Αντιμετωπίζοντας την πραγματικότητα σχετικά με το Ιράν

Υπάρχουν πολλοί περισσότεροι λόγοι για να αποφευχθεί ένας πόλεμος με το Ιράν, από όσους για να πυροδοτηθεί. Το περιφερειακό δράμα της Μέσης Ανατολής δεν δημιουργεί μια υπαρξιακή απειλή για την ασφάλεια των ΗΠΑ. Οι Δυτικές δυνάμεις προσπάθησαν να βρουν έναν εποικοδομητικό τρόπο για να επιλύσουν τις εντάσεις μεταξύ των κυριότερων δρώντων της περιοχής και να αντισταθούν στην ανανεωμένη επιρροή της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, οι επιδιωκόμενοι στόχοι οποιασδήποτε άμεσης επέμβασης είναι πιθανό να απογοητευθούν και, εν τω μεταξύ, μια επέμβαση πιθανώς θα καταστήσει τα πράγματα πολύ χειρότερα (έρχεται στο μυαλό η διάλυση του Ιράκ). Για όλους αυτούς τους λόγους, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ήταν ανόητο να διακινδυνεύσουν να βρεθούν σε έναν θερμό πόλεμο πλήρους κλίμακας με το Ιράν, υπερβάλλοντας την απειλή που θέτει η χώρα.

Ούτε οι ενέργειες του Ιράν δικαιολογούν την υπονόμευση σημαντικών συμμαχιών των ΗΠΑ, όπως έκανε ο αντιπρόεδρος Mike Pence στην Βαρσοβία με το να απευθύνει τελεσίγραφα στους Ευρωπαίους συμμάχους να εγκαταλείψουν την πυρηνική συμφωνία του Ιράν. Όχι μόνο οι πολυμερείς θεσμοί [20] είναι κεντρικοί για την εξασφάλιση των συμφερόντων των ΗΠΑ στην σημερινή πολυπολική εποχή, αλλά πιο σχετικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα χρειαστούν την βοήθεια των εταίρων της στην Ευρώπη και αλλού, προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους της για την περιφερειακή ειρήνη. Το να δαιμονοποιείται το Ιράν μπορεί να έχει το πλεονέκτημα της παροχής μιας σαφήνειας ψυχροπολεμικού τύπου [21], αλλά σκιάζει τους άλλους στόχους που διαμορφώνουν την πολιτική των ΗΠΑ έναντι του Ιράν και αποσπά την προσοχή από επιτακτικές ανάγκες όπως η διαμόρφωση μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής έναντι της Κίνας και της Ρωσίας.

ΤΟ ΜΑΚΡΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Μια στρατηγική για τη Μέση Ανατολή επικεντρωμένη στο Ιράν θα πρέπει να βασίζεται όχι μόνο σε μια ρεαλιστική αξιολόγηση της στρατιωτικής ικανότητας του Ιράν αλλά και στην κατανόηση του εσωτερικού τοπίου της χώρας, που υπολογίζει το πώς θα ανταποκριθούν στα ανοίγματα των ΗΠΑ οι διαφορετικές ιρανικές ομάδες.

Δεν υπάρχει σοβαρή πληθυσμιακή ομάδα στο Ιράν που να καλωσορίζει την αμερικανική βοήθεια. Στην πραγματικότητα, πολλοί από τους εγχώριους αντιπάλους του καθεστώτος που υποστηρίζουν τις περισσότερες ελευθερίες -ακόμη και εκείνοι που πεθαίνουν στην φυλακή [22] ή στην εξορία [23]- οπισθοχωρούν στις προσφορές των ΗΠΑ για βοήθεια [24]. Δεν το κάνουν τόσο πολύ επειδή μισούν την Δύση, αν και οι περισσότεροι ισλαμιστές, πολλοί αριστεριστές και ένας εκπληκτικός αριθμός κοσμικών εθνικιστών όντως την μισούν. Αντί γι’ αυτό, ο μουσουλμανικός κόσμος [25] διαφέρει ως προς την συχνά ξενοφοβική ανάγκη του να έρθει σε λογαριασμό με τον σύγχρονο κόσμο [26] αλλά όντας ελεύθερος από την ξένη και ιδιαίτερα την Δυτική επιρροή.

Η αναταραχή που κατακλύζει τη Μέση Ανατολή είναι βαθιά ριζωμένη, και ο μετασχηματισμός που υφίσταται είναι πολύ βαθύς και πολύπλοκος για να είναι επιρρεπής στους σχεδιασμούς από εξωτερικές δυνάμεις. Είκοσι χρόνια δαπανημένου αίματος και πλούτου από τις Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να είναι αρκετή μαρτυρία για αυτό το επίμονο δεδομένο. Τουλάχιστον από την αυγή του εικοστού αιώνα, ολόκληρη η Μέση Ανατολή έχει αγωνιστεί να ανακάμψει από το τραύμα της κατάρρευσης του οθωμανικού χαλιφάτου. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι λαοί αυτής της περιοχής αφέθηκαν να αναζητήσουν μια θέση στον σύγχρονο κόσμο που να είναι συμβατή με τις ακόμα ισχυρές παραδοσιακές ταυτότητες και αξίες, και που κατά κάποιον τρόπο συνάδουν με μια ιστορία παγκόσμιας ιστορικής σημασίας.

Οι επαναστάσεις και οι αναταραχές έχουν σφυροκοπήσει την περιοχή για περισσότερο από έναν αιώνα -από τις επαναστάσεις του 1906 και του 1979 στο Ιράν έως την Αραβική Άνοιξη του 2011, για να αναφέρουμε μόνο λίγες. Οι εμπλεκόμενες δυνάμεις περιλαμβάνουν ένα σύνθετο μίγμα εθνικιστικής εξέγερσης ενάντια σε ξενική και αποικιακή κυριαρχία, κοινωνικής εξέγερσης ενάντια σε εγχώριες λεηλασίες στην διακυβέρνηση και την οικονομική δικαιοσύνη, μιας τεράστιας αύξησης του θρησκευτικού φονταμενταλισμού και, πρόσφατα, νέες απαιτήσεις για λαϊκή φωνή και λογοδοσία των κυβερνώντων. Όλες αυτές οι παρορμήσεις είναι σύγχρονες, προερχόμενες από μια παγκόσμια πολιτική αφύπνιση [27] πληθυσμών που επιδιώκουν να διαμορφώσουν το δικό τους μέλλον. Ωστόσο, επειδή η Ισλαμική Δημοκρατία περιγράφει τον εαυτό της ως μια από τις «τελευταίες πολιτιστικές αντιστάσεις κατά της Δυτικής ισχύος» [25], οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να μετρήσουν τον ρυθμό της εσωτερικής αλλαγής στο Ιράν με γενιές και όχι με χρόνια.

Η οπισθοχώρηση των ΗΠΑ από την προώθηση της δημοκρατίας παγκοσμίως μπορεί να είναι άσχημα νέα για τους Ιρανούς δημοκράτες, τόσο εντός όσο και εκτός της χώρας, οι οποίοι αγωνίζονται για μια πιο φιλελεύθερη κοινωνία ανοιχτή στον Δυτικό κόσμο. Ωστόσο, δεδομένης της σημερινής ήττας της δημοκρατίας στο Ιράν -μαζί με πολλούς άλλους, συνελήφθην και κρατήθηκα στο Ιράν για χρόνια υποστηρίζοντας τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις- οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να παίξουν το μακρύ παιχνίδι και να ελπίζουν ότι θα προκύψει ένα νέο όραμα από μια μελλοντική γενιά που θα αγκαλιάζει τόσο την κανονικοποίηση όσο και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι η επιτυχής αντίσταση στις περιφερειακές προόδους του Ιράν θα προσδώσει στήριξη σε ένα τέτοιο νέο όραμα, αλλά προς το παρόν μια περιφερειακή στρατηγική ανάσχεσης καταλαμβάνει τον χώρο της μεγαλύτερης αλληλεπικάλυψης μεταξύ των Δυτικών δυνατοτήτων και των πραγματικοτήτων επί του πεδίου.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2019-03-19/getting-real-abo...