Μια ρωσο-κινεζική συνεργασία αποτελεί απειλή για τα συμφέροντα των ΗΠΑ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μια ρωσο-κινεζική συνεργασία αποτελεί απειλή για τα συμφέροντα των ΗΠΑ

Μπορεί η Ουάσιγκτον να ενεργήσει πριν είναι πολύ αργά;
Περίληψη: 

Ενώ η Ουάσινγκτον υιοθετεί μια προσέγγιση του τύπου «περιμένουμε και βλέπουμε», η Μόσχα και το Πεκίνο θα μπορούσαν να συντονιστούν για να αναχαιτίσουν σημαντικά τα συμφέροντα των ΗΠΑ κατά τα επόμενα 15 έως 25 χρόνια. Οι δύο δυνάμεις ίσως να μην σφυρηλατήσουν ποτέ μια επίσημη στρατιωτική συμμαχία, αλλά θα μπορούσαν ωστόσο να συνεργαστούν με τρόπους που προκαλούν σημαντικούς πονοκεφάλους στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η ANDREA KENDALL-TAYLOR είναι ανώτερη συνεργάτις και διευθύντρια του Προγράμματος Διατλαντικής Ασφάλειας στο Center for a New American Security και επικεφαλής καθηγήτρια στην Σχολή Εξωτερικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Georgetown.
Ο DAVID SHULLMAN είναι ανώτερος σύμβουλος στο International Republican Institute και βοηθός ανώτερος συνεργάτης στο Πρόγραμμα Διατλαντικής Ασφάλειας του Center for a New American Security.

Η Ρωσία και η Κίνα ενισχύουν τους δεσμούς τους σχεδόν σε κάθε διάσταση της σχέσης τους. Ωστόσο, η Ουάσινγκτον είναι διχασμένη ως προς το τι προμηνύουν αυτές οι αναπτυσσόμενες σχέσεις. Η συμβατική σοφία έχει από καιρό υποστηρίξει ότι η κινεζο-ρωσική σχέση θα παραμείνει απόμακρη και φιλύποπτη -ότι κάθε χώρα θα κρατά την άλλη σε κάποια απόσταση. Παρατηρητές, όπως ο Leon Aron του American Enterprise Institute («Η Ρωσία και η Κίνα συνάπτουν όντως συμμαχία;» [1]), αναφέρουν μια σειρά εμποδίων -ιστορική δυσπιστία, οικονομικές και στρατιωτικές ασυμμετρίες και παρατεταμένες εντάσεις σε πολλά θέματα εξωτερικής πολιτικής- που κάνουν την κινεζο-ρωσική συνεργασία αφύσικη και απίθανη. Εν ολίγοις, οι σημερινοί σκεπτικιστές υποστηρίζουν ότι οι ανησυχίες για την εμβάθυνση των κινεζο-ρωσικών σχέσεων είναι υπερβολικές και ότι οι δύο δυνάμεις είναι απίθανο να συνάψουν μια επίσημη συμμαχία.

16052019-1.jpg

Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, ανταλλάσσει έγγραφα με τον Κινέζο πρόεδρο, Xi Jinping, κατά την διάρκεια τελετής υπογραφής στο Κρεμλίνο, τον Μάρτιο του 2013. SERGEI KARPUHKIN / REUTERS
----------------------------------------------------------------

Η συμβατική σοφία δεν ισχύει πλέον. Ήδη, το βάθος των σχέσεων μεταξύ Πεκίνου και Μόσχας ξεπέρασε αυτά που θα περίμεναν οι παρατηρητές μόλις πριν από λίγα χρόνια. Επιπλέον, οι δύο χώρες ενεργώντας σε συνεννόηση θα μπορούσαν να προκαλέσουν σημαντική ζημιά στα συμφέροντα των ΗΠΑ, ακόμη και αν ποτέ δεν σχηματίσουν μια συμμαχία. Στην πραγματικότητα, το αν η Ρωσία και η Κίνα γίνουν επίσημα σύμμαχοι δεν είναι όντως το σχετικό ερώτημα σήμερα. Αντίθετα, τα ερωτήματα που οι πολιτικοί θα πρέπει να θέσουν είναι το πόσο βαθιά θα αναπτυχθεί η συνεργασία τους, πώς θα επηρεάσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ και τι μπορεί να κάνει η Ουάσινγκτον για να διαμορφώσει την τροχιά της και να βελτιώσει τις αρνητικές επιπτώσεις για τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες δημοκρατίες.

ΔΕΣΜΟΙ ΠΟΥ ΥΠΟΧΡΕΩΝΟΥΝ

Η Ρωσία και η Κίνα έχουν από καιρό μοιραστεί ένα κοινό παράπονο: Από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, αμφότερες οι δυνάμεις ήταν ανήσυχες με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την διεθνή τάξη στην οποία κυριαρχούν [οι ΗΠΑ], κάτι που αισθάνονται ότι τις βάζει σε μειονεκτική θέση. Ωστόσο, παρόλο που η Ρωσία και η Κίνα ίσως αρχικά είχαν συνασπιστεί στην δυσαρέσκεια, οι επαναλαμβανόμενες αλληλεπιδράσεις τους ενθαρρύνουν μια βαθύτερη και διαρκή συνεργασία. Όπως το έθεσε ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών, Wang Yi, σε συνέντευξη Τύπου [2] τον Μάρτιο, οι σχέσεις του Πεκίνου με τη Μόσχα είναι ολοένα και πιο «σταθερές και ώριμες». Καθώς η Μόσχα και το Πεκίνο συνεργάζονται σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος, από την Βόρειο Κορέα έως την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, θέτουν τα θεμέλια μιας βαθιάς και διαρκούς εταιρικής σχέσης.

Όπως τονίζει ο Αρόν, η συντροφικότητα μεταξύ του Βλαντιμίρ Πούτιν, του Ρώσου προέδρου, και του Xi Jinping, του προέδρου της Κίνας, έδωσε μεγάλη ώθηση στην συνεργασία. Οι δύο ηγέτες συναντιούνται με αξιοσημείωτη συχνότητα. Ο Πούτιν παρακολούθησε πρόσφατα την δεύτερη σύνοδο κορυφής για την γιορτή της κινεζικής Πρωτοβουλίας Ζώνη και Οδός. Ο Xi θα ανταποδώσει με μια επίσκεψη στη Μόσχα αργότερα φέτος. Αλλά ίσως πιο σημαντικό, τα δύο κράτη αλληλεπιδρούν σε όλα τα επίπεδα των κυβερνήσεών τους, δουλεύοντας [3] στενά [4] σε τομείς όπως οι επενδύσεις, οι μεταφορές, η διαστημική πλοήγηση, και η ανάπτυξη ευαίσθητων τεχνολογιών [5] με πιθανές στρατιωτικές εφαρμογές. Μια τέτοια ευρεία -και αναπτυσσόμενη- βάση συνεργασίας υποδηλώνει ότι οι δεσμοί μεταξύ Μόσχας και Πεκίνου θα επιβιώσουν πέραν του Πούτιν όσο και του Σι.

Επιπλέον, τα καθεστώτα της Ρωσίας και της Κίνας μοιάζουν όλο και περισσότερο μεταξύ τους. Οι δύο γραφειοκρατίες μιλάνε την ίδια αυταρχική γλώσσα. Ο Πούτιν προεδρεύει σε ένα πάρα πολύ προσωποποιημένο εξουσιαστικό σύστημα, όπου η εξουσία είναι ιδιαιτέρως συγκεντρωμένη στα χέρια του. Ο Xi έχει παρομοίως εδραιώσει την εξουσία του και διάλυσε το βάσει συναίνεσης σύστημα λήψης αποφάσεων που κυριάρχησε στο πολιτικό σύστημα της Κίνας μετά τον Μάο. Αν και παραμένουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο κυβερνήσεων, ο Xi έχει προσωποποιήσει την ισχύ του, έτσι ώστε το πολιτικό σύστημα της Κίνας να προσεγγίζει τον σιδηρούν αυταρχισμό του Πούτιν. Έρευνες υπονοούν [6] ότι ο κοινός τύπος καθεστώτος ενισχύει την συνεργασία μεταξύ των κρατών. Μπορεί να μην υπάρχει κοινή αυταρχική κοσμοθεωρία [7], αλλά και τα δύο καθεστώτα επιδιώκουν να νομιμοποιήσουν τη μη-δημοκρατική τους διακυβέρνηση και να προωθήσουν ένα κοινό όραμα για τη μεταρρύθμιση της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ παγκόσμιας τάξης.