Κανείς δεν κερδίζει στην Ουκρανία

Η επιστροφή τής Τιμοσένκο είναι ιδιαίτερα απειλητική για τον Γιάτσενιουκ, παρ’ όλο που ο ίδιος έκανε επανειλημμένα έκκληση για την απελευθέρωσή της. Το πρόβλημά του είναι ότι δεν έχει το χάρισμα. Κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων έπαιξε συχνά το δεύτερο βιολί στους πιο εξωστρεφείς Κλίτσκο και Τιάνιμποκ. Δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να μπορέσει να συγκριθεί με την Τιμοσένκο, της οποίας η μεγαλύτερη γοητεία φάνηκε σε ένα βίντεο [7] που καταγράφηκε αμέσως αφότου προσγειώθηκε στο Κίεβο, το Σάββατο. Στο βίντεο, το οποίο έχει ήδη πάνω από 500.000 επισκέψεις στο YouTube, μια ομάδα ακτιβιστών που φρουρεί το αεροδρόμιο φαίνεται να της ζητά να θυμηθεί ποιός πραγματοποίησε την επανάσταση και να μην σπαταλήσει τις ελπίδες τού λαού. «Θέλω να ξέρετε ότι αυτό είναι το πιο σημαντικό πράγμα για μένα», τους καθησυχάζει με ένα χαμόγελο. Δευτερόλεπτα πριν, στο ίδιο βίντεο, ο Γιάτσενιουκ φαίνεται να αγωνίζεται να απαντήσει σε ερωτήματα σχετικά με τα υποτιθέμενα προνόμιά του, σε αυτή την περίπτωση μια αυτοκινητοπομπή. «Δεν είσαι στην εξουσία ακόμη και ήδη συμπεριφέρεσαι έτσι», μουρμούριζε ένας από τους άνδρες.

Η επιστροφή τής Τιμοσένκο θα μπορούσε επίσης να σημάνει προβλήματα για τον Κλίτσκο, ο οποίος, σύμφωνα με τις πρώτες δημοσκοπήσεις, είχε την καλύτερη ευκαιρία μεταξύ των τριών ηγετών των διαδηλώσεων για να νικήσει τον Γιανουκόβιτς. Σε αντίθεση με την Τιμοσένκο, είναι ένα φρέσκο πρόσωπο χωρίς προηγούμενη πολιτική ιστορία. Ξεκίνησε την καριέρα του ως μέλος τού δημοτικού συμβουλίου τού Κιέβου το 2006 και εκλέχθηκε στο κοινοβούλιο το 2012, αλλά δεν έχει μπει στην κυβέρνηση. Ωστόσο, η έλλειψη εμπειρίας θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η αδυναμία του. Την Παρασκευή το βράδυ, πέρασε δύσκολα εξηγώντας [8] σε διαδηλωτές γιατί είχε υπογράψει την συμφωνία με τον Γιανουκόβιτς. Στο βάθρο τής Μαϊντάν, ένας διαδηλωτής δήλωσε ότι ήταν ντροπή που οι ηγέτες είχαν σφίξει το χέρι τού Γιανουκόβιτς. Λίγο μετά, ο Κλίτσκο απολογήθηκε στο πλήθος και ζήτησε συγχώρεση. Σε δηλώσεις του [9] την Κυριακή, άφησε να εννοηθεί ότι θέλει ακόμα να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος.

Επίσης δεν είναι σαφές εάν η επιστροφή τής Τιμοσένκο αφήνει κάποιο χώρο για τον Τιάνιμποκ, τον εθνικιστή ηγέτη τού οποίου οι πολιτικές θέσεις πάντα τον έκαναν να ταιριάζει δύσκολα στη Μαϊντάν, αλλά παρ’ όλα αυτά κατάφερε να γίνει ένας από τους τρεις κύριους ηγέτες τής αντιπολίτευσης, μαζί με τον Κλίτσκο και τον Γιάτσενιουκ.

Αλλά δεν είναι ώρα να απορριφθούν οι τρεις επαναστάτες ακόμα. Στο κάτω-κάτω, η ευρύτερη αντίδραση στην απελευθέρωση της Τιμοσένκο είναι μικτή. Για πολλούς στη Μαϊντάν, η απελευθέρωσή της από την φυλακή είναι ένα ζήτημα, αλλά η επιστροφή της στην πολιτική είναι εντελώς κάτι άλλο. Μερικοί Ουκρανοί πιστεύουν ότι ήδη είχε την ευκαιρία της, όταν έγινε πρωθυπουργός το 2005, μετά την Πορτοκαλί Επανάσταση και πάλι την περίοδο 2007-2010, σημειώνοντας ότι έκανε λίγα για να μεταρρυθμίσει την χώρα ή να την φέρει πιο κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πράγματι, η κυβέρνησή της σημαδεύτηκε από εσωτερικές διαμάχες ανάμεσα στις δυνάμεις τής Πορτοκαλί Επανάστασης, κάτι που πολλοί θα προτιμούσαν να μην επαναληφθεί. Ακόμα, άλλοι Ουκρανοί σκέφτονται ότι θα γίνει η καλύτερη ηγέτης, τουλάχιστον σε σύγκριση με τις άλλες λιγότερο έμπειρες ή λιγότερο χαρισματικές επιλογές.

Προς το παρόν, είναι αδύνατον να ειπωθεί ότι κάποια πλευρά έχει την πλειοψηφία. Και αυτό καταδεικνύει ένα ενδιαφέρον γεγονός τού Euromaidan: οι διαδηλωτές δεν έχουν μείνει έξω επί τρεις χειμερινούς μήνες για χάρη ενός από τους ηγέτες τής αντιπολίτευσης - και αυτό περιλαμβάνει και την Τιμοσένκο. Έχουν διαμαρτυρηθεί για ριζικές αλλαγές στο σύστημα - για το κράτος δικαίου, την σύσφιξη των σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση και ένα τέλος στην διαφθορά. Πέτυχαν την εκδίωξη του Γιανουκόβιτς και αισθάνονται ότι η Τιμοσένκο επίσης ανήκει στην εποχή του. Υπήρχε κάτι σχεδόν αναχρονιστικό στην εμφάνισή της στη Μαϊντάν το Σάββατο. Πολλοί στην Ουκρανία δεν θέλουν πλέον λαϊκιστές ηγέτες σαν κι αυτήν, οι οποίοι δεσμεύονται να τους φροντίσουν. Θέλουν ηγέτες που θα εισαγάγουν την λογοδοσία, θα σέβονται το κράτος δικαίου και θα πολεμούν την διαφθορά.

Καθώς οι Ουκρανοί θρηνούν όσους έχασαν την ζωή τους την περασμένη εβδομάδα, θα δυσανασχετήσουν - περισσότερο από ποτέ – με αυτό που εκλαμβάνουν ως καριερίστικες προσπάθειες των πολιτικών να επωφεληθούν από την κατάσταση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, ακόμη και μετά την αναχώρηση του Γιανουκόβιτς, ορισμένοι από τους διαδηλωτές είναι ακόμα στους δρόμους. Ο Κλίτσκο, κατ’ αρχήν, έχει καλέσει τους διαδηλωτές να παραμείνουν εκεί [10] μέχρι να αρχίσουν οι μεταρρυθμίσεις. Θα μπορούσαν να παραμείνουν εκεί για πολλούς ακόμα μακρούς μήνες.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/features/letters-from/no-one-wins-in-ukraine