Ο Αχμαντινετζάντ επιστρέφει;

Ο πρώην πρόεδρος πρωτοήρθε στην εξουσία με την καθαρή υποστήριξη του Ανώτατου Ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Σύμφωνα με τον Ali Saeedi, τον εκπρόσωπο του Χαμενεΐ στο Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης, η Επαναστατική Φρουρά «μαγείρεψε τις εκλογές», αναδεικνύοντας τις ψήφους [υπέρ του Αχμαντινετζάντ] με την κινητοποίηση των Φρουρών και των πολιτοφυλακών Basij, και με την υποστήριξη σκληροπυρηνικών κατώτερων κληρικών που απεστάλησαν παντού για να εκστρατεύσουν υπέρ του. (Υπήρχαν ενδείξεις εκείνη την εποχή ότι τα γραφεία του Ανώτατου Ηγέτη και ιδιαίτερα του γιου του, Mostafa, ήταν επίσης ενεργά ενθαρρύνοντας σιωπηρά μια ψήφο υπέρ του Αχμαντινετζάντ). Υπήρχε μια ισχυρή υποψία περί εκλογικής απάτης ακόμη κι όταν εξελέγη για πρώτη φορά το 2005. Αλλά έχασε την υποστήριξη τόσο του ανώτατου ηγέτη όσο και της Επαναστατικής Φρουράς στην δεύτερη θητεία του, όταν κατά καιρούς ο ίδιος δημοσίως συγκρούστηκε με τον Χαμενεΐ -ιδιαίτερα για την απόπειρά του να απολύσει τον υπουργό Πληροφοριών Haidar Mosslehi τον Απρίλιο του 2011, κάτι στο οποίο ο Χαμενεΐ ήταν αντίθετος. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, ο Αχμαντινετζάντ αρνήθηκε να εμφανιστεί στο γραφείο του για 11 ημέρες. Μια άλλη πηγή έντασης με τον ανώτατο ηγέτη ήταν η επιλογή του για τον πρώτο αντιπρόεδρο, τον Esfandiar Rahim Mashaei [3], ο οποίος είχε ανορθόδοξες απόψεις για το Ισλάμ και αποδείχθηκε ικανός να κάνει τον πρόεδρο να παραστρατήσει ιδεολογικά. Ο Αχμαντινετζάντ και ο Mashaei ανήκουν σε μια σέχτα ένθερμων πιστών μιας έγκαιρης επιστροφής του Μαχντί -του άφαντου 12ου ιμάμη που πολλοί Σιίτες πιστεύουν ότι θα επιστρέψει μια μέρα για να εδραιώσει την ειρήνη και την δικαιοσύνη στην γη. Ο Αχμαντινετζάντ και ο Mashaei άρχισαν επίσης να διαδίδουν μια εθνικιστική εκδοχή του σιιτισμού που ήταν σε αντίθεση με τον ηγέτη και την κατεστημένη εκδοχή του Ισλάμ.

Μια πρόσφατη αφίσα της πολιτικής εκστρατείας των υποστηρικτών του Αχμαντινετζάντ. Γράφει «Όταν υπάρχει ξηρασία, χρειαζόμαστε βροχή».
-------------------------------------------

Ο Αχμαντινετζάντ μπορεί να γνωρίζει ότι δεν είναι δημοφιλής στους διαδρόμους της εξουσίας, αλλά διαισθάνεται μια ευκαιρία. Οι επόμενες προεδρικές εκλογές πιθανότατα θα εστιαστούν στο θέμα του πόσο το Ιράν έχει ωφεληθεί από την πυρηνική συμφωνία που οδήγησε στην άρση των κυρώσεων κατά του Ιράν. Στην κριτική τους προς τον Rouhani, οι σκληροπυρηνικοί έχουν υποστηρίξει ότι παρέδωσε το πιο πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο του Ιράν, το πυρηνικό πρόγραμμα, για «σχεδόν τίποτα». Έχουν τον Χαμενεΐ στο πλευρό τους, καθώς και την Επαναστατική Φρουρά, το δικαστικό σώμα, και πολλά άλλα κέντρα εξουσίας.

