Από την Αρχαία Μέση Ανατολή, τέχνη που συνδέει το παρελθόν με το παρόν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Από την Αρχαία Μέση Ανατολή, τέχνη που συνδέει το παρελθόν με το παρόν

Μια έκθεση στο Met θέτει προκλήσεις για το πώς βλέπουμε την ιστορία

Η τοποθεσία ορισμένων από τα μέρη που ήκμασαν είναι ασαφής για πολλούς: Τα ονόματα βασιλείων όπως το Hadramawt, το Qataban και το Himyar, είναι τελείως άγνωστα έξω από τον μικρόκοσμο της κλασσικής ακαδημαϊκής μελέτης. Αλλά με την συγκέντρωση της τέχνης που δημιουργήθηκε ή υπερηφάνως παρουσιάστηκε σε αυτές τις τοποθεσίες, οι επιμελητές ζητούν από τον θεατή να εξετάσει την κεντρική θέση στην παγκόσμια ιστορία περιοχών που απεικονίζονται αλλιώς ως περιθωριακές ή ακόμα και άσχετες.

Για τον λόγο αυτό, ο τίτλος της έκθεσης είναι περίεργος. Με το να περιγράφουν τις πόλεις, τους λαούς και τους πολιτισμούς που αποτελούν το επίκεντρο της έκθεσης ως ότι ανήκουν σε έναν «κόσμο ανάμεσα σε αυτοκρατορίες», οι επιμελητές ουσιαστικά διαχωρίζουν αυτές τις πόλεις, τους λαούς και τους πολιτισμούς σε σχέση με τις μεγαλύτερες δυνάμεις που τους περιβάλλουν. Αλλά στην πραγματικότητα, η έκθεση παρέχει μια ανατρεπτική και βαθιά συναρπαστική άποψη για όσους δεν είναι ακριβώς Ρωμαίοι ή Πάρθοι. Ευρισκόμενες έξω από την δομή των αυτοκρατοριών, αυτές οι κουλτούρες είχαν μια πολυπλοκότητα και λεπτότητα που ήταν το αποτέλεσμα εκτεταμένου δανεισμού [στοιχείων] από πολλαπλές πηγές και άντλησης από μια ποικιλία καλλιτεχνικών και γλωσσικών, θρησκευτικών και πολιτιστικών μοντέλων. Αυτή η πολυπλοκότητα έχει ενσωματωθεί στα αντικείμενα στην έκθεση, τα οποία ενθαρρύνουν τον επισκέπτη να σκεφτεί το αρχαίο παρελθόν ως ένα [παρελθόν] ζωντανών περιφερειακών και δια-ηπειρωτικών συνδέσεων˙ των κινήσεων ανθρώπων, ιδεών και αντικειμένων μεταξύ εκατοντάδων ή και χιλιάδων μιλίων.

ΣΦΥΡΗΛΑΤΩΝΤΑΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ

Η έκθεση ως σύνολο μπορεί να μαρτυρά την ύπαρξη μιας κοινής ταυτότητας μεταξύ των λαών της αρχαίας Μέσης Ανατολής, αλλά τα αντικείμενα αποδεικνύουν επίσης την δύναμη και τον διακριτό χαρακτήρα των τοπικών πολιτισμών στην περιοχή. Για παράδειγμα, η άνοδος του Ιουδαϊσμού έθεσε την Ιουδαία σε μια μοναδική πορεία όχι μόνο στην θρησκεία της, αλλά και στην πολιτική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξή της. Μνημεία όπως ο Ναός της Ιερουσαλήμ, ένας από τους μεγαλύτερους ναούς στον αρχαίο κόσμο, χτίστηκαν για να μεταδώσουν ένα επίμονο, μοναδικό μήνυμα της ισχύος μιας θρησκείας (στην περίπτωση αυτή, του Ιουδαϊσμού) και να καταπνίξει τους άλλους. Μια ισχυρή τοπική ταυτότητα συνασπίστηκε γύρω από την θρησκεία, μαζί με μια επιθυμία για αυτονομία. Στην Ιουδαία, οι Ρωμαίοι συνάντησαν τις πιο ισχυρές και τακτικές εξεγέρσεις από μεγάλα τμήματα του τοπικού πληθυσμού, που αντιδρούσαν στην επικυριαρχία και τα κοινωνικά, πολιτιστικά και πολιτικά μοντέλα που επιβάλλονταν από μακριά.

Οι Ναβαταίοι, των οποίων το βασίλειο ήλεγχε ζωτικής σημασίας εμπορικές οδούς στον άξονα βορρά-νότου, διέθεταν τους δικούς τους τρόπους διαχείρισης της εξωτερικής πίεσης. Οι Ναβαταίοι ήταν έντονα ανεξάρτητοι και «εξαιρετικά λάτρεις της ελευθερίας», όπως γράφει ο ιστορικός Διόδωρος της Σικελίας˙ όταν απειλούνταν, «κατέφευγαν στην έρημο, χρησιμοποιώντας την ως φρούριο, επειδή δεν έχει νερό και οι άλλοι δεν μπορούσαν να την περάσουν». Ήταν επίσης εξαιρετικά πλούσιοι: Έχτισαν την πόλη της Πέτρας σε μια από τις πιο εξαιρετικές τοποθεσίες στον αρχαίο κόσμο, πλήρη με τεράστια μνημεία σμιλεμένα στον βράχο. Η Πέτρα ήταν μια μητρόπολη, ένα εμπορικό κέντρο και ένα κόσμημα από μόνη της. Όπως και η πόλη της Νέας Υόρκης, η Πέτρα άκμασε επειδή ήταν προσβάσιμη και ευπροσάρμοστη -και, όπως και η Νέα Υόρκη, δεν ήταν υπεράνω του να διατυμπανίζει την δόξα της. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά εκθέματα είναι μια γιγαντιαία ασβεστολιθική προτομή του Δία-Dushara, της κύριας θεότητας της πόλης, που ανακαλύφθηκε στην Πύλη του Τεμένους στην Πέτρα.

Στην Παλμύρα, οι τοπικές Αρχές προωθούσαν μια ξεχωριστή ταυτότητα με την έκδοση δίγλωσσων νομισμάτων και επιμένοντας ότι οι πολιτικές επιγραφές στα κτίρια πρέπει να είναι γραμμένες τόσο στα Ελληνικά όσο και στα Αραμαϊκά της Παλμύρας. Η έκθεση περιλαμβάνει μια όμορφη σειρά ανάγλυφων και επιτύμβιων πορτρέτων της ελίτ της Παλμύρας, όμορφα σκαλισμένα από άριστους τεχνίτες. Ένα από αυτά, μια εντυπωσιακή εικόνα μιας νεαρής γυναίκας που ονομάζεται Bat'a, φορώντας μια συλλογή ακριβών κοσμημάτων, που είχε παραγγελθεί από τον παππού της κατά την διάρκεια της ζωής της, είναι ιδιαίτερα ωραία. Το γλυπτό είναι επίσης σημαντικό από μια άποψη τέχνης-ιστορίας, επειδή σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα, εξακολουθεί να περιέχει κάποια αρχική χρωστική ουσία.

21062019-3.jpg

Αρχαία ανάγλυφα από τη Μέση Ανατολή εκτίθενται στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη, τον Μάρτιο του 2019. VINCENT TULLO / THE NEW YORK TIMES
--------------------------------------------------------

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ;

Κάθε μια από τις εννέα ζώνες της έκθεσης προσφέρει αποκαλύψεις -από μια πλήρους μεγέθους, τέλεια άθικτη, υπέροχη ρωμαϊκή ασπίδα που βρέθηκε στην [πόλη] Δούρα Ευρωπός (στην Συρία), μέχρι αυτό που θεωρείται ευρέως ως η παλαιότερη αναπαράσταση του Ιησού Χριστού στον κόσμο, που βρέθηκε επίσης στην Δούρα Ευρωπός, μέσα σε ένα κτίριο που θεωρείται ότι είναι η παλαιότερη επιβιώσασα εκκλησία στον κόσμο. Όπως και η γυμνή θεά, κάθε ένα από αυτά τα αντικείμενα από μόνο του αξίζει την επίσκεψη [στο μουσείο].