Παιδί τής Enron;

Προς το παρόν, οι κινεζικές ρυθμιστικές Αρχές φαίνεται να έχουν δώσει σιωπηρή έγκριση στη δομή τύπου VIE. Κανονισμοί απαγορεύουν ρητά την χρήση τής δομής VIE στον κλάδο των online παιχνιδιών, αλλά σχεδόν κάθε σημαντικός παίκτης στον τομέα αυτό την χρησιμοποιεί. Οι τοπικές ρυθμιστικές Αρχές όντως σταμάτησαν την δημόσια εγγραφή τής Buddha Steel, μιας μικρής εταιρείας ειδικού χάλυβα, επειδή η δομή VIE καταστρατηγούσε αντικανονικά τους περιορισμούς στις ξένες επενδύσεις στον εν λόγω τομέα. Όμως, οι ρυθμιστικές Αρχές έκαναν τα στραβά μάτια για άλλες επιχειρήσεις. Στην πραγματικότητα, αυτές τις μέρες, ο τομέας τού διαδικτύου τής Κίνας ως επί το πλείστον λειτουργεί από εταιρείες που χρησιμοποιούν VIES, έτσι ώστε οποιαδήποτε προσπάθεια να παταχθούν θα μπορούσε να είναι ευρέως αποδιοργανωτική. Πράγματι, η πραγματικότητα ότι οι εταιρείες αυτές λειτουργούν εκτός νόμου μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος των κινεζικών ρυθμιστικών Αρχών, δεδομένου ότι η απειλή να κλείσουν θα μπορούσε να βοηθήσει να κρατηθούν οι εταιρείες σε μια σειρά, καλύτερα από όσο θα το έκαναν τυχόν αυστηρότεροι κανόνες.

Από την πλευρά των ΗΠΑ, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SEC) ρυθμίζει επίσης τις κινεζικές εταιρείες που είναι εισηγμένες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ήταν πολύ ενεργή στο να κάνει βέβαιο ότι οι κίνδυνοι των δομών VIE είναι πλήρως γνωστοί στους επενδυτές. Οι κοινοποιήσεις τής SEC για εταιρείες που χρησιμοποιούν την δομή VIE συνήθως αναφέρουν ότι οι συμφωνίες VIE μπορεί να αποδειχθούν ανεφάρμοστες, και ότι οι κινεζικές ρυθμιστικές Αρχές θα μπορούσαν να αποφασίσουν να σταματήσουν τις εργασίες τους. Οι επενδυτές φαίνεται να έλαβαν αυτές τις γνωστοποιήσεις υπόψη τους, αποδεχόμενοι το επιχείρημα ότι οι δομές είναι αναγκαίες για την διευκόλυνση των επενδύσεων στην Κίνα.

Φυσικά, μια αναπάντεχη συνέπεια της δομής VIE είναι ότι οι Κινέζοι επενδυτές έχουν αποκλειστεί σε μεγάλο βαθμό από την ιδιοκτησία μετοχών σε πολλές από τις πιο υποσχόμενες εταιρείες τής Κίνας. Υπάρχουν δύο λόγοι γι’ αυτό. Πρώτον, τα χρηματιστήρια της Κίνας δεν θα επιτρέπουν στις εταιρείες με υπεράκτιες μητρικές και δομές VIE να εισάγονται (σε γενικές γραμμές, οι ξένες επενδύσεις σε μετοχές εταιρειών εισηγμένων σε κινεζικά χρηματιστήρια περιορίζονται αυστηρά). Δεύτερον, οι κινεζικοί αυστηροί συναλλαγματικοί έλεγχοι καθιστούν δύσκολο για τους Κινέζους επενδυτές να αγοράσουν μετοχές των εταιρειών που είναι εισηγμένες σε αγορές τού εξωτερικού. Η Κίνα επιτρέπει στους πολίτες της να μετατρέψουν τοπικό νόμισμα αξίας μόνο 50.000 δολαρίων σε ξένο νόμισμα κάθε χρόνο, και χρειάζεται συνάλλαγμα για να αγοράσουν μετοχές κινεζικών εταιρειών που είναι εισηγμένες στο εξωτερικό.

WIN-WIN

Οι κινεζικοί επενδυτικοί περιορισμοί είχαν ως στόχο να αποτρέψουν ξένη εμπλοκή σε ευαίσθητους τομείς. Οι περιορισμοί αυτοί δεν έχουν λειτουργήσει. Όλες οι μεγάλες κινεζικές εταιρείες τού Διαδικτύου είναι εισηγμένες σε ξένα χρηματιστήρια και έχουν ξένη ιδιοκτησία. Εν τω μεταξύ, οι Κινέζοι εμποδίζονται να λάβουν μέρος. Υπάρχει μια win-win λύση για το πρόβλημα, όμως, και η Κίνα έχει αρχίσει να κάνει κινήσεις προς την επίτευξη αυτού του στόχου.

Στις συναντήσεις τής Τρίτης Ολομέλειας του Κομμουνιστικού Κόμματος που πραγματοποιήθηκε πέρσι, αξιωματούχοι ανακοίνωσαν ότι οι κανόνες για τις ξένες επενδύσεις στους τομείς τού ηλεκτρονικού εμπορίου και της εκπαίδευσης θα πρέπει να απελευθερωθούν. Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία ότι επίκεινται, οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα μπορούσαν να κάνουν την δομή VIE περιττή επιτρέποντας σε κινεζικές εταιρείες να εισάγονται άμεσα σε ξένα χρηματιστήρια, αντί να χρησιμοποιούν υπεράκτιες δομές και VIES. Μια μεταρρύθμιση σύμφωνα με αυτές τις γραμμές θα μπορούσε να παράσχει σημαντικά οφέλη σε όλους.

Αν οι ξένοι επενδυτές μπορούσαν να αγοράσουν τις μετοχές που αντιπροσωπεύουν την πραγματική κυριότητα των περιουσιακών στοιχείων, οι επενδύσεις τους είχαν πολύ λιγότερο ρίσκο. Οι αποτιμήσεις των εταιρειών που παλαιότερα χρησιμοποιούσαν την δομή VIE θα πρέπει να αυξηθούν εάν η δομή VIE αφαιρεθεί και αντικατασταθεί με κάτι λιγότερο αμφίβολο.

Ένα ακόμη πλεονέκτημα του να απαλλαγούμε από την δομή VIE με το να επιτρέπονται άμεσες ξένες επενδύσεις σε κινεζικές εταιρείες είναι ότι εταιρείες όπως η Alibaba θα μπορούσαν να επιδιώξουν παράλληλη εισαγωγή στα κινεζικά χρηματιστήρια, επιτρέποντας έτσι στους Κινέζους επενδυτές να κατέχουν μετοχές σε αυτές τις πολλά υποσχόμενες εταιρείες. Ο Ma τής Alibaba έχει αναφέρει ότι η Alibaba θα το έκανε αυτό, αν επιτρεπόταν.

Οι κινεζικές ρυθμιστικές Αρχές μπορεί να επιθυμούν να διατηρήσουν τον έλεγχο των κινεζικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται σε ευαίσθητους τομείς. Αλλά ο τρόπος με τον οποίο έχουν προσπαθήσει την επίτευξη αυτού του στόχου είχε το αντίθετο αποτέλεσμα. Οι υπεσχημένες μεταρρυθμίσεις για τις ξένες επενδύσεις έχουν καθυστερήσει εδώ και καιρό. Η Κίνα και η Δύση θα επωφεληθούν από αυτές.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/142308/paul-gillis/son-of-enron

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr