Συναντώντας τον Macron στη μέση | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Συναντώντας τον Macron στη μέση

Πώς η Γαλλία και η Γερμανία μπορούν να αναζωογονήσουν την ΕΕ

Ο Macron έχει δεσμευτεί να ξεπεράσει αυτά τα ρήγματα. Ήδη από τον Αύγουστο του 2015, όταν ήταν υπουργός Οικονομίας της Γαλλίας, ο Macron κάλεσε την Ευρώπη να τερματίσει αυτό που χαρακτήρισε ως «θρησκευτικό πόλεμο» της ηπείρου [14] μεταξύ των υπέρ της λιτότητας καλβινιστικών κρατών του βορρά (όπως η Γερμανία) και ακόλαστων καθολικών χωρών (όπως η Γαλλία) υποδεικνύοντας ότι η ΕΕ πρέπει να «βρει μια ισορροπία μεταξύ αυτών των δύο προσεγγίσεων». Ως πρόεδρος, ο Macron έχει ως στόχο να προσεγγίσει αυτή την ισορροπία με την αναζωογόνηση της γαλλικής αγοράς εργασίας και την ευθυγράμμιση των γαλλικών δημόσιων οικονομικών με τους κανόνες προϋπολογισμού της ευρωζώνης, για παράδειγμα, με την μείωση των σπάταλων κρατικών δαπανών, με την επένδυση σε καλύτερα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και με την αύξηση της ευελιξία της νομοθεσίας για την αγορά εργασίας. Σε αντάλλαγμα, ο Macron αναμένει από την Γερμανία να συμφωνήσει σε μεγαλύτερη κατανομή των κινδύνων εντός της ευρωζώνης. Έχει ζητήσει, για παράδειγμα, την δημιουργία ενός κοινού προϋπολογισμού της ευρωζώνης [15] που θα προωθήσει τις αναπτυξιακές επενδύσεις σε υποδομές και άλλους τομείς, θα παρέχει επείγουσα οικονομική βοήθεια και θα βοηθά τα κράτη να ανταποκριθούν στις οικονομικές κρίσεις. «Αν δεν έχουμε ένα γενναίο σχέδιο διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», δήλωσε ο Macron [16] στην γαλλική εφημερίδα Les Echos τον Φεβρουάριο, «οι Γερμανοί δεν θα μας ακολουθήσουν».

Η Μέρκελ δεν θα μπορέσει να προβεί σε τέτοιους συμβιβασμούς αμέσως, καθώς αντιμετωπίζει εκλογές τον Σεπτέμβριο. Αλλά μπορεί ήδη να σηματοδοτήσει ότι είναι πρόθυμη να εξετάσει τις προτάσεις του Macron. Τους επόμενους μήνες, το Βερολίνο και το Παρίσι θα πρέπει να αναγγείλουν κάποιες συμβολικά σημαντικές κοινοπραξίες, όπως ένα γαλλο-γερμανικό Ταμείο Επενδύσεων Υποδομών ή ένα διμερές σχέδιο [17] για την ενίσχυση των ψηφιακών οικονομιών των δύο χωρών και την δημιουργία μιας πραγματικής κοινής ψηφιακής αγοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά την διάρκεια της επόμενης συνάντησης μεταξύ του Macron και της Μέρκελ, οι δύο ηγέτες θα πρέπει να αποφασίσουν να στηρίξουν μια λεγόμενη «ΕΕ πολλών ταχυτήτων», ακόμα και καθώς θα καθιστούν σαφές ότι δεν πρέπει να επιτρέπεται σε κανένα κράτος-μέλος της ΕΕ να απομακρυνθεί από τις θεμελιώδεις δημοκρατικές αξίες της Ένωσης, όπως έχουν κάνει η Ουγγαρία και η Πολωνία [18].

