Η επανάσταση της Ιταλίας ενάντια στην Ευρωπαϊκή Ένωση | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η επανάσταση της Ιταλίας ενάντια στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Ο λαϊκισμός έφτασε στην Ρώμη

Αυτές ακούγονται σαν μικρές αλλαγές, αλλά θα είναι ακριβές. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Carlo Cottarelli, του πρώην διευθυντή δημοσιονομικών υποθέσεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η κατάργηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης θα οδηγήσει σε απώλειες εσόδων πέραν των 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ η αλλαγή στις συντάξεις θα προσθέσει περίπου 9,4 δισεκατομμύρια δολάρια σε δαπάνες. Εξάλλου, μακροπρόθεσμα, το κόστος των μεταρρυθμίσεων στον τομέα των συντάξεων μόνο θα αυξηθεί καθώς περισσότεροι άνθρωποι θα φθάνουν στην πρόωρη επιλεξιμότητα.

26052018-2.jpg

Ο ηγέτης της Lega, Matteo Salvini, μιλά προς τον Τύπο στην Ρώμη, τον Μάιο του 2018. TONY GENTILE / REUTERS
-----------------------------------------------------------------

Εν τω μεταξύ, η ΕΕ αναμένει από την Ιταλία να βρει άλλες αποταμιεύσεις ύψους 5,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την επίτευξη των δημοσιονομικών της στόχων για το τρέχον έτος και 11,7 δισεκατομμύρια δολάρια για να αποφευχθεί μια αυτόματη αύξηση των φόρων προστιθέμενης αξίας που προβλέπεται να πραγματοποιηθεί τον Ιανουάριο του 2019, ως τμήμα των δεσμεύσεών της προς την ΕΕ. Ως εκ τούτου, δεν αρκεί να βλέπει κάποιος το τι θα κάνει η νέα κυβέρνηση στις πρώτες εκατό ημέρες της˙ αυτό που δεν θα κάνει, είναι επίσης σημαντικό να ληφθεί υπόψη.

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΕΚΤΟΣ ΚΑΝΟΝΩΝ

Το χάσμα μεταξύ των πολιτικών της νέας κυβέρνησης και των προσδοκιών της ΕΕ [7] θα είναι εμφανές στο τροποποιημένο οικονομικό και δημοσιονομικό έγγραφο που πρέπει να παράσχει η κυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Σεπτέμβριο. Στο εν λόγω έγγραφο παρουσιάζεται ο αναμενόμενος αντίκτυπος των πολιτικών της κυβέρνησης στους δημοσιονομικούς λογαριασμούς της, έτσι ώστε η επιτροπή να μπορεί να αξιολογήσει εάν η Ιταλία θα πληροί τους ευρωπαϊκούς κανόνες για τον περιορισμό των χρεών και των ελλειμμάτων. Θα είναι δύσκολο να αποφευχθεί ενός είδους αναμέτρηση, εάν η ιταλική υποβολή [του εγγράφου και συνεπώς του περιεχομένου του] αποκλίνει ευρέως από τους ευρωπαϊκούς κανόνες.

Η νέα κυβέρνηση φαίνεται να την θέλει αυτή την αναμέτρηση. Παρόλο που ο Mattarella επέμενε επανειλημμένα ότι οποιοσδήποτε πρωθυπουργός ορίσει αυτός θα πρέπει να σέβεται την θέση της Ιταλίας στην Ευρώπη, η επιρροή του θα μειωθεί σημαντικά μόλις η νέα κυβέρνηση λάβει την πλειοψηφία και στα δύο σώματα του Ιταλικού Κοινοβουλίου. Αυτό θα συμβεί στις αρχές της επόμενης εβδομάδας. Όταν συμβεί αυτό, ο πρωθυπουργός, κι όχι ο πρόεδρος, θα είναι υπεύθυνος για το γενικό πρόγραμμα της κυβέρνησης. Πολλοί ανησυχούν ότι ο Conte, ένας αφανής καθηγητής του Δικαίου με περιορισμένη εμπειρία στην πολιτική, θα έχει μικρή αυτονομία σε σχέση με τον Salvini ή τον Luigi Di Maio, τον ηγέτη του M5S. Οι σημαντικότεροι περιορισμοί του Conte, ωστόσο, απορρέουν από τις λεπτομερείς πολιτικές που συμφωνήθηκαν στην συμφωνία [σύμπηξης] του συνασπισμού, η οποία καθορίζει το πρόγραμμα της νέας κυβέρνησης.

