Η Κίνα έχει σχέδια για την δημοκρατία στη Νοτιοανατολική Ασία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Κίνα έχει σχέδια για την δημοκρατία στη Νοτιοανατολική Ασία

Η βάση στην Καμπότζη είναι μόνο η αρχή

Το 2013, η Κίνα ξεκίνησε ένα μεγάλο έργο βυθοκόρησης και αποκατάστασης γης στα νησιά Spratly, μια αμφισβητούμενη αλυσίδα μικροσκοπικών ατόλων και κοραλλιογενών υφάλων στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Το Πεκίνο αρνήθηκε αρχικά ότι σκόπευε να στρατιωτικοποιήσει το αρχιπέλαγος. Με το να κατασκευάζει τεχνητά νησιά και να τα εξοπλίζει με αεροδρόμια, η κινεζική κυβέρνηση επέμεινε ότι εννοούσε να προστατεύει τους εύθραυστους υφάλους και επιτρέπει την άμεση βοήθεια σε αναξιοπαθούντα πλοία. Η Κίνα τελικά αναγνώρισε ότι τα νησιά εξυπηρετούσαν στρατιωτικό σκοπό, αλλά υποστήριξε ότι ήταν καθαρά αμυντικός. Το Πεκίνο επέμεινε σε αυτήν την ιστορία, ακόμη και κατά την εγκατάσταση μιας μεγάλης δύναμης μαχητικών αεροσκαφών και πυραύλων κρουζ στα Spratly.

Ένα παρόμοιο μοτίβο δημόσιας άρνησης και συσκότισης περιβάλλει την πρώτη -και μέχρι σήμερα, μοναδική- επίσημη στρατιωτική βάση στο εξωτερικό, χτισμένη στο Τζιμπουτί, στο Κέρας της Αφρικής. Η Κίνα είχε επενδύσει σημαντικά στο Τζιμπουτί από το 2000, καλλιεργώντας επιρροή επί της κυβέρνησής του, κραδαίνοντας δελεαστικά δάνεια που δεν θα μπορούσε ποτέ να εξοφλήσει. Αλλά επί χρόνια, η κινεζική κυβέρνηση ηρνείτο [10] οποιοδήποτε ενδιαφέρον για δημιουργία στρατιωτικών βάσεων σε ξένες χώρες. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν καταληφθεί εξαπίνης όταν η κυβέρνηση του Τζιμπουτί ανακοίνωσε, το 2016, ότι είχε δώσει στην Κίνα γη με δέκα χρόνια μίσθωση [11] για [να δημιουργηθεί μια] βάση. Η κινεζική βάση στο Τζιμπουτί άνοιξε, με μεγάλες φανφάρες, την 1η Αυγούστου 2017 -στην 90η επέτειο από την ίδρυση του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού της Κίνας. Αν και η Κίνα δήλωσε ότι η βάση του Τζιμπουτί είναι απλώς μια εγκατάσταση επιμελητείας για την υποστήριξη ανθρωπιστικών αποστολών και αποστολών αντιπειρατείας, το Πεντάγωνο ισχυρίζεται ότι λέιζερ που επιχειρούν από την βάση έχουν χρησιμοποιηθεί για να τυφλώσουν στρατιωτικούς πιλότους των ΗΠΑ, και δορυφορικές εικόνες [12] πρόσφατων κατασκευαστικών εργασιών δείχνουν ότι η βάση είναι πλέον αρκετά μεγάλη για να φιλοξενήσει πολεμικά πλοία και πυρηνικά υποβρύχια.

ΥΠΟΘΑΛΠΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΑΥΤΑΡΧΙΣΜΟ

Η πρόσφατη ιστορία συνεργασίας της Κίνας με την Πνομ Πενχ δείχνει ότι το Πεκίνο ελπίζει τώρα να χρησιμοποιήσει το ίδιο πρότυπο στρατιωτικοποίησης στην Καμπότζη όπως έχει κάνει και αλλού. Όπως και στο Τζιμπουτί, η Κίνα ξόδεψε χρόνια προσεκτικά καλλιεργώντας την κυβέρνηση του Χουν Σεν. Ο συνδυασμός των κινεζικών επενδύσεων, των δανείων και της πολιτικής στήριξης, που δεν περιπλέκεται από κανένα ενδιαφέρον για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή για παρεοκρατία, αποδείχθηκε ισχυρός, και ο αυταρχισμός του Hun Sen αυξήθηκε παράλληλα με την εξάρτησή του από την Κίνα.

Σήμερα, ο Χουν Σεν συμπεριφέρεται συχνά σαν υπάκουος Κινέζος περιφερειακός κυβερνήτης παρά σαν πρωθυπουργός. Απομονωμένος στην παγκόσμια σκηνή και όλο και πιο αντιδημοφιλής στον νεανικό πληθυσμό της Καμπότζης, έχει ελάχιστες επιλογές. Οι επιδείξεις πίστης του Hun Sen στην Κίνα κατά την διάρκεια της πανδημίας του νέου κορωνοϊού -ήταν ο πρώτος ξένος ηγέτης που επισκέφθηκε την Κίνα μετά το τέλος του lockdown της και αρνήθηκε να ακυρώσει πτήσεις μεταξύ των δύο χωρών κατά την διάρκεια της χειρότερης περιόδου της κρίσης - απέδειξε στους Καμποτζιανούς ότι εκτιμά τα κινέζικα χρήματα περισσότερο από την δημόσια υγεία της χώρας του. Και η προθυμία του Χουν Σεν να αποδείξει την πίστη του στο Πεκίνο στην παγκόσμια σκηνή, για παράδειγμα, βοηθώντας την Κίνα να αποφύγει τους δασμούς των ΗΠΑ με την αναδρομολόγηση εξαγωγών μέσω της κινεζικής ιδιοκτησίας ειδικής οικονομικής ζώνης Sihanoukville της Καμπότζης, δείχνει ότι εκτιμά την συμμαχία του με την Κίνα περισσότερο από όσο τους διεθνείς κανόνες.

Η Κίνα παρουσιάζει τις επενδύσεις της στην Καμπότζη ως μέσο προώθησης της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης που θα ωφελήσει τους απλούς Καμποτζιανούς. Αλλά η επί τόπου πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Το κινεζικό αεροδρόμιο και το λιμάνι βαθέων υδάτων στη νοτιοδυτική επαρχία του Κογκ Κονγκ -καλυμμένα ως μια προσπάθεια ενίσχυσης της τουριστικής βιομηχανίας της Καμπότζης, αλλά θεωρημένα ευρέως ως σχεδιασμένα για να εξυπηρετούν τις ένοπλες δυνάμεις της Κίνας- αποτελούν ένα παράδειγμα. Το γιγαντιαίο κομμάτι γης που η κυβέρνηση του Χουν Σεν παρέδωσε στο κινεζικό Tianjin Union Development Group για το έργο είναι περισσότερο από τρεις φορές το νόμιμο όριο σύμφωνα με τον καμποτζιανό νόμο περί γης και καταλαμβάνει το 20% των ακτών της Καμπότζης. Οι όροι της συμφωνίας -ένα πενιχρό ποσό 30 δολαρίων ανά εκτάριο για 99 χρόνια μίσθωση- ευνοούν δραματικά την Κίνα και εμποδίζουν τον ιδιωτικό τομέα της Καμπότζης να αναπτύξει παράκτιες βιομηχανίες. Πολλές από τις περισσότερες από 1.000 οικογένειες που εκδιώχθηκαν ώστε να κάνουν χώρο για το κινεζικό σχέδιο στο Koh Kong δεν αποζημιώθηκαν ποτέ˙ όταν κάποιοι ταξίδεψαν στην Πνομ Πενχ για να υποβάλουν αναφορά στην κινεζική πρεσβεία, συνελήφθησαν από την αστυνομία.

Η αφθονία των κινεζικών επενδυτικών έργων υποδομής όπως αυτά, τα οποία εξυπηρετούν τα συμφέροντα της Κίνας και ωφελούν λίγο την Καμπότζη πέραν του [πρωθυπουργού] Χουν Σεν και του κύκλου του, έχουν αποξενώσει τους απλούς Καμποτζιανούς και έχουν γίνει το επίκεντρο του λαϊκού θυμού. Με την κινεζική υποστήριξη, το καθεστώς του Χουν Σεν έχει υπονομεύσει συστηματικά την δημοκρατική αντιπολίτευση της Καμπότζης και σακατεύει τον ελεύθερο Τύπο της -αλλά το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός παραμένει ευαίσθητος σε ερωτήματα σχετικά με την κυριαρχία της Καμπότζης, όπως αποδεικνύεται από την επανειλημμένη αναφορά του στην συνταγματική απαγόρευση των ξένων στρατιωτικών βάσεων, είναι αποκαλυπτικό.