Τι ισχύει και τι όχι για την Συρία

Επιπρόσθετα, για να καταλάβουμε πώς εισήλθαν τα μέλη τής Αλ Κάιντα στην περιοχή τής Μέσης Ανατολής, κυρίως στο Ιράκ και στην Συρία, θα ήταν χρήσιμο να γυρίσουμε στο πρόσφατο παρελθόν και να αναλύσουμε κάποια σημαντικά στοιχεία τής ιστορίας.

Είναι γεγονός ότι πριν την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003 δεν υπήρχαν στοιχεία τής Αλ Κάιντα στις δυο παραπάνω αραβικές χώρες. Η εμφάνιση της οργάνωσης αυτής ήταν μια φυσική συνέπεια της καταστροφής τού Ιράκ από μια «χριστιανική» χώρα όπως οι ΗΠΑ. Η αμερικανική εισβολή, με όλες τις επακόλουθες συνέπειές της, άφησε ένα μεγάλο κενό στην εθνική ιρακινή ασφάλεια εξαιτίας τής διάλυσης του στρατού και των σωμάτων ασφαλείας από την αμερικανική διοίκηση. Το γεγονός αυτό δημιούργησε εύφορο έδαφος για τους τζιχαντιστές να καταφθάνουν στη χώρα για την καταπολέμηση των αμερικανικών δυνάμεων και έτσι εμφανίστηκε η γνωστή ταμπέλα «Καλώς ορίζουμε να έρθουν όποιοι έχουν ανοικτούς λογαριασμούς με τους Αμερικάνους». Ο πρώην υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Ντονάντ Ράμσφελντ, είχε απειλήσει την Δαμασκό με εισβολή αν δεν σταματούσε να στηρίζει τους Ιρακινούς τρομοκράτες. Σήμερα, τα νέα δεδομένα που εμφανίστηκαν μετά το ξέσπασμα της συριακής εξέγερσης ήταν αποκαλυπτικά: Το μέλος τού κόμματος Μπάαθ και πρώην πρέσβης τής Συρίας στη Βαγδάτη, Ναουάφ Φάρες, αποκάλυψε με κάθε λεπτομέρεια τις σχέσεις τού καθεστώτος Άσαντ με την οργάνωση της Αλ Κάιντα, χαρακτηρίζοντας συγκεκριμένα τον γαμπρό τού Άσαντ, Ασέφ Σαουκάτ, ως ρυθμιστή-αρχιτέκτονα της προσέγγισης Άσαντ – Αλ Κάιντα. Ο Άσαντ που σήμερα κόπτεται ότι πολεμά την Αλ Κάιντα, συνεργαζόταν μέχρι πρότινος μαζί της. Το αποτέλεσμα της συμφωνίας Άσαντ- Αλ Κάιντα ήταν χιλιάδες ιρακινοί νεκροί και τραυματίες [20]. Ο Ναουάφ Φάρες παραδέχεται ότι ό ίδιος το 2003, ως εκπρόσωπος του κόμματος Μπάαθ στο νομό Ντέρ Αλ Ζόρ που συνορεύει με το Ιράκ, καθόρισε πότε, πώς, από ποιους και υπό ποίους όρους θα γινόταν η προσέγγιση Άσαντ- Αλ Κάιντα.

