Η προσφυγική καταστροφή στην Λέσβο

Προς το παρόν, οι άνθρωποι που φτάνουν στην παραλία στην βόρεια ακτή της Λέσβου έχουν ελάχιστες άλλες επιλογές από το να προσπαθήσουν να ζεσταθούν με κουβέρτες και φωτιές πριν περπατήσουν περίπου οκτώ μίλια (12,8 χιλιόμετρα) πάνω σε έναν ορεινό δρόμο προς την πόλη του Μανταμάδου, όπου μπορούν να περιμένουν να πάρουν το λεωφορείο για τη Μυτιλήνη, την πρωτεύουσα του νησιού. Τα λεωφορεία που οργανώθηκαν από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) τείνουν να μεταφέρουν τις γυναίκες και τα παιδιά στο βουνό, αλλά οι περισσότεροι άνδρες απομένουν για να πάνε με τα πόδια, και πολλές γυναίκες και παιδιά προτιμούν να περπατήσουν μαζί τους αντί να διακινδυνεύσουν να χωριστούν.

Πολλοί από αυτούς τους μετανάστες απλά δεν θα τα κατάφερναν σε αυτό το ταξίδι χωρίς την βοήθεια των εθελοντών. Συναντήσαμε έναν ηλικιωμένο Σύριο από την Χομς, που δήλωσε ότι έχασε το δεξί του πόδι όταν μια βόμβα-βαρέλι εκτοξεύτηκε από τις κυβερνητικές δυνάμεις της Συρίας. Αν και είχε φτάσει με ένα μεγάλο αλιευτικό σκάφος που μετέφερε περίπου 250 άτομα, το σύνολο των συνεπιβατών του απλώς περπάτησαν μπροστά του, πάρα πολύ βιαστικοί να συνεχίσουν το ταξίδι τους για να μπουν στον κόπο να τον βοηθήσουν να φτάσει στον δρόμο προς το Μανταμάδο. Δεν είναι όλοι τόσο άτυχοι: Μια ημέρα πριν, συναντήσαμε τον 18χρονο Mohammed Bayoush, ο οποίος έχασε και τα δύο πόδια του σε αεροπορική επιδρομή από την συριακή κυβέρνηση στην Idlib το 2012. Τρεις από τους φίλους του και οι γονείς του τον συνόδεψαν στο ταξίδι του στην Ευρώπη, μεταφέροντάς τον όταν χρειαζόταν.

Ο Mohammed Bayoush, ο οποίος είπε ότι έχασε και τα δύο πόδια του σε αεροπορική επιδρομή στην Idlib το 2012, μεταφέρεται από φίλους του στην Λέσβο, τον Οκτώβριο του 2015. ZALMAÏ / HUMAN RIGHTS WATCH
--------------------------------

ΧΑΟΣ ΣΤΗΝ ΜΟΡΙΑ

Πριν οι μετανάστες μπορέσουν να επιβιβαστούν σε πλοίο για να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς την Δυτική Ευρώπη μέσω των Βαλκανίων, θα πρέπει να εγγραφούν από τις ελληνικές Αρχές. Για τους Σύριους, αυτή η διαδικασία είναι σχετικά απλή: Θα πάνε σε ένα στρατόπεδο με σκηνές που ονομάζεται Καρά Τεπέ, στο οποίο μπορούν να εισέρχονται και να εξέρχονται κατά βούληση, στελεχωμένο από επιφανείς οργανώσεις παροχής βοήθειας, όπως η Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης (International Rescue Committee), η Save the Children και η Ύπατη Αρμοστεία (UNHCR). Μέσα σε μια μέρα, οι περισσότεροι αποκτούν μια ανανεώσιμη εγγραφή που τους επιτρέπει να παραμείνουν στην Ελλάδα για διάστημα έως έξι μήνες (οι περισσότεροι, ωστόσο, επιλέγουν να ταξιδέψουν αμέσως). Οι μετανάστες από άλλες χώρες -κυρίως Αφγανοί και Ιρακινοί, αλλά και πολίτες της Ερυθραίας, Ιρανοί, Πακιστανοί, Σομαλοί και άλλοι- δεν επωφελούνται από την ταχεία διαδικασία που παρέχεται στους Σύριους, οι οποίοι απολαμβάνουν ειδικό καθεστώς επειδή θεωρείται ότι πληρούν τον νομικό ορισμό του προσφύγων, παρ’ όλο που πολλοί από το Αφγανιστάν και το Ιράκ δραπετεύουν από παρόμοια φρίκη. Οι μη Σύριοι αιτούντες άσυλο και μετανάστες εξετάζονται σε ένα πολύ πιο χαοτικό τόπο καταχώρισης που ονομάζεται Μόρια, όπου έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε στέγη, αποχέτευση και τα τρόφιμα. Οι περισσότεροι αναγκάζονται να κοιμούνται έξω, εκτεθειμένοι στα καιρικά φαινόμενα. Εκεί, οικογένειες με μωρά και μικρά παιδιά, καθώς και άτομα με ειδικές ανάγκες, βρίσκονται περιβεβλημένοι από εξαθλίωση.

