Η επιστροφή των εθνών-κρατών στην Ευρώπη

Φυσικά, οι περισσότεροι από τους ευρωσκεπτικιστές πολιτικούς της Ευρώπης [9] δεν επιδιώκουν να διαλύσουν την Ένωση εντελώς˙ στην πραγματικότητα, πολλοί από αυτούς συνεχίζουν να βλέπουν την δημιουργία της ως μια ιστορική νίκη για την Δύση. Όντως, όμως, θέλουν μεγαλύτερη εθνική αυτονομία στην κοινωνική, οικονομική και εξωτερική πολιτική, ιδιαίτερα σε απάντηση των παρατραβηγμένων εντολών της ΕΕ για τη μετανάστευση και την απαίτηση για επίμαχους νόμους σε ολόκληρη την ήπειρο, για θέματα όπως η άμβλωση και ο γάμος [ομοφυλοφίλων]. Πολλοί στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, πίεσαν για μια βρετανική έξοδο από την ΕΕ, ή αλλιώς για το Brexit, λόγω της απογοήτευσης με τον αριθμό των βρετανικών νόμων που έχουν έρθει από τις Βρυξέλλες και όχι από το Westminster [στμ: Το βρετανικό κοινοβούλιο].

Το στοίχημα κατά της [εθνικής] κυριαρχίας απέτυχε. Αλλά η αναβίωση της κυριαρχίας έχει φέρει στο μυαλό πολλές σκοτεινές μνήμες του εθνικισμού που δύο φορές έφερε την ήπειρο στο χείλος του αφανισμού. Πολλοί παρατηρητές ανησυχούν τώρα ότι η ευρωπαϊκή πολιτική αρχίζει να μοιάζει με εκείνη της δεκαετίας του 1930, όταν οι λαϊκιστές ηγέτες ξερνούσαν μίσος για να εκβιάσουν την υποστήριξη σε αυτούς. Τέτοιοι φόβοι δεν είναι παντελώς αβάσιμοι. Η έντονη ξενοφοβία του αυστριακού Κόμματος Ελευθερίας υπενθυμίζει τις πρώτες μέρες του φασισμού. Ο αντισημιτισμός έχει αυξηθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη, ξεφυτρώνοντας σε κόμματα που καλύπτουν όλο το ιδεολογικό φάσμα, από το Εργατικό Κόμμα στο Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι το Jobbik της Ουγγαρίας. Και στην Ελλάδα, ορισμένα μέλη του ριζοσπαστικού κόμματος της αριστεράς, ΣΥΡΙΖΑ, έχουν υποστηρίξει την αποχώρηση της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του αυξανόμενου αντιαμερικανισμού που θα μπορούσε να υπονομεύσει τα θεμέλια της ευρωπαϊκής ασφάλειας.

Ωστόσο, η επιβεβαίωση της εθνικής κυριαρχίας δεν προϋποθέτει επιθετικό εθνικισμό. Η υποστήριξη για το Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, ήταν λιγότερο μια έκφραση εχθρότητας απέναντι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες από όσο ήταν μια επιβεβαίωση του δικαιώματος του Ηνωμένου Βασιλείου να αυτο-κυβερνάται. Η επιστροφή σε έθνη-κράτη συνεπάγεται όχι εθνικισμό, αλλά πατριωτισμό, ή αυτό που ο Τζορτζ Όργουελ ονόμαζε «αφοσίωση σε ένα συγκεκριμένο τόπο και έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής». Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι μια από τις μεγαλύτερες απειλές που αντιμετώπιζε η Ευρώπη στον εικοστό αιώνα ήταν διεθνικής φύσης: Ο κομμουνισμός, που χώριζε την ήπειρο για 45 χρόνια και οδήγησε στον θάνατο εκατομμύρια ανθρώπους.

ΠΕΡΑΝ ΤΗΣ ΕΕ

Μια επανεθνικοποίηση της Ευρώπης μπορεί να είναι η καλύτερη ελπίδα της ηπείρου για ασφάλεια. Οι ιδρυτές της ΕΕ πίστευαν ότι το σώμα θα μπορούσε να εγγυηθεί μια σταθερή και ευημερούσα Ευρώπη, και για μια στιγμή, φάνηκε να το κάνει. Αλλά σήμερα, παρ’ όλο που η ΕΕ έχει δημιουργήσει πλούτο μέσω της κοινής αγοράς, αποτελεί όλο και περισσότερο μια πηγή αστάθειας. Η κρίση του ευρώ έχει εκθέσει την αδυναμία της Ένωσης να επιλύσει τις συγκρούσεις μεταξύ των μελών της: Οι Γερμανοί ηγέτες είχαν ελάχιστα κίνητρα για να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες των Ελλήνων, και το αντίστροφο. Η ΕΕ πάσχει επίσης από αυτό που το γερμανικό Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο ονόμασε «δομικό δημοκρατικό έλλειμμα». Από επτά θεσμικά της όργανα, μόλις το ένα -το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο- εκλέγεται άμεσα από τον λαό, και δεν μπορεί να δημιουργήσει νομοθεσία. Τέλος, η πρόσφατη κυριαρχία της Γερμανίας εντός της ΕΕ έχει αποξενώσει μικρότερα κράτη, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία.

Εν τω μεταξύ, η ΕΕ απέτυχε να διατηρήσει την Ευρώπη ασφαλή. Από το 1949, η Ευρώπη στηρίχθηκε στο ΝΑΤΟ -και, ειδικότερα, στις Ηνωμένες Πολιτείες- για να εξασφαλίσει τα σύνορά της. Οι αναιμικές αμυντικές δαπάνες των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών έχουν μόνο αυξήσει την εξάρτησή τους από την φυσική παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ευρώπη. Η ΕΕ είναι απίθανο να δημιουργήσει δικό της στρατό, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον, καθώς τα μέλη της έχουν διαφορετικές στρατηγικές προτεραιότητες και λίγη επιθυμία να παραχωρήσουν στρατιωτική κυριαρχία στις Βρυξέλλες.

Πολλοί από τους υποστηρικτές της ΕΕ εξακολουθούν να επιμένουν ότι σε περίπτωση που [η Ένωση] εκλείψει, η αναρχία θα καταπιεί την ήπειρο. Το 2011, ο Γάλλος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Jean Leonetti, προειδοποίησε ότι η αποτυχία του ευρώ θα μπορούσε να οδηγήσει την Ευρώπη στην «διάλυση». [10] Τον Μάιο, ο [τότε] Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον υποστήριξε ότι μια έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ θα αυξήσει τον κίνδυνο πολέμου. Αλλά όπως έγραψε το 1940 ο Αμερικανός θεολόγος Reinhold Niebuhr, «ο φόβος της αναρχίας είναι λιγότερο ισχυρός από τον φόβο ενός συγκεκριμένου εχθρού». Σήμερα, οι αναγνωρίσιμοι εχθροί που έχουν προκύψει γύρω από την Ευρώπη, από την Ρωσία μέχρι το αυτοαποκαλούμενο Ισλαμικό Κράτος (επίσης γνωστό ως ISIS), φαίνονται πολύ πιο ανησυχητικοί για τους περισσότερους ανθρώπους από όσο το δυναμικό χάος που θα προκύψει από την διάλυση της ΕΕ. Η ελπίδα τους είναι ότι οι επιμέρους χώρες θα παράσχουν το είδος της ασφάλειας που οι Βρυξέλλες δεν μπορούν.

ΕΙΔΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