Περιφερειακώς, είναι γνωστή η τακτική τού συριακού καθεστώτος στην έμμεση καταπολέμηση των αντιπάλων κρατών. Για παράδειγμα, πολεμά τους Ισραηλινούς μέσω της Χεζμπολά, τους Τούρκους μέσω του ΡKΚ και τους Αμερικάνους μέσω της Αλ Κάιντα. Είναι πολύ διαφωτιστική η μελέτη του Alarabiya Institute for Studies για να καταλάβει ο αναγνώστης τις σχέσεις τού καθεστώτος Άσαντ με τους τζιχαντιστές και τις δυνατότητές του [ως καθεστώς] να διεισδύσει στους κόλπους των ισλαμιστικών οργανώσεων [21]. Η πρώτη δυναμική ισλαμιστική οργάνωση γνωστή ως Μέτωπο αλ Νούσρα, (Υποστήριξης), εμφανίστηκε ένα χρόνο μετά από το ξεκίνημα της εξέγερσης και δυο χρόνια μετά «ιδρύθηκε» μια δεύτερη με όνομα «Ισλαμικό κράτος στη Συρία και το Ιράκ». Η απελευθέρωση 500 μελών ακραίων στοιχείων από την συριακή κυβέρνηση μεταξύ των οποίων ήταν και ο αρχηγός τού Αλ Νούσρα, Αλ Τζαουλάνι [22] όπως και η δραπέτευση χιλίων μελών τρομοκρατικών οργανώσεων από μια ιρακινή φυλακή [23] με στόχο να κατευθυνθούν στη Συρία, δημιουργεί πολλά ερωτήματα διότι οι συγκεκριμένοι ως πρώην μέλη τής Αλ Κάιντα αποτέλεσαν τον πυρήνα των δυο ακραίων οργανώσεων. Το Μέτωπο Αλ Νούσρα, που αποτελείται στην πλειοψηφία του από Σύριους, αρχικά δεν είχε πολιτικό πρόγραμμα και δεν λειτουργούσε υπό άλλη ομάδα, μέχρι που αποκηρύχθηκε ως τρομοκρατική από τις ΗΠΑ τον Δεκέμβριο 2012 [24]. Η απάντησή του ήταν άμεση: δέχθηκε να λειτουργεί υπό την καθοδήγηση της Αλ Κάιντα του Αϊμάν Αλ Ζαουαχιρί. Ταυτόχρονα, ο υποτιθέμενος αρχηγός τού Αλ Νούσρα, Αλ Τζαουλάνι, δεν ήθελε να συνεργαστεί με τον Αλ Μπαγκντάντι, αρχηγό τού «Ισλαμικού κράτους στην Συρία και το Ιράκ». Ως αντίδραση στην υιοθέτηση της ιδεολογίας τής Αλ Κάιντα εκ μέρους τού Αλ Νούσρα, πολλές ισλαμικές επαναστατικές παρατάξεις και υπο-ομάδες καταδίκασαν την ανεύθυνη στάση του [25] και απέσυραν την υποστήριξη και συνεργασία τους. Επιπρόσθετα, η Παγκόσμια Ένωση των Μουσουλμανικών Ουλεμάδων κατέκριναν την στάση τού Αλ Νούσρα, ζητώντας ταυτόχρονα να λειτουργεί στο πλαίσιο του Ελεύθερου Συριακού Στρατού και όχι της Αλ Κάιντα [26].

Ο αριθμός των ξένων μαχητών των δυο οργανώσεων δεν υπερβαίνει τους 10.000 και γαλλικές πηγές επιβεβαιώνουν ότι το Μέτωπο Αλ Νούσρα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες δυνάμεις τής συριακής αντιπολίτευσης είναι περιορισμένο [27]. Όμως, η δύναμη της εικόνας (των ΜΜΕ) σε συνεργασία με χώρες υποστηρικτές του καθεστώτος Άσαντ (κυρίως Ρωσία και Ιράν) άρχισε να διαδίδει και να αναμεταδίδει ότι η μάχη στην Συρία είναι μεταξύ του «καλού δικτάτορα» και αυτών των φονταμενταλιστικών οργανώσεων, αμφισβητώντας με αυτό τον τρόπο την ίδια την εξέγερση και αγνοώντας τις άθλιες οικονομικές και πολιτικές συνθήκες που βίωνε η χώρα, προκειμένου να βοηθηθεί ο Άσαντ. Σύμφωνα με αυτή την αφήγηση, που έχει υιοθετηθεί από πάμπολλους αναλυτές και στη χώρα μας, το δίλημμα για τη Δύση ήταν να επιλέξει ή τον Άσαντ ή τους ακραίους Ισλαμιστές. Η ανάπτυξη της θεωρίας αυτής αναμφισβήτητα εξυπηρετεί την παραμονή τού Άσαντ στην εξουσία. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ [28], το Συριακό καθεστώς υποδαυλίζει τις φυλετικές/θρησκευτικές εντάσεις μεταξύ Αλαουϊτών και Σουνιτών με σκοπό την διατήρησή του.