Στις 16 Οκτωβρίου, ο Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την μετανάστευση, Δημήτρης Αβραμόπουλος, ονόμασε την Μόρια ως το πρώτο μεταναστευτικό «hot spot» στην Ελλάδα, με πολλά περισσότερα που θα ακολουθήσουν. Εκεί, οι τοπικές Αρχές θα εργαστούν, υποτίθεται με αυξημένη στήριξη της ΕΕ, για να ταυτοποιήσουν, να εγγράψουν και να πάρουν τα δακτυλικά αποτυπώματα των εισερχόμενων μεταναστών, και θα βοηθήσουν στον εντοπισμό των ατόμων με ξεκάθαρη ανάγκη διεθνούς προστασίας, για να μετεγκατασταθούν σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, όπου θα γίνει η επεξεργασία των αιτήσεών τους για άσυλο. Αξιωματούχοι από την Frontex και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο θα συμμετάσχουν στην διαλογή. Κατά τους προσεχείς μήνες, έχουν πει οι αξιωματούχοι, θα ανοίξουν hot spots σε άλλα ελληνικά νησιά, μεταξύ των οποίων η Χίος, η Κως, η Λέρος και η Σάμος.

Εν τω μεταξύ, για τους μη Σύριους μετανάστες, η διαδικασία εγγραφής στο στρατόπεδο της Μόριας [6] παραμένει χαοτική και ανηλεής. Ακόμα και μετά από μήνες αφίξεων, οι πιεσμένες ελληνικές Αρχές έχουν κάνει ελάχιστα για να δημιουργήσουν κανονικές διαδικασίες για τα πλήθη των απελπισμένων ανθρώπων που επιδιώκουν να φύγουν από το νησί. Όσοι προσπαθούν να εγγραφούν περιβάλλονται από συρματοπλέγματα, ΜΑΤ, και πλήθη που συνωστίζονται για μια θέση στην ουρά. Δεν υπάρχουν μεταφραστές για να εξηγήσουν τις διαδικασίες καταχώρισης ή για να απαντήσουν σε ερωτήσεις των μεταναστών. Κατά την επίσκεψή του στο στρατόπεδο στις 4 Οκτωβρίου, το Human Rights Watch διαπίστωσε μεγάλο πλήθος κυρίως Αφγανών και Ιρακινών να προσπαθούν απεγνωσμένα να αποκτήσουν πρόσβαση στο κέντρο καταχώρισης. Ο Said, ένας Αφγανός, ήταν εκεί για τέσσερις ημέρες, με την σύζυγό του, τότε οκτώ μηνών έγκυο, και τον οκτάχρονο αδελφό του, αλλά φοβόταν να προσεγγίσει το απείθαρχο πλήθος για να επιχειρήσει να εγγραφεί, είπε. Το ίδιο και η Adee, μια Σομαλή που ανησυχούσε για την ασφάλεια των τεσσάρων νεαρών παιδιών της.