Οι σχέσεις τής Κύπρου με την Ευρωπαϊκή Ένωση

Θα ήταν επίσης εποικοδομητικό όσον αφορά τη ρεαλιστική αντιμετώπιση των σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση εάν γινόταν πλατιά γνωστό στην Κύπρο ότι δεν απαιτείται άμεσα η εξόφληση των 11 δισ. ευρώ που έχουν μεταφερθεί ως χρέος Έκτακτης Στήριξης Ρευστότητας στην Τράπεζα Κύπρου αλλά όταν το αποφασίσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αυτό ενδεχόμενα αποτελεί ακόμη μια διευκόλυνση, όσο η Κύπρος παραμένει εντός της ζώνης του ευρώ και των όρων του Μνημονίου, αλλά ενδεχομένως να μετατραπεί σε απειλή, εάν η Κύπρος στοχεύσει στην αποκήρυξη των όρων του Μνημονίου και σε έξοδο από το ευρώ.

Θα ενίσχυε, επίσης, την ρεαλιστική αντιμετώπιση του θέματος εάν η κοινή γνώμη γνώριζε ότι το ποσό αυτό προσφέρθηκε και έγινε δεκτό από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, δηλαδή από τον κατεξοχήν Κύπριο εμπειρογνώμονα γι’ αυτά τα θέματα. Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου κ. Πανίκος Δημητριάδης έχει εξηγήσει ότι η παροχή της Έκτακτης Στήριξης Ρευστότητας (ELA) έχει σώσει και τις δύο μεγάλες τράπεζες (Κύπρου και Λαϊκή) από χρεοκοπία κατά το 2012. Συνέπεια της χρεοκοπίας των τραπεζών θα ήταν η διάλυση ολόκληρου του τραπεζικού τομέα της Κύπρου, και η χρεοκοπία του κράτους.

Τέλος, εξάγεται το συμπέρασμα ότι η κρίση δεν αποτελεί λόγο για περαιτέρω απόσυρση της Κύπρου από τα ευρωπαϊκά δρώμενα. Αντίθετα, η χώρα έχει κάθε λόγο και συμφέρον να διαγνώσει ορθά και να εμπλακεί στην προσπάθεια εξόδου της Ένωσης από τη σημερινή κρίση και από το συνεπακόλουθό της, την εθνική εσωστρέφεια των χωρών μελών της.

Ο χειρισμός των προβλημάτων έχει καταστεί εξαιρετικά αναποτελεσματικός λόγω της συνύπαρξης εντός της ζώνης χωρών που βρίσκονται σε πολύ διαφορετικά στάδια οικονομικής ανάπτυξης και με διαφορετικά κρατικά πρότυπα διακυβέρνησης, με κοινό νόμισμα μεν αλλά χωρίς ένα ευρωπαϊκό σύστημα οικονομικής διακυβέρνησης. Τα προβλήματα αυτής της συμβίωσης έχουν δημιουργήσει τριβές κι έχουν επαναφέρει μνήμες που πιστεύαμε ότι είχαν εξαφανιστεί από την ευρωπαϊκή σκέψη, και οι οποίες σήμερα απειλούν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Η κατάσταση αυτή έχει αναδείξει εξωθεσμικές ηγεσίες στην Ευρώπη όπως μέλη της γερμανικής κυβέρνησης και στελέχη του Eurogroup, ενώ φαίνεται ότι οι θεσμοί της «Λισσαβόνας» επισκιάζονται τελείως.

Η Κύπρος, όπως και η Ελλάδα, και οι άλλες χώρες του νότου έχουν κάθε λόγο να προωθήσουν την προσπάθεια εμβάθυνσης της θεσμικής ανέλιξης της Ένωσης, με τον εξευρωπαϊσμό των κρατικών χρεών, την δημοσιονομική Ένωση, την τραπεζική Ένωση και την ενδυνάμωση των άλλων θεσμών της ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης.

Συγχρόνως, η Κύπρος θα ήταν καλό να μάθει από την πρόσφατη εμπειρία της ότι λίγος ευρωσκεπτικισμός ενδείκνυται, όχι με την έννοια της επιφύλαξης ως προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αλλά με την έννοια της προσεκτικής μελέτης και παρακολούθησης των θεσμικών διευθετήσεων. Όταν εντάχθηκε στο ευρώ, δεν διερεύνησε πώς ήταν οργανωμένο το Eurogroup. Θα μπορούσε να ήταν με βάση την ευελιξία που παρείχε η Συνθήκη της Λισσαβόνας και με βάση τους θεσμούς της Ένωσης, αλλά φαίνεται να στήθηκε ως καθαρά διακυβερνητική οργάνωση χωρίς τον πραγματικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τη συναπόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή την επίβλεψη του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

Δεν θα έβλαπτε δηλαδή μια λίγο πιο «βρετανική» στάση και αντίθεση στην εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας χωρίς τη δημοκρατική και δικαστική διασφάλιση.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

[1] Ενδιαφέρουσες οι παρατηρήσεις του Παναγιώτη Θανασά, “Η Ευρώπη Μετά την Κύπρο. Πέντε μύθοι και μία αλήθεια” , Το Βήμα, 24 Μαρτίου, 2013.
[2] Μιχάλης Βρυωνίδης, στο Greek American Weekly Newspaper, 1η Μαίου, 2013, από την εφημερίδα Καθημερινή της Κυριακής (Κυπριακή Έκδοση).
[3] Αλλά και κοινωνικών εξόδων τα οποία διπλασιάστηκαν σε δύο χρόνια από 1,5 δισ. ευρώ το 2008 όταν ανέλαβε Πρόεδρος ο Χριστόφιας, στα 3 δισ. ευρώ το 2010. Δήλωση Μιχάλη Σαρρή, υπουργού Οικονομικών της Κυβέρνησης Τάσσου Παπαδόπουλου στην Ερευνητική Επιτροπή για την Κρίση, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα Offsite, 15 Μαΐου, 2013.
[4] Γιάννης Νεάρχου, «Στείλαμε Νόμο για Ολικό Κούρεμα», εφημερίδα Πολίτης, 18 Μαίου, 2013, αναφέρεται στη μαρτυρία του υπουργού Οικονομικών της κυβέρνησης Χριστόφια από τον Μάρτιο 2012, Βάσου Σιαρλή, στην Ερευνητική Επιτροπή για την κρίση, όπου ο κ. Σιαρλής αναφέρεται σε προειδοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το 2010 για υπερβολικά ελλείμματα, εκφράζοντας την άποψη ότι το πρόβλημα θα επιλυόταν εάν η Κύπρος απευθυνόταν στον Μηχανισμό Στήριξης μετά τον αποκλεισμό της από τις αγορές ή μετά την απομείωση των ελληνικών ομολόγων τον Νοέμβριο 2011.
[5] Nathan Morley in Brussels, “Bailout the Price for falling out with EU”, Sunday Mail 12 May, 2013.
[6] Θεόδωρος Παναγιώτου, «Εσωτερική υποτίμηση χωρίς ανάκτηση ανταγωνιστικότητας», εφημερίδα Πολίτης, 17 Μαίου, 2013.
[7] Παναγιώτης Ιωακειμίδης και Φίλιππος Σαββίδης, «Έξοδος από το ευρώ σημαίνει έξοδο από την ΕΕ», εφημερίδα πολίτης, 12 Μαίου, 2013.
[8] Η πιο προσεκτική δημοσιευμένη μελέτη που υποστηρίζει έξοδο από το Μνημόνιο είναι η μελέτη του ΑΚΕΛ, «Πολιτική Πρόταση για Έξοδο από το Μνημόνιο», Απρίλης 2013.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr