελ. Η πυρπόληση του τζαμιού ήταν η τέταρτη παρόμοια επίθεση μέσα στον τελευταίο ενάμιση χρόνο και η έκφραση μιας ευρύτερης τάσης εγκαθίδρυσης βίας ρουτίνας, προερχόμενης από φανατικούς εποίκους σε βάρος αθώων Παλαιστινίων, ανδρών των σωμάτων ασφαλείας του Ισραήλ και των παραδοσιακών αρχηγών των εποίκων, με στόχο τον εκφοβισμό αυτών που θεωρούνται εχθροί του εποικιστικού προγράμματος.

Η βία δεν μάστιζε ανέκαθεν την κοινότητα των εποίκων. Αν και πολλοί είναι εκείνοι που χαρακτηρίζουν συλλήβδην τους Ισραηλινούς εποίκους ως εξτρεμιστές (συνδέοντάς τους με τη συχνά δικαιολογημένη κριτική κατά της πολιτικής της ισραηλινής κυβέρνησης στη Δυτική Όχθη), η μεγάλη πλειοψηφία των εποίκων αντιτίθεται στις επιθέσεις κατά Παλαιστινίων πολιτών ή Ισραηλινών κρατικών υπαλλήλων. Στο παρελθόν, οι ισραηλινές αρχές και οι ηγέτες των εποίκων συνεργάστηκαν για ν’ αποτρέψουν τέτοιες επιθέσεις και να κρατήσουν τον φανατισμό υπό έλεγχο. Τα τελευταία χρόνια, εντούτοις, το εποικιστικό κίνημα υπέστη ένα βαθύ ρήγμα στην πειθαρχία, με αποτέλεσμα οι εξτρεμιστές να έχουν ξεφύγει από τα όρια τόσο της νομιμότητας που θέτει το κράτος όσο και της πειθαρχίας που ζητούν οι αρχηγοί τους.

Τίποτα δεν δικαιολογεί τη βία των κάθε λογής εξτρεμιστών. Αλλά για να σταματήσει, θα πρέπει πρώτα να γίνει κατανοητή. Η άνοδος του εποικιστικού φανατισμού προέρχεται από μια σειρά παραγόντων: αύξηση του εποικιστικού πληθυσμού στη διάρκεια της περασμένης γενιάς, διαφοροποίηση των θρησκευτικών και ιδεολογικών συσχετισμών στους κόλπους των εποίκων και αίσθημα προδοσίας μετά την αποχώρηση του Ισραήλ από τη λωρίδα της Γάζας το 2005. Ο ισραηλινός στρατός και άλλες υπηρεσίες ασφαλείας θα πρέπει τώρα να επιβάλουν τον έλεγχο σε ομάδες που πλέον δείχνουν να μη σέβονται ούτε το κράτος ούτε την παραδοσιακή ηγεσία των εποίκων. Όμως, την ίδια ώρα που οι φανατικοί έποικοι γίνονται απειλητικοί, η παραδοσιακή ισραηλινή κοινωνία έχει γίνει πιο αδιάφορη από ποτέ όσον αφορά τη μοίρα των Παλαιστινίων. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων παραμένουν σε αδιέξοδο και στο ορατό μέλλον δεν διαφαίνεται εποικοδομητική επανάληψή τους, πόσω μάλλον κάποια προοπτική επιτυχίας τους. Ως εκ τούτου, η ισραηλινή κυβέρνηση δεν υφίσταται πολιτικές ή διπλωματικές πιέσεις για να αντιμετωπίσει τους εξτρεμιστές.

