Η επιτροπή που θα σώσει την παγκόσμια τάξη

Όταν πρόκειται για την άμυνα, μεγάλο μέρος της κριτικής του Trump για τους συμμάχους των ΗΠΑ είναι λανθασμένη, αν όχι εντελώς λανθασμένη. Παρά το γεγονός ότι ο Trump παραπονείται ότι οι σύμμαχοι δεν πληρώνουν το δίκαιο μερίδιό τους, καλύπτουν ουσιαστικά ένα σημαντικό μέρος του κόστους της στρατιωτικής παρουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών στις χώρες τους: Η Γερμανία συνεισφέρει το 20% του κόστους, η Νότια Κορέα συνεισφέρει το 40% και η Ιαπωνία πληρώνει το μισό. Επιπλέον, οι ολοκληρωμένες δομές διοίκησης των δυνάμεων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ λειτουργούν ως πολλαπλασιαστής ισχύος για να καταφέρουν ένα πολύ μεγαλύτερο πλήγμα από ό, τι θα ήταν εφικτό εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες έπρεπε να ενεργήσουν μόνες τους. Δεν πρέπει επίσης να λησμονούμε ότι πολλοί συμμαχικοί στρατιώτες πολέμησαν και πέθαναν μαζί με Αμερικανούς στο Αφγανιστάν και αλλού.

Ωστόσο, τα παράπονα του Trump σχετικά με τους τζαμπατζήδες συμμάχους -τα οποία αρκετοί από τους προκατόχους του ενστερνίζονταν αλλά εξέφραζαν περισσότερο διπλωματικά- έχουν κάποια αξία όσον αφορά τόσο τους Ευρωπαίους όσο και τους Ασιάτες συμμάχους. Καμία συμμαχία δεν μπορεί να επιβιώσει εάν τα μέλη της αρνούνται να φέρουν το δικό τους βάρος και πολλοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, ειδικά στην Ευρώπη, εξαρτώνται πάρα πολύ από την Ουάσινγκτον για την ασφάλειά τους. Το 2014, κάθε μέλος του ΝΑΤΟ δεσμεύθηκε να δαπανήσει τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ για την άμυνα έως το 2024. Αν και οι παγκόσμιες ευθύνες των Ηνωμένων Πολιτειών για την ασφάλεια απαιτούν να δαπανούν πολύ περισσότερα, ο στόχος του 2% θα εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει σημαντική αύξηση για πολλές χώρες και θα επιτρέψει στην Ευρώπη να φέρει το δίκαιο μερίδιό της στην συνολική αμυντική επιβάρυνση.

Αν όλα τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ τηρήσουν τον στόχο του 2%, οι συνδυασμένες ετήσιες αμυντικές τους δαπάνες θα κάνουν άλμα από περίπου 270 δισεκατομμύρια δολάρια σε 385 δισεκατομμύρια δολάρια -αύξηση σχεδόν διπλάσια του συνολικού αμυντικού προϋπολογισμού της Ρωσίας. Μια αύξηση τέτοιας κλίμακας θα επέτρεπε σημαντική αναβάθμιση των στρατιωτικών δυνατοτήτων, ιδίως εάν τα νέα κεφάλαια δαπανηθούν με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας και της διασύνδεσης μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων. Αυτός ακριβώς είναι ο στόχος της Μόνιμης Δομημένης Συνεργασίας (Permanent Structured Cooperation) της ΕΕ, που ιδρύθηκε νωρίτερα φέτος και έχει ως στόχο την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής αμυντικής συνεργασίας. Η πρόκληση είναι να διασφαλιστεί ότι η συγκέντρωση αυτού του στρατιωτικού δυναμικού θα προσθέσει περισσότερα από το άθροισμα των τμημάτων του, με το να αποφεύγονται οι επικαλύψεις, να ενοποιούνται οι δαπάνες Έρευνας και Ανάπτυξης, και να εξασφαλίζονται συμπληρωματικές στρατιωτικές δυνατότητες.

Ηγέτες της ΕΕ στην έναρξη της Μόνιμης Δομημένης Συνεργασίας (Permanent Structured Cooperation, PESCO) στις Βρυξέλλες, τον Δεκέμβριο του 2017. YVES HERMAN / REUTERS
-----------------------------------------------------

Όσον αφορά την στρατιωτική συνεργασία, οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στην Ευρώπη έχουν ένα πλεονέκτημα έναντι εκείνων της Ασίας. Η Ασία δεν έχει κάτι ισοδύναμο με το ΝΑΤΟ και είναι απίθανο να αναπτύξει ένα τέτοιο οποιαδήποτε στιγμή σύντομα. Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ, ωστόσο, ενισχύουν την συνεργασία τους στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας έναντι της αυξανόμενης ισχύος της Κίνας και των ανησυχιών για την αξιοπιστία των Ηνωμένων Πολιτειών ως στρατιωτικού εταίρου. Τον Ιανουάριο του 2018, η Αυστραλία και η Ιαπωνία δεσμεύθηκαν να συνεργαστούν στενότερα, μεταξύ άλλων επιτρέποντας κοινές ασκήσεις των ενόπλων δυνάμεών τους. Οι δύο χώρες αναπτύσσουν επίσης σχέσεις με την Ινδία και διερευνούν τρόπους διεξαγωγής κοινών ναυτικών ασκήσεων. Αυτά τα πρώτα βήματα προς την συνεργασία θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε τακτικό προγραμματισμό, εκπαίδευση και συνεργασία στον τομέα της έρευνας, της ανάπτυξης και των προμηθειών στον τομέα της άμυνας.

Η έλλειψη βαθιάς, πολυμερούς στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των Ασιατών συμμάχων αντισταθμίζεται εν μέρει από την προθυμία τους να επενδύουν στην άμυνα. Η Αυστραλία και η Νότια Κορέα δαπανούν τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ τους στους στρατούς τους. Η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία έχουν στείλει εδώ και καιρό δυνάμεις για την υποστήριξη μεγάλων στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν, τη Μέση Ανατολή και ακόμη και στην Ευρώπη, αποδεικνύοντας την πεποίθησή τους ότι η δική τους περιφερειακή ασφάλεια συνδέεται με την παγκόσμια ασφάλεια. Η Ιαπωνία αφιερώνει μόνο το 1% του ΑΕΠ στην άμυνα, σύμφωνα με το μοναδικό πασιφιστικό σύνταγμα που καταρτίστηκε από τις κατοχικές δυνάμεις των ΗΠΑ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρά τους συνταγματικούς περιορισμούς, ο ιαπωνικός στρατός [11] είναι ένας από τους πιο ικανούς στην Ασία και ο πρωθυπουργός Shinzo Abe άνοιξε έναν σημαντικό εθνικό διάλογο για την αλλαγή του συντάγματος και την αύξηση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της χώρας.