Μόλις η επόμενη γερμανική κυβέρνηση αναλάβει την εξουσία, η Γερμανία και η Γαλλία μπορούν να αρχίσουν να διαπραγματεύονται σοβαρά τα θέματα της ευρωζώνης. Η Γερμανία πρέπει να απομακρυνθεί από την πρόσφατη ορθοδοξία της και να προβεί σε κάποιες σοβαρές παραχωρήσεις. Πρέπει να ξεκινήσει αναγνωρίζοντας [19] ότι το ευρώ έχει διευρύνει το οικονομικό χάσμα μεταξύ των κρατών που το χρησιμοποιούν, αντί να ενθαρρύνει την σύγκλισή τους. Για να διορθωθεί αυτή η τάση, η Γερμανία θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να υποστηρίξει περισσότερες κοινές δημόσιες επενδύσεις σε τομείς όπως οι υποδομές και η εκπαίδευση, είτε μέσω ενός κοινού προϋπολογισμού της ευρωζώνης είτε μέσω κάποιου άλλου μηχανισμού. Αυτό θα βοηθούσε στην τόνωση της ανάπτυξης των προβληματικών οικονομιών της ΕΕ, πολλές από τις οποίες, όπως η Πορτογαλία, έχουν μειώσει μαζικά τις δημόσιες επενδύσεις για να πετύχουν τους δημοσιονομικούς στόχους. Και το Βερολίνο θα πρέπει να υποστηρίξει τον μεγαλύτερο καταμερισμό των κινδύνων [20] μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης, συμφωνώντας σε ένα κοινό Ταμείο Ασφάλισης Καταθέσεων για να προστατεύσει τους πελάτες των τραπεζών σε ολόκληρο το νομισματικό μπλοκ -ένα μέτρο που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2015 αλλά έκτοτε καθυστερεί, εν μέρει ως αποτέλεσμα της γερμανικής αντιπολίτευσης. Το Βερολίνο και το Παρίσι θα πρέπει επίσης να ενθαρρύνουν [21] τις χώρες της ΕΕ να εξαλείψουν ορισμένους εθνικούς φραγμούς σε τομείς όπως ο κλάδος των υπηρεσιών, ο οποίος αποτελεί περίπου το 70% της οικονομίας της ΕΕ. Αυτό θα ενισχύσει την ολοκλήρωση της αγοράς της ευρωζώνης, ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη και περιορίζοντας τις οικονομικές ανισορροπίες της. Όπως ισχυρίζεται ο Macron [22], χωρίς τέτοιου είδους μέτρα για την προσέγγιση των οικονομιών της ευρωζώνης, το κοινό νόμισμα είναι απίθανο να επιβιώσει μια ακόμα δεκαετία.

Οι πολιτικοί που είναι οπαδοί της ορθόδοξης οικονομίας στο Βερολίνο πιθανότατα θα εμπόδιζαν τις περισσότερες από αυτές τις προτάσεις, διότι [οι προτάσεις] αμφισβητούν τις βαθιές γερμανικές πεποιθήσεις σχετικά με την σωστή πορεία προς την σταθερότητα και την ανάπτυξη. Ωστόσο, οι Γερμανοί αξιωματούχοι πρέπει να σκεφτούν δύο φορές πριν τις απορρίψουν. Ο Macron πρέπει να δείξει ότι μπορεί να πάρει παραχωρήσεις από το Βερολίνο για να κερδίσει ένα εκλογικό σώμα που είναι γενικά επιφυλακτικό έναντι της Γερμανίας και της ΕΕ. Εάν οι μεταρρυθμίσεις του αποτύχουν απέναντι σε μια λαϊκή αντίθεση, ένα ακροδεξιό ή ακροαριστερό κόμμα θα μπορούσε να αναλάβει την προεδρία το 2022 και να ακολουθήσει εθνικιστικές πολιτικές που θα προκαλούσαν καταστροφή στο ευρωπαϊκό εγχείρημα. Το Βερολίνο έχει λόγο να επενδύσει στην επιτυχία του Macron με το να τον συναντήσει στην μέση του δρόμου.

Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν μερικοί ανώτεροι πολιτικοί στην Χριστιανοδημοκρατική Ένωση της Μέρκελ που φαίνονται να προτιμούν μια τέτοια αλλαγή στην πορεία τους. Ο Norbert Röttgen, πρόεδρος της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Bundestag, είναι ένα τέτοιο παράδειγμα: Υποστήριξε [23] κατά την διάρκεια της ελληνικής κρίσης χρέους το 2015 μια «ευρωπαϊκή συμφωνία που ξεφεύγει από τις ιδεολογικές τάσεις και συνδυάζει φιλελεύθερες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες με πολιτικές που ενθαρρύνουν την απασχόληση και την ανάπτυξη». Αυτό ακούγεται πολύ σαν τον Macron. Αν το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, το οποίο είναι φιλικό προς τις προτάσεις του Macron, κερδίσει δυνάμεις μετά τις επόμενες εκλογές, όπως φαίνεται πιθανό, μια μετατόπιση της στάσης της Γερμανίας μπορεί να καταστεί δυνατή, ακόμη και αν η Μέρκελ παραμείνει στο τιμόνι. Εάν ο Martin Schulz, ο σοσιαλδημοκράτης αμφισβητίας, γίνει καγκελάριος, μια τέτοια αλλαγή φαίνεται εγγυημένη.