Έρχεται καταιγίδα στη Μέση Ανατολή

Αλλά υπάρχει και ένα άλλο σενάριο. Ο βασιλιάς Αμπντάλα, ο οποίος είναι 89 ετών, έχει ανακατέψει τις ευθύνες και τις θέσεις εντός τής κυβερνώσας οικογένειας, και οι αναδυόμενοι (σχετικά νέοι) πρίγκιπες γνωρίζουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το πολιτικό τους σύστημα. Αν, υποκινημένο από αυτές τις υπαρξιακές απειλές, το καθεστώς τής Σαουδικής Αραβίας μπορέσει να εξελιχθεί και να μετατρέψει το βασίλειο σε μια λειτουργική συνταγματική μοναρχία στην οποία να γίνονται σεβαστά τα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα των μεγάλων ομάδων των νεαρών Σαουδαράβων, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια μακρά, αλλά σχετικά σταθερή μετάβαση. Μια νέα, δυναμική Σαουδική ηγεσία, ενισχυμένη από την πολιτική νομιμοποίηση, θα εμπνεύσει ισχυρή δυναμική στο στρατόπεδο των παραδοσιακών.

Ο τέταρτος παράγοντας είναι το πόσο πολύ περισσότερο χάος θα δει η Μέση Ανατολή στην επόμενη δεκαετία. Ο εμφύλιος πόλεμος στην Συρία είναι πιθανό να τελειώσει με μια επίφαση μιας κεντρικής εξουσίας στην Δαμασκό, που θα περιβάλλεται από σχεδόν ανεξάρτητες πολιτικές οντότητες. Αρκετές σαλαφίτικες τζιχαντιστικές ομάδες στην χώρα θα μπορούσαν να καταφέρουν να οχυρωθούν στις ολοένα και περισσότερο άνομες ερήμους που εκτείνονται από την ανατολική Συρία ως το δυτικό Ιράκ, όπου θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να ιδρύσουν ισλαμικά κρατίδια, απομονωμένα από τον υπόλοιπο κόσμο (όπως παρόμοιες ομάδες έχουν προσπαθήσει στο Αφγανιστάν και στον Καύκασο). Η παρουσία τους θα είναι μια πηγή βίας και πολιτικής αστάθειας, κυρίως για την Συρία και το Ιράκ, αλλά και για τον Λίβανο και την Ιορδανία, ανοίγοντας περισσότερα μέτωπα στη μάχη μεταξύ των δύο στρατοπέδων.

Το στρατόπεδο που μπορεί να στρέψει τους πολιτικούς ανταγωνισμούς στην περιοχή προς όφελός του, εκτρέποντας το ενδεχόμενο χάος και διοχετεύοντας τις συνέπειές του στο άλλο στρατόπεδο, θα είναι σε καλύτερη θέση να κερδίσει αυτόν τον στρατηγικό αγώνα.

ΕΡΧΕΤΑΙ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ

Όσο απρόβλεπτη κι αν πρόκειται να είναι η Μέση Ανατολή για τα επόμενα λίγα χρόνια, υπάρχουν μερικές βεβαιότητες. Πρώτον, ακολουθώντας το μοτίβο των τελευταίων πέντε δεκαετιών και ολοένα και περισσότερο ωθούμενο από τα δημογραφικά και τις ήδη απτές πολιτιστικές τάσεις στο κολοσσιαίο κομμάτι τής νεολαίας τής περιοχής, το κύμα τής αστικοποίησης, της εκδυτικοποίησης και του αυξανόμενου φιλελευθερισμού θα αποδειχθεί ασταμάτητο. Αυτό θα αποδυναμώσει τους ισλαμιστές, επειδή οι προσπάθειές τους να εξελίξουν την ρητορική τους και τα πολιτικά τους μηνύματα ώστε να ταιριάζουν με αυτές τις τάσεις, θα μειώσουν την υποστήριξη από πυρήνα των ψηφοφόρων τους και σταδιακά θα αποκολληθούν από το ισλαμικό πλαίσιο αναφοράς στο οποίο έχει οικοδομηθεί ολόκληρο το κίνημά τους. Δεύτερον, λόγω των ανταγωνιστικών ελλειμμάτων στην ποιότητα της εκπαίδευσης, της τεχνολογικής προόδου και του ενεργειακού κόστους - εκτός από τις διαφαινόμενες κρίσεις για το νερό στο Νείλο και τον ποταμό Ιορδάνη - σχεδόν όλες οι μεγάλες χώρες τής περιοχής θα αντιμετωπίσουν κοινωνικο-οικονομική αναταραχή μέσα στην επόμενη δεκαετία. Αυτό θα αποδυναμώσει το παραδοσιακό στρατόπεδο, το οποίο βασίζεται σε δομημένες εξουσίες.

Κατά μια έννοια, λοιπόν, και τα δύο στρατόπεδα θα μπορούσαν να ηττηθούν. Οι κοινωνικο-οικονομικές προκλήσεις που όλες αυτές οι χώρες θα αντιμετωπίσουν θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια νέα εξέγερση της νεολαίας, η οποία, σε αντίθεση με τις εξεγέρσεις το 2011, δεν θα απευθύνεται στους νυν άρχοντες αλλά σε ολόκληρο το πολιτικό και οικονομικό οικοδόμημα που ελέγχει αυτές τις χώρες. Μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε γρήγορα να υποβαθμίσει τις εξουσίες των εδραιωμένων θεσμικών οργάνων στις παλιές αραβικές δημοκρατίες, καθώς και στις μοναρχίες τού Κόλπου. Θα μπορούσε επίσης να υπονομεύσει τις προοπτικές τού πολιτικού Ισλάμ. Ό,τι κι αν συμβεί, λοιπόν, η ικανότητα προσαρμογής θα είναι το κλειδί και για τους ισλαμιστές και για τους παραδοσιακούς. Το στρατόπεδο που θα προσαρμοστεί σε αυτά τα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά κύματα θα έχει περισσότερες πιθανότητες να αντέξει την καταιγίδα που πλησιάζει.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/141442/tarek-osman/who-will-win-t...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr