Η διαχείριση του νέου Ψυχρού Πολέμου

Εν τω μεταξύ, η ευρωπαϊκή συνιστώσα τού προγράμματος αντιπυραυλικής άμυνας των ΗΠΑ θα είναι πλέον πιθανό να λάβει έναν ειδικά αντι-ρωσικό χαρακτήρα, ιδίως επειδή η διοίκηση Ομπάμα φέρεται να πιστεύει ότι η Ρωσία έχει παραβιάσει την Συνθήκη Πυρηνικών Δυνάμεων Μεσαίου Βεληνεκούς (Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty) τού 1987. Και είναι μάλλον απίθανο ότι η Μόσχα και η Ουάσινγκτον θα είναι σε θέση να συμφωνήσουν για το πώς να θέσουν όρια στην ανάπτυξη μεγάλων οπλικών συστημάτων στην Ευρώπη. Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος έχει επίσης διαλύσει οποιεσδήποτε ελπίδες για την ενίσχυση άλλων βασικών συμφωνιών, όπως η συνθήκη τού 1992 για τους Ανοικτούς Ουρανούς (Open Skies), που ρυθμίζει τις άοπλες πτήσεις εναέριας επιτήρησης.

Οι γεωστρατηγικοί υπολογισμοί τώρα θα προσδώσουν, επίσης, έναν πολύ πιο κυρίαρχο ρόλο στις αμερικανο-ρωσικές ενεργειακές σχέσεις. Κάθε πλευρά θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει το εμπόριο πετρελαίου και φυσικού αερίου για να αποκτήσει επιρροή πάνω στην άλλη και να ελαχιστοποιήσει τις δικές της ευπάθειες. Στην Αρκτική, οι πιθανότητες για αμερικανο-ρωσική συνεργασία στην ανάπτυξη των τεράστιων αποθεμάτων υδρογονανθράκων τής περιοχής, σίγουρα θα συρρικνωθεί. Γενικότερα, ο Νέος Ψυχρός Πόλεμος θα γυρίσει πίσω τις διεθνείς προσπάθειες για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην Αρκτική - ένα θέμα για το οποίο οι αμερικανο-ρωσικές σχέσεις ήταν εκπληκτικά συνεργατικές.

Μια από τις πιο επιτυχημένες, αλλά υποτιμημένη πτυχή των πρόσφατων σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας υπήρξε η πρόοδος που κατάφεραν οι 20 ομάδες εργασίας τής Διμερούς Προεδρικής Επιτροπής ΗΠΑ-Ρωσίας, η οποία ιδρύθηκε το 2009 για να διευκολύνει την υψηλού επιπέδου συνεργασία σε μια σειρά από πολιτικές, από την μεταρρύθμιση των φυλακών και την στρατιωτική εκπαίδευση μέχρι την πολιτική έκτακτης ανάγκης και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Φαίνεται απίθανο ότι μια τέτοια συνεργασία θα συνεχιστεί, πολύ λιγότερο θα βελτιωθεί, κατά την διάρκεια του Νέου Ψυχρού Πολέμου. Η Μόσχα και η Ουάσινγκτον θα αγωνίζονται επίσης να ευθυγραμμίσουν τις θέσεις τους σχετικά με βασικά θέματα της παγκόσμιας διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων των πολύ αναγκαίων μεταρρυθμίσεων του ΟΗΕ, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και του Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη. Η Ουάσιγκτον τώρα επικεντρώνεται στην εξαίρεση της Ρωσίας, όπου είναι δυνατόν (από το G-8, για παράδειγμα) και στο να οριοθετήσει το ρόλο τής Ρωσίας και αλλού. Εν τω μεταξύ, η Μόσχα θα εργαστεί σκληρότερα από ό, τι πριν για να υποκαταστήσει την αμερικανική και την ευρωπαϊκή επιρροή σε αυτούς τους θεσμούς.

Τέλος, στην περίπτωση που ξεσπάσουν μια ή περισσότερες από τις συγκρούσεις που σιγοβράζουν εδώ και καιρό στην μετα-σοβιετική περιοχή, οι πιθανότητες ότι η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα δράσουν από κοινού για τον περιορισμό τής βίας φαίνονται κοντά στο μηδέν. Αντ’ αυτού, εάν το Ναγκόρνο-Καραμπάχ στο Αζερμπαϊτζάν ή η Υπερδνειστερία στην Μολδαβία ανατιναχθούν, η Μόσχα και η Ουάσινγκτον είναι πάρα πολύ πιο πιθανό να επικεντρωθούν στην αντίδραση σε αυτό που ο καθένας θα βλέπει ως κακόβουλο ρόλο τού άλλου.

ΕΛΕΓΧΟΣ ΖΗΜΙΩΝ

Η άμεση κρίση στην Ουκρανία, ακόμη και αν στιγμιαία καταλάγιασε, μόλις και μετά βίας έληξε. Οι προεδρικές εκλογές τού Μαΐου δεν διευθέτησαν την κρίση νομιμοποίησης που αντιμετωπίζει η ηγεσία τής Ουκρανίας, η οποία δεν έχει την εμπιστοσύνη τού ανατολικού τμήματος της χώρας. Ούτε τα μέτρια πακέτα βοήθειας που συγκεντρώθηκαν από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και άλλους Δυτικούς δωρητές επιλύουν τα βαθιά διαρθρωτικά προβλήματα που κατατρώνε την οικονομία τής Ουκρανίας, δηλαδή την εκτεταμένη διαφθορά και την εξουσία που ασκείται από έναν μικρό αριθμό ολιγαρχικών ομάδων. Εν ολίγοις, η χώρα έχει πολύ δρόμο μπροστά της, γεμάτο με πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα.

Ωστόσο, η Ουκρανία αποτελεί μόνο ένα μέρος μιας μεγαλύτερης και πιο δυσοίωνης εικόνας. Η σταθερότητα της Ευρώπης, που μόλις πρόσφατα φαινόταν εξασφαλισμένη, εμφανίζεται τώρα πιο αδύναμη. Ένα νέο ρήγμα έχει ανοίξει στην καρδιά τής ηπείρου, και η αστάθεια οπουδήποτε μέσα σε αυτήν - όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά και στην Λευκορωσία και την Μολδαβία, επίσης - θα μπορούσε να οδηγήσει σε κλιμάκωση της αντιπαράθεσης ανάμεσα στην Ανατολή και την Δύση. Οι ηγέτες στην Μόσχα και την Ουάσιγκτον πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτήν την πραγματικότητα και το κόστος που θα πληρώσουν, αν εθελοτυφλήσουν στις μεγαλύτερες συνέπειες του Νέου Ψυχρού Πολέμου. Το να υποτιμηθούν τόσο οι κίνδυνοι όσο και τα κόστη θα οδηγήσει μόνο στην υποτίμηση του πόση προσπάθεια θα χρειαστεί για να ξεπεραστούν. Ο πρωταρχικός στόχος τόσο της Μόσχας όσο και της Ουάσιγκτον θα πρέπει, επομένως, να είναι να κάνουν τον Νέο Ψυχρό Πόλεμο όσο το δυνατόν πιο σύντομο και ρηχό.

Ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν οι ηγέτες και στις δύο πλευρές αγκαλιάσουν τον έλεγχο των ζημιών ως πρωταρχικό στόχο τους. Μέχρι στιγμής, δεν το έχουν κάνει. Αντί να κατανοήσουν την κρίση τής Ουκρανίας σε αυτή την ευρύτερη προοπτική, οι Ρώσοι και οι Δυτικοί ηγέτες μοιάζουν να έχουν εμμονή στο να επικρατήσουν στην ίδια την κρίση. Για την Ρωσία, αυτό σημαίνει να σκληρύνει : Αναλαμβάνοντας τον πόνο που η Δύση εννοεί να προκαλεί μέσω της επιβολής κυρώσεων και αναγκάζοντας την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους των ΗΠΑ να αποδεχθούν αυτό που οι Ρώσοι ηγέτες βλέπουν ως νόμιμα συμφέροντα της χώρας τους στην Ουκρανία και πέρα από αυτήν. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, το να νικήσουν στην Ουκρανία σημαίνει ότι εμποδίζουν την επιθετική συμπεριφορά τής Ρωσίας και αναγκάζουν την Μόσχα να επιστρέψει σε μια πιο συνεργατική πορεία. (Σε ορισμένους δυτικούς κύκλους, η νίκη επίσης συνεπάγεται αρκετή αποδυνάμωση του Πούτιν για να επιταχυνθεί το τέλος τού καθεστώτος του).