Η στρατιωτική εικόνα της αντιπαλότητας Ελλάδας-Τουρκίας

Σε μια ναυτική αντιπαράθεση στο Αιγαίο, το Πολεμικό Ναυτικό (Π.Ν.) μπορεί να διατηρήσει τις θαλάσσιες γραμμές επικοινωνίας με τα νησιά, αν και το Τ.Π.Ν. θα μπορούσε να τις διαταράξει για μικρές χρονικές περιόδους. Εάν η Ελλάδα μπορέσει να επιτύχει τοπική αεροπορική υπεροχή, όπως είναι πολύ πιθανό, τότε οι τουρκικές ναυτικές προοπτικές θα μειωθούν ακόμη περισσότερο. Το Π.Ν. πιθανότατα θα απολάβει ένα μικρό αρχικό πλεονέκτημα, κυρίως λόγω της εγγύτητάς του σε πιθανές περιοχές σύγκρουσης στο Αιγαίο, και της εξοικείωσής του με το επιχειρησιακό περιβάλλον. Αντίθετα, το τουρκικό ναυτικό, το οποίο αναπτύσσεται κυρίως στη Μαύρη Θάλασσα και την Θάλασσα του Μαρμαρά, αρχικά θα ήταν πιο μακριά από την περιοχή των εχθροπραξιών. Η κακή ανάπτυξη των τουρκικών ναυτικών δυνάμεων θα μπορούσε να υπάρχει στην αρχή των εχθροπραξιών, αλλά θα μπορούσε (θεωρητικά) να αλλάξει γρήγορα. Μετά την έναρξη των εχθροπραξιών, δεν είναι βέβαιο ότι κάποιο ναυτικό θα μπορούσε να ελέγξει το σύνολο του Αιγαίου και της Α. Μεσογείου πέρα από την ακτογραμμή του, όμως, θα μπορούσε να αρνηθεί στον αντίπαλο περιοχές του Αιγαίου ή/και της Α. Μεσογείου για επιχειρήσεις. Ενώ το Π.Ν. έχει καλή πρόσβαση σε ηπειρωτικές εγκαταστάσεις υποστήριξης και προκεχωρημένες βάσεις, είναι πιθανό οι εγκαταστάσεις στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου να μην είναι διαθέσιμες στο Π.Ν., εάν η Τ.Η.Κ. είναι σε θέση να αποκτήσει περιοδικά έναν βαθμό αεροπορικής υπεροχής πάνω από τα νησιά.

Η ΚΑΤΟΧΗ ΩΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΟ ΧΑΡΤΙ

Η υπολογιζόμενη επιθετικότητα από τη μια ή την άλλη πλευρά πιθανότατα θα προκύψει από την απογοήτευση της διαδικασίας διαπραγμάτευσης ή από τις υποψίες της μιας πλευράς ότι η άλλη ετοιμάζεται να ξεκινήσει μια προληπτική επίθεση.

Ο πρωταρχικός τουρκικός στρατιωτικός στόχος σε μια προληπτική επίθεση, σίγουρα, θα ήταν να καταλάβει και να κρατήσει μέρος ελληνικής επικράτειας για να χρησιμοποιηθεί ως διαπραγματευτικό χαρτί στις διαπραγματεύσεις. Αυτό θα μπορούσε να λάβει τη μορφή επίθεσης στην Θράκη, επίθεση σε ελληνικό νησί του Αιγαίου (κυρίως τα εγγύτερα στην Τουρκία) ή επίθεση στο σύμπλεγμα Καστελόριζου-Κύπρου.

Αναγνωρίζοντας το υψηλό κόστος μιας επιχείρησης στην Θράκη, ακόμη και αν μπορούσαν να κατακτήσουν κάποια ελληνική επικράτεια, οι Τούρκοι το πιο πιθανόν είναι να επιλέξουν και να εισβάλουν σε ένα ελληνικό νησί. Η γειτνίαση ορισμένων ελληνικών νησιών με την τουρκική ηπειρωτική χώρα προφανώς κάνει μια τέτοια επιχείρηση να φαίνεται ελκυστική για την Άγκυρα, και εάν οι Τούρκοι κινηθούν εναντίον ενός από τα μικρότερα ακατοίκητα ή/και ελαφρά εξοπλισμένα νησιά, πιθανότατα να επιτύχουν την αποστολή τους. Αντιθέτως, εάν οι Τούρκοι προσπαθήσουν να εισβάλουν σε ένα από τα μεγάλα και καλά αμυντικά εξοπλισμένα νησιά, η επακόλουθη μάχη θα είναι εξαιρετικά δαπανηρή και για τις δύο πλευρές.

