Οι ΗΠΑ οδεύουν προς την θάλασσα της Νότιας Κίνας

Το 2011, με την εμπλοκή των ΗΠΑ στο Ιράκ και το Αφγανιστάν να εξασθενεί, ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα άρχισε να αντιμετωπίζει την μείωση των περιφερειακών θέσεων ισχύος της Αμερικής. Υποστηρίζοντας ότι η περιοχή Ασίας - Ειρηνικού έχει γίνει το νέο κέντρο του παγκόσμιου οικονομικού δυναμισμού, ο Ομπάμα έθεσε ως στόχο να αποκατασταθεί η στρατιωτική κυριαρχία εκεί. Αυτό σημαίνει, πρώτα απ’ όλα, την ενίσχυση των αμερικανικών δυνάμεων στον Ειρηνικό, ιδιαίτερα του Πολεμικού Ναυτικού, το οποίο είναι προγραμματισμένο να αναπτύξει το 60% της δύναμης πυρός του στην περιοχή (σε σύγκριση με το 50% σήμερα). Αλλά, όπως εξήγησε ο Ομπάμα, αυτό συνεπάγεται επίσης την αναζωογόνηση των στρατιωτικών δεσμών με τους συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή, ιδιαίτερα με την Ιαπωνία και τις Φιλιππίνες. Παρά το γεγονός ότι ο Ομπάμα επέμεινε ότι αυτή η λεγόμενη «στροφή» προς την Ασία δεν είχε την πρόθεση να τιμωρήσει ή να περιορίσει την Κίνα, είναι δύσκολο να φανεί ως κάτι διαφορετικό.

Ως εκ τούτου, ενώ συνεχίζουν να πρεσβεύουν την ουδετερότητα, ανώτεροι αξιωματούχοι έχουν εκφράσει ανησυχίες για τις επιθετικές ενέργειες από ορισμένους απροσδιόριστους διεκδικητές – που εύκολα γίνεται κατανοητό ότι εννοούν την Κίνα. Σε μια ομιλία τον Ιούλιο του 2011 στην Ινδονησία, η Χίλαρι Κλίντον, η οποία ήταν τότε υπουργός Εξωτερικών, δήλωσε ότι «όλοι μας έχουμε μερίδιο στο να εξασφαλίσουμε ότι οι διαφορές αυτές δεν θα βγουν εκτός ελέγχου και στην πραγματικότητα, έχει αυξηθεί ο αριθμός των ενεργειών εκφοβισμού συμπεριλαμβανομένης της βύθισης [και] της κοπής καλωδίων» - μια προφανής αναφορά στις πράξεις που λέγεται ότι έχουν πραγματοποιηθεί από τα κινεζικά πλοία κατά των φιλιππινέζικων και βιετναμέζικων σκαφών εξερεύνησης πετρελαίου.

Και, όπως έκανε η Κίνα νωρίτερα στην δεκαετία, οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν τα λόγια τους με στρατιωτική δύναμη. Είχαν υποσχεθεί συμπληρωματική εξοπλιστική βοήθεια και στρατιωτική εκπαίδευση στους συμμάχους που έχουν δείξει μεγαλύτερο δυναμισμό σχετικά με τις διαμάχες για τα νησιά. Τον Απρίλιο του 2012, για παράδειγμα, η Μανίλα ανέπτυξε μια φρεγάτα 378 ποδών, την Gregorio del Pilar, στα ύδατα στα ανοικτά του Scarborough Shoal (που διεκδικείται από την Κίνα και τις Φιλιππίνες), μετά από μια εναέρια επιτήρηση με την οποία οι Φιλιππινέζοι εντόπισαν αυτό που πίστευαν ότι αποτελεί παράνομη κινεζική αλιευτική δραστηριότητα στα νερά γύρω από την ακτή. Η φρεγάτα, ένα πρώην σκάφος της αμερικανικής ακτοφυλακής, εξοπλισμένη με μια σειρά από σύγχρονα όπλα, είναι η πρώτη από μια σειρά σκαφών που οι Ηνωμένες Πολιτείες παρείχαν στις Φιλιππίνες με μια πρόσφατη συμφωνία βοήθειας. Η Ιαπωνία, η οποία έχει λάβει νέες διαβεβαιώσεις για συνεχιζόμενη αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη, αύξησε επίσης το μέγεθος και την επίδειξη ισχύος της ναυτικής παρουσίας της στα ύδατα που διεκδικεί η Κίνα. Την ίδια στιγμή, οι Ηνωμένες Πολιτείες αύξησαν την συχνότητα και την έκταση των ναυτικών ασκήσεών τους στην περιοχή - συνήθως σε συνεργασία με παλιούς συμμάχους όπως η Ιαπωνία και οι Φιλιππίνες, αλλά και με τον πρώην εχθρό τους, το Βιετνάμ.

Από τη σκοπιά των βασικών παικτών της περιοχής, λοιπόν, οι Ηνωμένες Πολιτείες δύσκολα θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως μια ουδέτερη, αμερόληπτη πλευρά. Στα μάτια της Κίνας, είναι μεροληπτικές στις διαφορές των νησιών και αποτελούν εμπόδιο για την επίτευξη των θεμιτών σκοπών της Κίνας. Πράγματι, πολλοί στην Κίνα πιστεύουν ότι η Ουάσιγκτον ωθεί ενεργά την Ιαπωνία και τις Φιλιππίνες να αναλάβουν μια πιο αποφασιστική στάση για τις επίμαχες περιοχές ως τρόπο περιορισμού της ανόδου της Κίνας. Αυτό, με τη σειρά του, τροφοδοτεί την δυσπιστία και την δυσαρέσκεια για τις Ηνωμένες Πολιτείες και αυξάνει την πιθανότητα τα μελλοντικά επεισόδια στην θάλασσα – όπως και αν αυτά προκληθούν - να προκαλέσουν μια σύγκρουση μεταξύ των κινεζικών και των αμερικανικών πλοίων. Για τους άλλους παράγοντες, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια πηγή ηθικής συμπαράστασης, στρατιωτικής βοήθειας και άμεσης υποστήριξης μάχης, αν τα πράγματα βγουν εντελώς εκτός ελέγχου. Με άλλα λόγια, ανεξάρτητα από το ποιά ήταν η πρόθεση του Ομπάμα όταν στράφηκε προς τον Ειρηνικό, αύξησε σίγουρα τις πιθανότητες έντασης και ενδεχομένως επιθετικής συμπεριφοράς από κάθε μία από τις χώρες που εμπλέκονται στις νότιες και την ανατολικές θάλασσες της Κίνας, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πόλεμο.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/139023/michael-t-klare/the-united...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/#!/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr