Ο λάθος τρόπος για να διορθωθεί η Λιβύη

Η έλλειψη γενικά συμφωνημένων κανόνων είναι ιδιαίτερα προβληματική όσον αφορά τις προεδρικές εκλογές που προβλέπονται στο σχέδιο Macron. Σε μια αδιέξοδη σύγκρουση ανάμεσα σε βαριά οπλισμένες παρατάξεις, οι προεδρικές εκλογές διευρύνουν το φάσμα ενός διαγωνισμού του τύπου «ο νικητής τα παίρνει όλα» που θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντική κλιμάκωση. Παρά το σχέδιο Macron, πολλοί Δυτικοί πολιτικοί βλέπουν τις κοινοβουλευτικές εκλογές ως μια λιγότερο επικίνδυνη επιχείρηση από όσο μια προεδρική εκλογή. Αλλά ενώ οι προεδρικές εκλογές απειλούν να προκαλέσουν σημαντική κλιμάκωση μεταξύ δύο αντιτιθέμενων στρατοπέδων, οι βουλευτικές εκλογές κινδυνεύουν να προκαλέσουν μεγαλύτερη διάδοση της βίας σε τοπικό επίπεδο. Στις εκλογές του 2012, λίγες περιοχές είδαν εκλογική βία ή εκφοβισμό˙ το 2014, το πρόβλημα ήταν λίγο πιο διαδεδομένο. Από τότε, όμως, οι τοπικές πολιτοφυλακές έχουν σε πολλά μέρη εδραιωθεί ως ομάδες κατεστημένων συμφερόντων που ευδοκιμούν από το λαθρεμπόριο και την λεηλασία, και έχουν εμπλακεί βαθιά στην πολιτική. Κατά την διάρκεια του αδιεξόδου των τελευταίων ετών, έχουν δει πόσο οι προσοδοφόρες θέσεις μπορούν να είναι υπονομευτικές σε εκλεγμένους θεσμούς και τώρα είναι έτοιμες να παρέμβουν πολύ πιο δυναμικά σε μια εκλογική διαδικασία. Οι περισσότερες πόλεις της δυτικής και νότιας Λιβύης φιλοξενούν πολλές ένοπλες ομάδες, αυξάνοντας την προοπτική βίαιων μαχών, όπου τέτοιες ομάδες ανταγωνίζονται -αντί να συντονίζονται- η μια με την άλλη.

ΜΙΑ ΠΙΟ ΑΝΘΕΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Τελικά, η επανακαθιέρωση μιας ενιαίας κεντρικής Αρχής που απολαμβάνει εκλογική νομιμοποίηση είναι η ξεκάθαρη διέξοδος από την αναταραχή της Λιβύης. Το ερώτημα δεν είναι ποιες είναι οι εναλλακτικές λύσεις στις εκλογές, αλλά πώς μπορούν να τεθούν σε εφαρμογή οι προϋποθέσεις επιτυχημένων εκλογών. Η απάντηση βρίσκεται σε μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων που να παρέχει έναν λεπτομερή οδικό χάρτη της πορείας προς τις εκλογές. Αυτό δεν είναι το θέμα των φανταχτερών αλλά φευγαλέων μονομερών πρωτοβουλιών. Η επίτευξη μιας τέτοιας διευθέτησης απαιτεί διεθνή συντονισμό, προσεκτικό σχεδιασμό της διαπραγματευτικής διαδικασίας, και αντοχή.

Η ιδέα μιας ακόμη μεταβατικής ρύθμισης είναι ευρέως αντιδημοφιλής στην Λιβύη και ο απεσταλμένος του ΟΗΕ, Σαλαμέ, έχει αποκλείσει ρητά αυτή την επιλογή. Αλλά μια μετάβαση είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται για να προετοιμαστεί το έδαφος για τις εκλογές. Θα πρέπει να περιλαμβάνει μια επαναδιαπραγματευθείσα συμφωνία κατανομής εξουσιών που θα επεκτείνεται στους θεσμούς της οικονομίας και της ασφάλειας. Αυτό θα σήμαινε, για παράδειγμα, ότι οι ενοποιημένες δομές διοίκησης στην Τρίπολη θα εξασφάλιζαν τουλάχιστον μια ελάχιστη επίβλεψη στις υπηρεσίες ασφαλείας στην ανατολική Λιβύη και θα μπορούσαν να παρακολουθούν πράξεις βίας που παρεμβαίνουν στην εκλογική διαδικασία εκεί. Θα απαιτούσε επίσης νέες ρυθμίσεις ασφαλείας στην Τρίπολη για να χαλαρώσει την λαβή μιας χούφτας πολιτοφυλακών επί των κρατικών θεσμών εκεί -αλλιώς καμία εκλεγμένη κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να ασκήσει ουσιαστική εξουσία στην Τρίπολη. Τέλος, μια μεταβατική ρύθμιση θα πρέπει να καθορίσει την συνταγματική βάση των εκλογών και να παράσχει μια προσέγγιση για τον τρόπο αντιμετώπισης του αμφιλεγόμενου σχεδίου συντάγματος. Αυτό θα μπορούσε, για παράδειγμα, να συμπεριλάβει μια συμφωνία για την προσωρινή έγκριση του σχεδίου, στην συνέχεια να αναθεωρηθεί μέσω μιας συμβουλευτικής διαδικασίας και να υποβληθεί αργότερα σε δημοψήφισμα.

Για να αποφευχθεί η επανάληψη των προβλημάτων που έχουν επιδεινώσει την Πολιτική Συμφωνία της Λιβύης (LPA), οι διαπραγματεύσεις για μια τέτοια ρύθμιση θα πρέπει να περιλαμβάνουν πολιτικούς και στρατιωτικούς παράγοντες με πραγματική επιρροή επί του πεδίου -όχι μόνο έναν μικρό αριθμό «ανθρώπων-βιτρίνα». Θα πρέπει να υπερβούν τα δύο υπάρχοντα νομοθετικά σώματα, τα οποία αμφότερα είναι βαθιά δυσλειτουργικά και ευρέως απαξιωμένα. Για μια συμφωνία στα συνταγματικά ζητήματα, θα πρέπει να συμπεριλάβουν τόσο τα μέλη της συντακτικής συνέλευσης όσο και τους εξέχοντες εκπροσώπους των εκλογικών περιφερειών που απορρίπτουν το σημερινό σχέδιο συντάγματος.

Είναι δυνατή μια τέτοια μεταβατική συμφωνία; Ίσως. Αλλά αν δεν είναι, τότε ούτε οι εκλογές θα κάνουν τίποτα εκτός από το να επιδεινώσουν τα προβλήματα της Λιβύης.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/libya/2018-06-19/wrong-way-fix-l...