Σήμερα, το πιο πιθανό είναι οι Τούρκοι να εκμεταλλευτούν την παρούσα κατάσταση στην Α. Μεσόγειο (εκτέλεση ερευνών στην ελληνική υφαλοκρηπίδα χωρίς δυναμικές αντιδράσεις) και να ξεκινήσουν επιχειρήσεις εναντίον της Ελλάδας στο σύμπλεγμα Καστελόριζου και ανατολικά Κρήτης, επιχειρώντας γεωτρήσεις στην περιοχή. Οι Τούρκοι έχουν μεγαλύτερο ανθρώπινο δυναμικό στις περιοχές αυτές και η εγγύτητα των νησιών τους επιτρέπει γρήγορες και εν μέρει ασφαλείς αερομεταφορές.

Το τουρκικό γεωτρητικό πλοίο Yavuz με συνοδεία μιας φρεγάτας του τουρκικού πολεμικού ναυτικού ανοιχτά της Κύπρου, στις 6 Αυγούστου 2019. REUTERS/Murad Sezer
-----------------------------------------------

Όμως, το κυριότερο, όπως αποδεικνύεται από τους 4 αραβοϊσραηλινούς πολέμους και τις επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή, μπροστά στην γενικότερη πλεονεκτική θέση της Τουρκίας, η Ελληνική πλευρά δεν θα είχε σοβαρές πιθανότητες ολοκληρωτικής στρατιωτικής νίκης αν δεν έβρισκε την δύναμη και την αποφασιστικότητα να καταφέρει το πρώτο (μαζικό) πλήγμα, αιφνιδιάζοντας τον εχθρό. Το πρώτο πλήγμα το επιβάλλει σήμερα όχι κάποια «πολεμοχαρής» διάθεση, αλλά η λογική των σύγχρονων οπλικών συστημάτων και οι απόλυτοι αριθμοί. Με δεδομένη την τουρκική υπεροπλία (αριθμητικά) και την γενικότερη τουρκική γεωπολιτική υπεροχή ένα (μαζικό) πρώτο πλήγμα εξ ανατολών θα παραλύσει τεχνικά, αλλά και ψυχολογικά την ελληνική πλευρά.

Αν και η πρόσφατη ιστορία δείχνει ότι και οι δύο χώρες δίνουν την εντύπωση ότι παίζουν με φωτιά στο Αιγαίο και την Α. Μεσόγειο, αλλά χωρίς να αισθάνονται πραγματικό κίνδυνο, αφού γνωρίζουν ότι στο τέλος θα υποχωρήσουν αποφεύγοντας την παγίδα του πολέμου. Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι οι δύο χώρες, αλλά κυρίως η Τουρκία, θα «εξορύξουν» πράγματι την σημασία των σχέσεων καλής γειτονίας την τελευταία στιγμή, μόνον με την παρότρυνση (απειλή) των μεγάλων δυνάμεων, και ενδέχεται να καταλήξουν για άλλη μια φορά σε μια κρίση «ταχυ-μεσονύκτιο», όπως το 1987, το 1996 κ.λπ. Ωστόσο, η διαφορά σήμερα είναι ότι τις πρώτες πρωινές ώρες ο Πρόεδρος των ΗΠΑ δεν θα επιλύει πλέον προβλήματα, αλλά θα τα σχολιάζει στο Twitter, έχοντας υπόψη του την εμπειρία του Δ’ αραβοϊσραηλινού πολέμου (Γιομ Κιπούρ). Αυτός είναι ένας παράγοντας που η Ελλάδα και η Τουρκία πρέπει να λάβουν πολύ σοβαρά υπόψη πριν συνεχίσουν την κλιμάκωση των εντάσεων και να αντιληφθούν ότι ο πόλεμος, τώρα, δεν είναι βέλτιστη επιλογή (μέχρι στιγμής όντες αμφότεροι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, και βαριά οπλισμένοι).