Τι θέλουν οι Σύριοι

Μια άλλη ερμηνεία της σύγκρουσης επικεντρώνεται στους θρησκευτικούς ισχυρισμούς των αντιμαχόμενων μερών. Σε αυτή την εκδοχή, οι θρησκευτικοί ζηλωτές -κάποιοι εισαγόμενοι, και κάποιοι ντόπιοι- προσπαθούν να επιβάλουν μια πουριτανική μορφή θρησκευτικού νόμου στην κοινωνία. Εναντίον τους είναι οι πολιορκούμενες δυνάμεις της επικρατούσας αντιπολίτευσης, καθώς και εκείνες της κυβέρνησης που, αν και σε καμία περίπτωση δεν σέβονται τα δικαιώματα των πολιτών, τουλάχιστον κρατούν άμυνα ενάντια στον θρησκευτικό εξτρεμισμό.

--------------------------------

Υπάρχει τουλάχιστον μια δόση αλήθειας σε αυτή την αφήγηση, αλλά αυτή η εκδοχή των γεγονότων είναι επίσης παραπλανητική. Όπως και οι ομόλογοί τους σε άλλες αραβικές κοινωνίες, οι πρόσφυγες από την Συρία εκφράζουν μεγάλη προσωπική θρησκευτική ευλάβεια. Περισσότεροι από τα τρία τέταρτα ισχυρίζονται ότι προσεύχονται καθημερινά, και οι μισοί λένε ότι διαβάζουν το Κοράνι ή την Βίβλο τουλάχιστον σε εβδομαδιαία βάση. Ωστόσο, οι απαιτήσεις να παίζει η θρησκεία έναν ρόλο στην δημόσια ζωή δεν είναι αντίστοιχα υψηλές. Μόνο περίπου το ένα τρίτο των προσφύγων συμφώνησε ότι η θρησκεία είναι ακόμα κάπως σημαντική είτε στα οικονομικά είτε στα πολιτικά ζητήματα.

Τούτου λεχθέντος, υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ της αντιπολίτευσης και των υποστηρικτών της κυβέρνησης. Περίπου το 60% των πρώτων, αλλά μόνο το περίπου 40% των δεύτερων, είναι προσωπικά ευσεβείς με μέτρο το Κοράνι ή την Αγία Γραφή. Σε μια πιο έντονη αντίθεση, οι υποστηρικτές της αντιπολίτευσης έχουν διπλάσιες πιθανότητες από όσο οι υποστηρικτές της κυβέρνηση -περίπου 50% έναντι 25%- να βλέπουν έναν σημαντικό ρόλο για την θρησκεία στην πολιτική. Αλλά ούτε αυτό είναι μια σεχταριστική διαφορά μεταμφιεσμένη σε όρους αντίθεσης μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Οι μειονότητες είναι, πράγματι, λιγότερο θρησκευόμενες˙ όμως οι νομιμόφρονες Άραβες σουνίτες είναι πολύ πιο παρόμοιοι με τους συμμάχους τους στην μειοψηφία από όσο με τους ομοθρήσκους τους στην αντιπολίτευση.

Τι συμβαίνει, όμως, με τις διαφορές στο εσωτερικό της αντιπολίτευσης; Σίγουρα οι ισλαμιστές είναι πιο θρησκευόμενοι από τους εθνικιστές, και οι υποστηρικτές των ξένων ισλαμικών ομάδων είναι οι πιο θρησκευόμενοι από όλους; Με μια λέξη: Όχι. Δεν υπάρχει καμία αξιοσημείωτη διαφορά μεταξύ των παρατάξεων της αντιπολίτευσης -σχεδόν τίποτα για την προσωπική ευσέβεια και μόνο μια μικρή διαφορά μεταξύ των εγχώριων ισλαμιστών και των υπολοίπων. Με άλλα λόγια, οι εθνικιστικές υποστηρικτές δεν είναι πιο κοσμικοί από τους ομολόγους τους ισλαμιστές. Οι τελευταίοι, με την σειρά τους, είναι πολύ λιγότερο επίμονοι για μια εξισλαμισμένη δημόσια σφαίρα από όσο θα μας έκανε να πιστέψουμε η ρητορική των μαχητικών παρατάξεων.

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ;

Η φτώχεια και η διαφθορά ήταν δύο από τα αρχικά παράπονα της συριακής εξέγερσης, αλλά έχουν σε μεγάλο βαθμό πέσει έξω από τις αφηγήσεις που φτάνουν στα Δυτικά ακροατήρια. Η υλική στέρηση παίρνει πολλές μορφές, συμπεριλαμβανομένων των προφανών όπως η μειώσεις στο εισόδημα των νοικοκυριών και οι συνέπειές τους όπως η επιδείνωση της υγείας και της διατροφής. Σε αυτό το σκηνικό, ερωτήματα σχετικά με το εισόδημα είναι απίθανο να μας πουν πολλά δεδομένου ότι πολλοί άνθρωποι δεν έχουν πλέον τακτικά εισοδήματα. Αντ’ αυτού, μπορούμε να εξετάσουμε τον συνωστισμό σε χώρους οικογενειακής κατοικίας: Τον αριθμό των μελών των νοικοκυριών ανά υπνοδωμάτιο.

Μια σύγκριση του ποσοστού συνωστισμού του τυπικού νοικοκυριού από την προπολεμική Συρία και από τις τρέχουσες κατοικίες στον Λίβανο δείχνει ότι το βιοτικό επίπεδο έχει μειωθεί σημαντικά σε όλους τους τομείς. Τα τρία τέταρτα των προσφύγων έχουν χειρότερες κατοικίες τώρα από ό, τι πριν από τον πόλεμο, με καταλύματα με περίπου κατά 50% περισσότερο κόσμο για το μέσο νοικοκυριό. Δεύτερον, δείχνει ότι οι υποστηρικτές της αντιπολίτευσης είναι πολύ φτωχότεροι από ό, τι οι συμπαθούντες την κυβέρνηση. Το τυπικό φιλοκυβερνητικό νοικοκυριό επιβαρύνθηκε στα δύο άτομα ανά δωμάτιο από το προπολεμικό του ενός και μισό, ενώ το μεσαίο νοικοκυριό της αντιπολίτευσης φιλοξενεί τώρα τρία άτομα σε ένα υπνοδωμάτιο σε σύγκριση με δύο πριν από τον πόλεμο.

Διακρίσεις στην υλική ευημερία εμφανίζονται στα αποθέματα του ανθρώπινου κεφαλαίου, επίσης. Πάνω από το ήμισυ του δείγματος δεν έχει πάνω από πρωτοβάθμια εκπαίδευση, και μόλις ένας στους πέντε πρόσφυγες έχει ολοκληρώσει την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Με βάση τα δεδομένα από το Αραβικό Βαρόμετρο, αυτά τα ποσοστά ακαδημαϊκών επιδόσεων είναι στο ίδιο επίπεδο με το Μαρόκο και την Υεμένη, τους βραδυπορούντες της περιοχής, αλλά σε γενικές γραμμές είναι σύμφωνα με τα χαμηλά επίπεδα της εκπαίδευσης που επικρατούσαν στην Συρία πριν από την εξέγερση. Ωστόσο, υπάρχουν μεγάλες διαφορές κυβέρνησης-αντιπολίτευσης στο δείγμα που αντικατοπτρίζουν τους δείκτες συνωστισμού, με τους πρώτους να έχουν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες από τους δεύτερους να έχουν απολαύσει δευτεροβάθμια εκπαίδευση.