Πώς βλέπει η Κίνα την κρίση στο Χονγκ Κονγκ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς βλέπει η Κίνα την κρίση στο Χονγκ Κονγκ

Οι πραγματικοί λόγοι πίσω από την αυτοσυγκράτηση του Πεκίνου
Περίληψη: 

Το Πεκίνο πιστεύει ότι οι τοπικοί σύμμαχοί του θα παραμείνουν σταθεροί και ότι οι διαδηλώσεις θα χάσουν σταδιακά την δημόσια στήριξη και τελικά θα σβήσουν. Καθώς οι διαδηλώσεις θα συρρικνωθούν, ορισμένοι απογοητευμένοι ακτιβιστές θα εμπλακούν σε περαιτέρω βία και αυτό με την σειρά του θα επιταχύνει την πτώση του κινήματος.

Ο ANDREW J. NATHAN είναι Class of 1919 καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Columbia.

Μαζικές και μερικές φορές βίαιες διαμαρτυρίες έχουν πλήξει το Χονγκ Κονγκ [1] για πάνω από 100 ημέρες. Οι διαδηλωτές έχουν υποβάλει πέντε αιτήματα, εκ των οποίων το πιο ριζοσπαστικό είναι το αίτημα για ελεύθερες, άμεσες εκλογές του κυβερνήτη του Χονγκ Κονγκ και όλων των μελών του νομοθετικού σώματος της περιοχής: Με άλλα λόγια, ένα πλήρως δημοκρατικό σύστημα τοπικής κυριαρχίας, ένα [σύστημα] μη ελεγχόμενο από το Πεκίνο. Καθώς αυτή η τολμηρή πρόκληση στην κινεζική κυριαρχία έχει εξελιχθεί, το Πεκίνο έκανε ένα σόου συγκέντρωσης παραστρατιωτικών δυνάμεων μόλις πέρα από τα σύνορα, στην Σενζέν. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, η Κίνα δεν έχει αναπτύξει δυνάμεις για να εξουδετερώσει τις ταραχές και οι κορυφαίοι ηγέτες της Κίνας έχουν αποφύγει να προβούν σε δημόσιες απειλές ότι θα το κάνουν.

01102019-1.jpg

Κινεζικά «ΜΑΤ» στην διάρκεια μιας διαδήλωσης στο Hong Kong, τον Σεπτέμβριο του 2019. Susana Vera / Reuters
---------------------------------------------------------------------

Δυτικοί παρατηρητές που θυμούνται την βίαιη καταστολή των διαδηλωτών υπέρ της δημοκρατίας στην πλατεία Τιενανμέν [2] πριν από 30 χρόνια έχουν μπερδευτεί από την ανεκτικότητα του Πεκίνου. Ορισμένοι έχουν αποδώσει την αυτοσυγκράτηση του Πεκίνου σε φόβο για μια Δυτική καταδίκη, αν η Κίνα χρησιμοποιεί βία. Άλλοι επεσήμαναν την ανησυχία του Πεκίνου ότι μια καταστολή θα έβλαπτε τον ρόλο του Χονγκ Κονγκ ως οικονομικού κέντρου για την Κίνα.

Ωστόσο, σύμφωνα με δύο Κινέζους μελετητές που έχουν διασυνδέσεις με ανθρώπους του καθεστώτος και οι οποίοι ζήτησαν ανωνυμία για να συζητήσουν το σκεπτικό των υπευθύνων χάραξης πολιτικής στο Πεκίνο, η απάντηση της Κίνας έχει ρίζες όχι στο άγχος αλλά στην αυτοπεποίθηση. Το Πεκίνο είναι πεπεισμένο ότι οι ελίτ του Χονγκ Κονγκ και ένα σημαντικό μέρος του κοινού δεν υποστηρίζουν τους διαδηλωτές και ότι αυτό που πραγματικά απειλεί την επικράτεια είναι τα οικονομικά προβλήματα παρά τα πολιτικά -ιδιαίτερα ένας συνδυασμός στάσιμων εισοδημάτων και αυξανόμενων ενοικίων. Το Πεκίνο πιστεύει επίσης ότι, παρά την εμφάνιση της αναταραχής, η λαβή του στην κοινωνία του Χονγκ Κονγκ παραμένει σταθερή. Το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα έχει από μακρού χρόνου καλλιεργήσει τις επιχειρηματικές ελίτ της περιοχής (τους λεγόμενους μεγιστάνες) προσφέροντάς τους ευνοϊκή οικονομική πρόσβαση στην ηπειρωτική χώρα. Το κόμμα διατηρεί επίσης ένα μακροχρόνιο πιστό προσωπικό μυστικών μελών στην επικράτεια. Και η Κίνα έχει δημιουργήσει δεσμούς με το εργατικό κίνημα του Χονγκ Κονγκ και μερικά τμήματα του εγκληματικού της υπόκοσμου. Τέλος, το Πεκίνο πιστεύει ότι πολλοί απλοί πολίτες φοβούνται την αλλαγή και είναι κουρασμένοι από τις διαταραχές που προκαλούν οι διαδηλώσεις.

Συνεπώς, το Πεκίνο πιστεύει ότι οι τοπικοί σύμμαχοί του θα παραμείνουν σταθεροί και ότι οι διαδηλώσεις θα χάσουν σταδιακά την δημόσια στήριξη και τελικά θα σβήσουν. Καθώς οι διαδηλώσεις θα συρρικνωθούν, ορισμένοι απογοητευμένοι ακτιβιστές θα εμπλακούν σε περαιτέρω βία και αυτό με την σειρά του θα επιταχύνει την πτώση του κινήματος. Εν τω μεταξύ, το Πεκίνο στρέφει την προσοχή του σε προγράμματα οικονομικής ανάπτυξης που πιστεύει ότι θα αντιμετωπίσουν μερικά από τα υποκείμενα παράπονα που οδήγησαν πολλούς ανθρώπους να κατεβούν στους δρόμους εξ αρχής.

Αυτή η άποψη για την κατάσταση είναι διαδεδομένη σε όσους βρίσκονται στην κορυφή του καθεστώτος στο Πεκίνο, όπως αποδεικνύουν οι πρόσφατες παρατηρήσεις του Κινέζου προέδρου, Xi Jinping, μερικές εκ των οποίων δεν έχουν αναφερθεί προηγουμένως. Σε μια ομιλία του Xi που εκφωνήθηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου σε μια νέα τάξη ανερχόμενων πολιτικών αστέρων στην Κεντρική Κομματική Σχολή στο Πεκίνο, απέρριψε την πρόταση ορισμένων αξιωματούχων ότι η Κίνα θα πρέπει να δηλώσει κατάσταση έκτακτης ανάγκης στο Χονγκ Κονγκ και να στείλει τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό. «Αυτό θα ήταν η πορεία σε έναν πολιτικό δρόμο χωρίς επιστροφή», είπε ο Xi. «Η κεντρική κυβέρνηση θα ασκήσει την μεγαλύτερη υπομονή και αυτοσυγκράτηση και θα επιτρέψει [στην περιφερειακή κυβέρνηση] και στην τοπική αστυνομία να επιλύσουν την κρίση». Σε ξεχωριστά σχόλια που έκανε ο Xi περίπου την ίδια εποχή, περιέγραψε αυτό που βλέπει ως τον κατάλληλο τρόπο προσέγγισης: «Η οικονομική ανάπτυξη είναι το μόνο χρυσό κλειδί για την επίλυση όλων των ειδών προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα το Χονγκ Κονγκ».

ΜΙΑ ΧΩΡΑ, ΔΥΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ, ΠΟΛΛΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Οι Κινέζοι που λαμβάνουν τις αποφάσεις δύσκολα εκπλήσσονται από το γεγονός ότι το Χονγκ Κονγκ ενοχλείται υπό την κυριαρχία τους. Το Πεκίνο θεωρεί ότι αντιμετώπισε το Χονγκ Κονγκ με ήπιο τρόπο και έχει υποστηρίξει την οικονομία της περιοχής με πολλούς τρόπους, ιδίως με την χορήγηση ειδικής πρόσβασης στα αποθέματα και τις αγορές συναλλάγματος της ηπειρωτικής χώρας, απαλλάσσοντάς την από τους φόρους και τα τέλη που πληρώνουν άλλες κινεζικές επαρχίες και δήμοι στην κεντρική κυβέρνηση, και εγγυώμενο τον αξιόπιστο εφοδιασμό με νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο και τρόφιμα. Παρά ταύτα, το Πεκίνο θεωρεί την απογοήτευση μεταξύ των κατοίκων του Χονγκ Κονγκ ως μια φυσική συνέπεια του αποικιακού βρετανικού παρελθόντος της περιοχής και επίσης ως ένα αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης επιρροής των Δυτικών αξιών. Πράγματι, κατά τις διαπραγματεύσεις του 1984 μεταξύ Κίνας και Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με το μέλλον του Χονγκ Κονγκ, ο Κινέζος ηγέτης, Ντενγκ Σιαοπίνγκ, πρότεινε να ακολουθηθεί για 50 χρόνια η προσέγγιση «μια χώρα, δύο συστήματα» ακριβώς για να δοθεί στον Χονγκ Κονγκ αρκετός χρόνος να συνηθίσει στο κινεζικό πολιτικό σύστημα.