Ενώ, όμως, η ειρηνευτική διαδικασία έχει παγώσει, ενδιαφέρουν πιο πολύ αυτά που συμβαίνουν υπό τον ισραηλινό έλεγχο. Καθώς είναι πιθανό οι Ισραηλινοί να διατηρήσουν υπό τη διακυβέρνησή τους ορισμένα τμήματα της Δυτικής Όχθης για κάποιο διάστημα, δεν είναι δυνατόν να αποποιούνται των υποχρεώσεών τους, δηλαδή να προστατεύουν όχι μόνο τους δικούς τους πολίτες αλλά και τους Παλαιστινίους, ισχυριζόμενοι ότι επίκειται λύση «δύο κρατών» και ότι σύντομα οι Παλαιστίνιοι θα αναλάβουν πλήρη ευθύνη των εαυτών τους. Εάν το Ισραήλ επιθυμεί να διατηρήσει ζωντανή την πιθανότητα μιας ειρήνευσης μέσω διαπραγματεύσεων, οφείλει να ασχοληθεί με το πρόβλημα προτού να είναι πολύ αργά. Κάθε φορά που εξτρεμιστές έποικοι καταστρέφουν παλαιστινιακή ιδιοκτησία ή βεβηλώνουν μουσουλμανικά τεμένη, ενισχύουν τους φανατικούς Παλαιστινίους σε βάρος των μετριοπαθών, ναρκοθετώντας τη στήριξη μιας συμφωνίας και καθυστερώντας τη σύναψη μιας πιθανής συνθήκης. Από την άλλη, κάθε φορά που οι Ισραηλινοί ηγέτες ενδίδουν στις απαιτήσεις των φανατικών εποίκων, δικαιώνουν την τακτική τους και ενθαρρύνουν περαιτέρω την αναίσχυντη συμπεριφορά τους, γεγονός που εντείνει την παράλυση της κυβέρνησης. Με άλλα λόγια, η ισραηλινή βία στη Δυτική Όχθη υπονομεύει τόσο την ικανότητα του Ισραήλ να εφαρμόσει μια δυνητική συμφωνία με τους Παλαιστινίους και εγείρει ζητήματα σχετικά με το κατά πόσον είναι σε θέση να επιβάλει τον νόμο στο εσωτερικό της χώρας.

Πρόσφατα άρχισαν να αναγνωρίζουν το πρόβλημα και οι Ισραηλινοί ηγέτες. Ύστερα από έναν χρόνο βανδαλισμών από εξτρεμιστικά στοιχεία, ορισμένοι Ισραηλινοί στρατηγοί και κυβερνητικοί αξιωματούχοι άρχισαν να χαρακτηρίζουν ως τρομοκράτες τους φανατικούς εποίκους. Τώρα είναι η ώρα για την κυβέρνηση να μεταφράσει σε αποφασιστική δράση τη σκληρή της ρητορική. Θα πρέπει ν’ αρχίσει ανακηρύσσοντας επισήμως ως τρομοκράτες τους υπαιτίους βίαιων ενεργειών και να αποτρέψει με μεγαλύτερο δυναμισμό τη δράση τους. Ύστερα, οι υπηρεσίες ασφαλείας θα πρέπει να επιβάλουν τον ισραηλινό νόμο, διώκοντας δικαστικά τους εξτρεμιστές εποίκους, όπως θα έκαναν για κάθε τρομοκράτη, Παλαιστίνιο ή Ισραηλινό. Και, προκειμένου να ανακόψουν το κύμα του φανατισμού, οι Ισραηλινοί ηγέτες θα πρέπει να καταγγείλουν τους εξτρεμιστές και να περιφρονήσουν τους εκπροσώπους τους, ασκώντας ιδιαίτερη πίεση στους θρησκευτικούς ηγέτες που υποκινούν τη βία. Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ και άλλες χώρες που επιθυμούν την αναθέρμανση των ειρηνευτικών συνομιλιών, θα πρέπει να παροτρύνουν το Ισραήλ να προβεί σε αυτά τα βήματα προτού επιδεινωθεί η κατάσταση. Αλλά και η ίδια η Ουάσιγκτον οφείλει να μελετήσει την πιθανότητα να χαρακτηρίσει τρομοκράτες τους φανατικούς βιαιοπραγούντες εποίκους και να πιέσει το Ισραήλ να λάβει σκληρότερα μέτρα σε βάρος τους. Ο εποικιστικός εξτρεμισμός αμαυρώνει το όνομα του Ισραήλ και διακυβεύει το μέλλον του. Οι φίλοι του Ισραήλ, η ισραηλινή κυβέρνηση, αλλά ακόμη και όσοι τάσσονται υπέρ του εποικισμού της Δυτικής Όχθης, θα πρέπει να αγωνιστούν κατά του επικίνδυνου αυτού φαινομένου.

Η ΑΓΡΙΑ ΔΥΤΙΚΗ ΟΧΘΗ