Η Υψηλή Στρατηγική της Ρωσίας

Η υψηλή στρατηγική της Ρωσίας στην Συρία έχει αρκετά επίπεδα αν θεωρηθεί μετά από μια πολυδιάστατη αποτελεσματική προσέγγιση. Σε τοπικό επίπεδο, η Ρωσία έχει ποικίλα οικονομικά συμφέροντα στην Συρία, με σημαντικό και αυξανόμενο αριθμό επιχειρηματικών συμβάσεων, σημαντικές διμερείς συμβάσεις όπλων, οικονομική βοήθεια, συμμετοχή στην παραγωγή πετρελαίου και προοπτικές συμβάσεων ανασυγκρότησης μετά την σύγκρουση. Σε περιφερειακό επίπεδο, η Μόσχα υποστηρίζει τους Σύρους και Ιρανούς μακροχρόνιους συμμάχους της, διπλωματικά, πολιτικά και στρατιωτικά. Στη Μέση Ανατολή, νέες συμμαχίες αναδύονται και διευκολύνουν τους στρατηγικούς στόχους της Μόσχας με την προοδευτική προσπάθεια υλοποίησης του άξονα του Λιβάνου-Συρίας-Ιράκ-Ιράν που θα επηρεάσει την περιοχή, και, πρόσφατα, με χώρες του Περσικού Κόλπου. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η στρατηγική της Ρωσίας είναι να αντιταχθεί και να επιβάλει την θέση της εναντίον των αμερικανικών και ευρωπαϊκών συμφερόντων, μέσω της παρουσίας της στην Συρία και των συνεχιζόμενων επιτευγμάτων της.

Θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη άλλες σημαντικές εκδοχές της στρατηγικής της Ρωσίας στη Συρία. Σε στρατιωτικό επίπεδο, η Ρωσία είχε δημιουργήσει υποδομές στη ναυτική βάση της Tartus, στην αεροπορική βάση Khmeimim κοντά στην Latakia και τις αντιπυραυλικές θέσεις για τον στρατιωτικό εναέριο έλεγχο της Συρίας. Το Κρεμλίνο ασκεί επίσης και αναπτύσσει τις υβριδικές στρατηγικές του, με αντι-εξεγέρσεις, τακτικές διαδικασίες και ενεργοποίηση μη κρατικών ένοπλων ομάδων. Μετά τις υιοθετημένες τακτικές στην Κριμαία και την Ουκρανία, η Ρωσία ανέπτυξε και επέκτεινε τις τακτικές εμπειρίες των ρωσικών δυνάμεων, καθώς και την εμπειρία της μάχης. Επιπλέον, η Μόσχα χρησιμοποιεί την Συρία ως πειραματικό έδαφος για ιδιωτικούς στρατιωτικούς συνεργάτες δοκιμάζοντας στρατιωτικά υλικά, τεχνολογία, αεροσκάφη, πολεμικά πλοία, πυραύλους κρουζ (cruise missiles), όπλα σε έναν αμυντικό αλλά και επιθετικό ρόλο συνδυαστικά.

Ρωσικά φορτηγά προς το Deir al-Zor στην Kabakeb κοντά στο Deir al-Zor, στην Συρία, στις 21 Σεπτεμβρίου 2017. REUTERS/Omar Sanadiki
------------------------------------------------------------------------------

Κατά την διάρκεια της σύγκρουσης στην Συρία, η Ρωσία έχει αναβαθμίσει την θέση και την ενεργή παρουσία της τόσο στη Μέση Ανατολή όσο και στην ευρύτερη περιοχή. Οι επιδράσεις της στρατηγικής της Ρωσίας έχουν αναβαθμιστεί μετά την αρκετά καλά σχεδιασμένη στρατιωτική της εμπλοκή στην Συρία από τα τέλη Σεπτεμβρίου 2015. Επιπλέον, η Ρωσία είχε αναβαθμισμένο διπλωματικό ρόλο στην διαδικασία των διαπραγματεύσεων της Γενεύης τον Φεβρουάριο του 2016 και στην επακόλουθη κατάπαυση του πυρός, με την από κοινού μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας.

Η εμπλοκή της Ρωσίας στην Συρία με την στρατηγική της έχει συμβάλει στην θέσπιση εξωτερικής πολιτικής σε υψηλότερο διεθνές επίπεδο με την επιστροφή της Ρωσίας στην παγκόσμια σκηνή. Για να διαχειριστεί τις Δυτικές κυρώσεις και τις φθίνουσες τιμές ενέργειας το 2014-2016, η Ρωσία οικοδόμησε συμμαχίες μεταξύ των κρατών του Κόλπου και με το Ιράν, με στόχο τον έλεγχο των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Αυτός είναι ένας άλλος τρόπος που η Μόσχα υποστηρίζει την πολυμέρεια και εξασφαλίζει μια πιο ισχυρή θέση στην διαδικασία λήψης αποφάσεων γύρω -και πέρα- ​​από την περιοχή.

Η Ρωσία λαμβάνει υπόψη της ότι η Ευρώπη αναζητά εναλλακτικές πηγές πετρελαίου και φυσικού αερίου που θα μειώσουν την εξάρτησή της από την Ρωσία για τις ενεργειακές της ανάγκες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εγκρίνει ορισμένα ενεργειακά έργα (π.χ. τον αγωγό TAP) και υποστηρίζει ακόμη και την κατασκευή του αγωγού East-Med, οι οποίοι πρόκειται να μεταφέρουν φυσικό αέριο από τα αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου προς την ΕΕ μέσω της Κύπρου και της Ελλάδας. Η επέμβαση της Ρωσίας στην Συρία έχει αποκτήσει στρατηγική θέση στην Ανατολική Μεσόγειο και ως εκ τούτου οι περιφερειακοί δρώντες (Τουρκία, Ισραήλ, Αίγυπτος, καθώς και η ΕΕ) δεν μπορούν να αξιολογήσουν με σαφήνεια την συμπεριφορά της Ρωσίας για τα μελλοντικά τους σχέδια.

Το κομβικό σημείο της Μέσης Ανατολής προκαλεί και έχει πυροδοτήσει πολιτικές, στρατιωτικές, οικονομικές και ηγεμονικές στρατηγικές. Στο πλαίσιο αυτό, ο σουνιτικός ενεργειακός αγωγός σχεδιάστηκε να ξεκινήσει από το Κατάρ (South Pars / North Dome submarine Sharjah) και να περάσει από την Σαουδική Αραβία, την Ιορδανία, την Συρία, την Τουρκία, με τελικό προορισμό στην Ευρώπη. Ο πρόεδρος Assad αρνήθηκε να υπογράψει την συμφωνία με το σκεπτικό της προστασίας των συμφερόντων της συμμάχου Ρωσίας, η οποία είναι ο κορυφαίος προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Από την άλλη πλευρά, ο σιιτικός άξονας συμφερόντων σχεδίασε εναλλακτικό αγωγό φυσικού αερίου με την υποστήριξη της Ρωσίας. Το 2011 το Ιράν, το Ιράκ και η Συρία ανακοίνωσαν τον σχεδιασμό του αγωγού South Pars που θα κατέληγε στη Μεσόγειο, γεγονός που συνέβαλε στην έναρξη του εμφυλίου πολέμου στην Συρία.

Για την Συρία, το κέρδος από τον σιιτικό αγωγό θα ήταν υψηλότερο από τον αγωγό των σουνιτικών συμφερόντων, δεδομένης της ρωσικής επιρροής και της παραδοσιακής ιρανικής επιρροής στο φιλικό καθεστώς Assad. Ο σχεδιαζόμενος σιιτικός αγωγός θα εξυπηρετούσε την ρωσική στρατηγική στην περιοχή.