Σήμερα, το πρόγραμμα περιλαμβάνει έναν αριθμό από θέσεις που φαίνονται να είναι προσαρμοσμένες ώστε να προκαλέσουν κάποια αντίδραση από την Ευρώπη. Για παράδειγμα, η συμφωνία του συνασπισμού περιλαμβάνει ένα μακρύ χωρίο για τον πόνο που υπέστησαν οι συνηθισμένες οικογένειες όταν οι ιταλικές τράπεζες αναδιαρθρώθηκαν ή οδηγήθηκαν σε κλείσιμο το 2015 και το 2016, κατά την διάρκεια της πρωθυπουργίας του ηγέτη του Δημοκρατικού Κόμματος, Matteo Renzi [8]. Η συμφωνία υπόσχεται να βρει τρόπους για να εξασφαλίσει ότι, στο μέλλον, οι οικογένειες θα αποζημιωθούν για τις τυχόν ζημίες που υπέστησαν ως αποτέλεσμα της έκθεσης σε τραπεζικά ομόλογα και μετοχές.

Μια τέτοια δέσμευση έρχεται αντιμέτωπη με την επανειλημμένη ολλανδική και γερμανική επιμονή ότι οι επενδυτές των τραπεζών πρέπει να μοιράζονται τις συνέπειες όταν οι διαχειριστές των τραπεζών αναλαμβάνουν περιττούς κινδύνους. Και παρόλο που οι Βορειοευρωπαίοι υποστηρίζουν ότι οι τράπεζες θα πρέπει να έχουν περιορισμούς όσον αφορά στην έκθεσή τους στο δημόσιο χρέος που εκδίδουν οι χώρες καταγωγής τους (λόγω του φόβου ότι τα δημόσια οικονομικά και η χρηματοπιστωτική σταθερότητα θα συνδεθούν πολύ στενά), η συμφωνία του ιταλικού συνασπισμού επιμένει ότι ολόκληρη η αντιμετώπιση των κρατικών χρεών που κατέχουν οι τράπεζες σε διεθνές επίπεδο πρέπει να επανεξεταστεί.

Υπάρχουν άλλα παραδείγματα όπου η συμφωνία του συνασπισμού δείχνει μια θέληση να σκεφτεί έξω από το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Για παράδειγμα, προτείνει την ανάπτυξη πολύ μικρών δεσμεύσεων κρατικού χρέους [στμ: δηλαδή κρατικά ομόλογα μικρής ονομαστικής αξίας], οι οποίες να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πληρωμές για καθυστερούμενες οφειλές του δημοσίου και στην συνέχεια να διαπραγματεύονται από τους αποδέκτες σε δευτερογενείς αγορές, πράγμα που θα πήγαινε πολύ μακριά προς το να βοηθήσει την Ιταλία να πληρώσει για το φιλόδοξο πρόγραμμα πολιτικής της. Με την σειρά τους, αυτά τα ομόλογα θα μπορούσαν να δοθούν πίσω στην κυβέρνηση ως πληρωμή φορολογικών υποχρεώσεων. Αυτός είναι ένας ενδιαφέρων τρόπος να σκεφτούμε τα δημόσια οικονομικά. Το πρόβλημα είναι ότι η δημιουργία μικρών, εμπορεύσιμων χρεογράφων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πληρωμές ακούγεται πολύ όπως η εκτύπωση χρήματος, κάτι που είναι ανάθεμα για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Είναι δύσκολο να δούμε το πώς είτε η ΕΚΤ είτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παραμείνουν σιωπηλές σχετικά με μια τέτοια καινοτομία. Είναι επίσης δύσκολο να δούμε το πώς η νέα ιταλική κυβέρνηση θα πληρώσει τους λογαριασμούς της και θα τηρήσει τις νέες δεσμεύσεις της για δαπάνες χωρίς αυτήν.

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