Η νέα εποχή προστατευτισμού

Ωστόσο, οι έλεγχοι επί των εξαγωγών θα έχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες. Οι πολιτικοί καταλαβαίνουν τώρα ότι η πρόσβαση στα εμβόλια είναι ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια και ότι οι διεθνείς προμήθειες είναι αναξιόπιστες σε περιόδους κρίσης. Αυτή η συνειδητοποίηση θα αναμορφώσει τις σχέσεις μεταξύ ισχυρών κρατών. Σύμφωνα με τον Adar Poonawalla [12], τον διευθύνοντα σύμβουλο της ινδικής μονάδας παραγωγής εμβολίων, Serum Institute, «σχεδόν κάθε χώρα θέλει τώρα να δημιουργήσει τοπική παραγωγή, ώστε να μην χρειαστεί να μάχεται για το εμβόλιο ξανά». Επιπλέον, οι ερευνητές έχουν αναγνωρίσει [13] μια «λέσχη εμβολίων» 13 χωρών που διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στα δίκτυα παραγωγής. Καθένα από αυτά τα κράτη θα θέλει αναμφίβολα να οικοδομήσει τις εγκαταστάσεις παραγωγής του έτσι ώστε άλλα μέλη να μην μπορούν να τις απειλήσουν. Ξένοι με επαρκή οικονομική επιρροή, εν τω μεταξύ, πιθανότατα θα προσπαθήσουν να συμμετάσχουν.

Ωστόσο, τα πιο σημαντικά ερωτήματα αφορούν εκείνους που βρίσκονται εκτός του κλαμπ και δεν έχουν καμία πιθανότητα να γίνουν μέλη. Οι μάχες μεταξύ ισχυρών κρατών έχουν επισκιάσει τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ανίσχυροι στην λήψη έστω κάποιου εμβολίου. Η COVAX ξεπεράστηκε γρήγορα [14] στον αγώνα για εμβόλια από πλούσιες χώρες που πραγματοποίησαν ειδικές συμφωνίες με κατασκευαστές φαρμάκων και ο οργανισμός αγωνίζεται τώρα [15] να παρέχει εμβόλια στον αναπτυσσόμενο κόσμο σε οποιαδήποτε κλίμακα πριν από το 2022. Σε μια θετική εξέλιξη, η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε πρόσφατα [16] ότι συνεργάζεται με την Αυστραλία, την Ινδία και την Ιαπωνία για την αύξηση της παραγωγής εμβολίων (και ίσως για την αντιμετώπιση της κινεζικής επιρροής). Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες απέκλεισαν σε μεγάλο βαθμό την χορήγηση δόσεων έως ότου εμβολιάσουν τους πολίτες τους. Η Ινδία άλλαξε επίσης την στάση της και εμποδίζει προσωρινά [17] την εξαγωγή εμβολίων του Serum Institute που προορίζονται για την COVAX και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ακόμα και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες χαλαρώσουν την στάση τους σχετικά με την κοινή χρήση εμβολίων, η γενναιοδωρία τους έχει σαφή όρια. Το ίδιο ισχύει και για το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ. Ισχυρά κράτη μπορεί να αμφισβητήσουν την βραχυπρόθεσμη κατανομή εμβολίων, αλλά συμφωνούν για τη μακροπρόθεσμη κατανομή της πολιτικής και οικονομικής ισχύος. Τον Μάρτιο, ένας μεγάλος συνασπισμός αναπτυσσόμενων χωρών κάλεσε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου να παραιτηθεί [18] από τις διεθνείς απαιτήσεις πνευματικής ιδιοκτησίας για τα εμβόλια, κάτι που κατ' αρχήν θα τους επέτρεπε να παράγουν τις δικές τους προμήθειες. Το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιτάχθηκαν, καθυστερώντας κάθε πιθανή συμφωνία. Οι Δυτικές δυνάμεις είναι επίσης απίθανο να συμφωνήσουν να περιορίσουν τα είδη ωμής πολιτικής και οικονομικής ισχύος που τους επιτρέπουν να συσσωρεύουν ή να ανακατευθύνουν ζωτικής σημασίας εφοδιασμούς για εγχώρια χρήση, ακόμη κι αν αυτό θέτει σε κίνδυνο [19] την παραγωγή εμβολίων για τον αναπτυσσόμενο κόσμο.

ΤΟ ΑΟΡΑΤΟ ΧΕΡΙ

Το πρόσφατο κύμα της ΕΕ προς τον αντίστροφο προστατευτισμό έφερε στο φως μια κρυφή πάλη εξουσίας. Αυτός ο αγώνας υπερβαίνει κατά πολύ τον αγώνα για τα εμβόλια˙ έχει εκθέσει θεμελιώδη προβλήματα με την παγκοσμιοποίηση που θα είναι δύσκολο να επιλυθούν. Τα κράτη βλέπουν τώρα την παγκόσμια οικονομία ως μια πηγή ευπάθειας καθώς και ανάπτυξης -έναν τόπο στον οποίο θα περιορίσουν τις δικές τους εξαρτήσεις ενώ θα εκμεταλλευτούν εκείνες των αντιπάλων τους. Η γεωπολιτική σπρώχνει αργά τις σχέσεις ελεύθερης αγοράς παράμερα. Παρόλο που οι απολυταρχίες και οι πλούσιες δημοκρατίες μπορούν να επιβιώσουν και ακόμη και να ευδοκιμήσουν σε αυτόν τον νέο κόσμο, τα πιο αδύναμα και τα φτωχότερα κράτη πρέπει να αποφασίσουν πώς θα προστατεύσουν καλύτερα τα συμφέροντά τους.

Φυσικά, η εξουσία και το συμφέρον πάντα κρύβονταν κάτω από την επιφάνεια της παγκόσμιας οικονομίας. Το ελεύθερο εμπόριο συνδυάστηκε με κανόνες σχετικά με τις διαφορές [μεταξύ] επενδυτών και την πνευματική ιδιοκτησία, που σπάνια ήταν προς όφελος των λιγότερο ισχυρών κρατών. Αλλά καθώς η εξουσία και το ιδιοτελές συμφέρον ανεβαίνουν πιο κοντά στην επιφάνεια, τα πλεονεκτήματα του υπάρχοντος συστήματος υποχωρούν. Τα φτωχά κράτη θα προσπαθήσουν να προστατεύσουν τον εαυτό τους με οποιονδήποτε τρόπο μπορούν και ίσως να αρχίσουν να αποσύρονται από τους παγκόσμιους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που τα εμποδίζουν να ανταποκριθούν σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης παράγοντας τις δικές τους προμήθειες. Τα ισχυρά κράτη ίσως να το αποδεχθούν ή θα στραφούν στον εξαναγκασμό για να πάρουν αυτό που θέλουν. Οι λεγόμενοι πόλεμοι των εμβολίων για τους οποίους προειδοποίησε ο Τζόνσον είναι στην πραγματικότητα βραχυπρόθεσμες διαμάχες μέσα σε μια μικρή ομάδα ισχυρών κρατών. Το ερώτημα είναι αν αυτές οι μάχες αντιπροσωπεύουν τον εναρκτήριο κανονιοβολισμό σε μια ευρύτερη ανάφλεξη που θα απλώνεται σε ολόκληρη την παγκοσμιοποιημένη οικονομία.