Ο Rouhani έχει δύσκολο έργο μπροστά του, αν θέλει να δείξει πώς το Ιράν έχει ωφεληθεί υπό την διοίκησή του και ως αποτέλεσμα της πυρηνικής συμφωνίας. Τα οφέλη από την άρση των κυρώσεων άργησαν να έρθουν. Η ανεργία είναι ανεξέλεγκτη, η επιχειρηματικότητα είναι αργή και το εμπόριο με τον έξω κόσμο παραμένει στάσιμο. Το Ιράν εξακολουθεί να αναρρώνει από τις τραπεζικές κυρώσεις που σχεδόν από μόνες τους διέλυσαν την οικονομία του. Η πρόσβαση του Ιράν στις συναλλαγές σε δολάρια ΗΠΑ παραμένει αποκλεισμένη λόγω των άλλων κυρώσεων που σχετίζονται με το πυραυλικό πρόγραμμά του, τις άθλιες επιδόσεις του στα ανθρώπινα δικαιώματα, και την φερόμενη υποστήριξή του προς την τρομοκρατία.

Ταυτόχρονα, όμως, ο Rouhani έχει καταφέρει να μειώσει τον πληθωρισμό από τα ραγδαία αυξανόμενα ύψη του σε ένα επίπεδο κάτω από 10%. Το Ιράν είναι πλέον σε μεγάλο βαθμό απαλλαγμένο από ορισμένες από τις χειρότερες κυρώσεις. Οι εξαγωγές πετρελαίου έχουν αυξηθεί ξανά. Και το σημαντικότερο, έχει προσδώσει μια κρίσιμη δόση αισιοδοξίας στην πολιτική ζωή του Ιράν, η οποία οδήγησε σε μια κακή εμφάνιση των σκληροπυρηνικών στις πιο πρόσφατες εκλογές τον Μάρτιο [4] για το Κοινοβούλιο και την Συνέλευση των Ειδικών. Αρκετές από τις βασικές προσωπικότητες των σκληροπυρηνικών καταψηφίστηκαν, και έχασαν τον έλεγχο του κοινοβουλίου για πρώτη φορά σε 12 χρόνια. Ήταν η πιο πρόσφατη ένδειξη ότι οι Ιρανοί υποστηρίζουν την μετριοπάθεια αντί για τον εξτρεμισμό που ενσαρκώνουν οι σκληροπυρηνικοί.

Και για τους σκληροπυρηνικούς, οι δύσκολοι καιροί μπορεί να απαιτούν απεγνωσμένα μέτρα. Ο Αχμαντινετζάντ το έχει αισθανθεί αυτό. Αυτός είναι η μόνη σκληροπυρηνική προσωπικότητα με οποιαδήποτε μαζική απήχηση. Εξακολουθεί να απολαμβάνει στήριξη μεταξύ των φτωχών στις αγροτικές περιοχές σε όλη την χώρα. Κατά την διάρκεια της θητείας του, ταξίδεψε τακτικά στις επαρχιακές πόλεις και τα χωριά και ορκίστηκε να κάνει βελτιώσεις, αν και τήρησε μόνο ένα κλάσμα από τις υποσχέσεις του. Ανέβασε τους μισθούς των συνταξιούχων του δημοσίου, των νοσηλευτών και των εργαζομένων. Το κακοσχεδιασμένο σχέδιό του για να δώσει σε κάθε Ιρανό το ισοδύναμο των 40 δολαρίων ανά μήνα σε μετρητά στην θέση ορισμένων επιδοτήσεων λειτούργησε σαν μπούμερανγκ στην οικονομία, δημιουργώντας τεράστια ρευστότητα, αλλά ενίσχυσε την ακολουθία του.

Ο καθηγητής Sadeq Zibakalam του Πανεπιστημίου της Τεχεράνης πιστεύει ότι ο Αχμαντινετζάντ μπορεί να κερδίσει 10 έως 15 εκατομμύρια ψήφους, ακόμα και σήμερα. Οι σκληροπυρηνικοί, όσο κι αν τον αντιπαθούν, δεν μπορούν εύκολα να τον αγνοήσουν. «Μπορεί να χρειαστεί να καταπιούν την υπερηφάνειά τους και να υποστηρίξουν την υποψηφιότητά του», δήλωσε ο Zibakalam σε συνεντεύξεις προς εφημερίδες. Ωστόσο, 15 εκατομμύρια ψήφοι μπορεί να μην είναι αρκετές για να κερδίσει τις εκλογές για τους σκληροπυρηνικούς. Το 2013, ο Rouhani κέρδισε κοντά στα 19 εκατομμύρια ψήφους, μόλις πάνω από το 50% των ψηφοδελτίων. Αντίθετα, οι δύο πρώτοι σκληροπυρηνικοί υποψήφιοι έλαβαν μόνο 4 και 6 εκατομμύρια ψήφους ο καθένας.