Καθώς ο κόσμος καίγεται | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Καθώς ο κόσμος καίγεται

Η επόμενη επικίνδυνη φάση της κλιματικής αλλαγής*
Περίληψη: 

Από τότε που ξεκίνησαν οι διεθνείς διαπραγματεύσεις για την κλιματική αλλαγή το 1991, οι χώρες έχουν μιλήσει πολύ περισσότερο από όσο έχουν πράξει. Εάν δεν επιτευχθούν οι στόχοι, η κλιματική αλλαγή θα παράγει ακόμη περισσότερα γεγονότα στα οποία ένας μεγάλος αριθμός κυβερνήσεων θα πρέπει είτε να μάθει να προσαρμόζεται με πολύ υψηλό τίμημα είτε θα αποτύχει να διαχειριστεί εντελώς.

Ο MICHAEL OPPENHEIMER είναι καθηγητής Γεωεπιστημών και Διεθνών Υποθέσεων στην έδρα Albert G. Milbank στο Πανεπιστήμιο του Princeton.

Στα τέλη Αυγούστου [2020], περισσότερες από 600 ξεχωριστές πυρκαγιές έπληξαν την Καλιφόρνια, σκοτώνοντας επτά άτομα. Εν τω μεταξύ, δύο τροπικοί κυκλώνες έπληξαν την Ακτή του Κόλπου σε διάστημα μερικών ημερών: πρώτα η τροπική καταιγίδα Marko και έπειτα ο τυφώνας Laura, εκ των οποίων ο τελευταίος σκότωσε 26 ανθρώπους στις Ηνωμένες Πολιτείες και κέρδισε το ρεκόρ για την ισχυρότερη καταιγίδα που έπληξε την Λουϊζιάνα. Ακραία γεγονότα όπως αυτά σηματοδοτούν μια ανησυχητική τάση. Τις επόμενες δεκαετίες, καθώς οι θερμοκρασίες συνεχίζουν να ανεβαίνουν, κλιματικές καταστροφές, οι οποίες είναι φαινομενικά μεμονωμένες θα αρχίσουν να συμπίπτουν, με τις επιπτώσεις τους να αυξάνονται αθροιστικά. Οι επιστήμονες αναμένουν να δουν πιο έντονους τροπικούς κυκλώνες και περισσότερους καύσωνες. Κάθε καταστροφή θα μπορούσε να επιδεινώσει την ζημιά της επόμενης, με όλο και λιγότερο χρόνο ενδιάμεσα ώστε να προλάβουν οι άνθρωποι να ανακάμψουν.

29062021-1.jpg

John W. Tomac
-----------------------------------------------------------------

Πολλοί παρατηρητές αξιολογούν την απειλή της κλιματικής αλλαγής ανάλογα με την συχνότητα ή την σοβαρότητα των ακραίων γεγονότων. Έχουν δει κάθε κρίση -είτε πρόκειται για έναν τυφώνα στο Τέξας είτε για μια πυρκαγιά στην Καλιφόρνια- ως ξεχωριστή από τις άλλες. Αλλά σκεφτείτε πώς αισθάνονται οι άνθρωποι την τέταρτη ημέρα ενός καύσωνα σε σύγκριση με την πρώτη. Η ανθεκτικότητά τους αρχίζει να εξαντλείται. Το να βλέπεις τα καιρικά γεγονότα ως ανεξάρτητα περιστατικά είναι σαν να προσπαθείς να καταλάβεις μια ταινία βλέποντας μια σειρά σύντομων κλιπ˙ είναι σημαντικά σημεία της πλοκής, αλλά όχι ολόκληρη η ιστορία. Στην πραγματικότητα, το να θεωρείται η κλιματική αλλαγή ως συσσώρευση μεμονωμένων γεγονότων υποτιμά την απειλή, διότι τέτοια γεγονότα δεν λαμβάνουν χώρα εν κενώ. Όπως δείχνει η πρόσφατη έρευνα, τα στοιχεία του κλίματος αλληλεπιδρούν μεταξύ τους -αλληλεπιδράσεις που επιδεινώνουν τον αντίκτυπο στους ανθρώπους και τα οικοσυστήματα.

Δύο αλληλεπιδράσεις είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές. Πρώτον, καθώς τα ακραία γεγονότα γίνονται πιο έντονα και πιο συχνά, θα εμφανίζονται όλο και πιο κοντά χρονικά και τοπικά, επιδεινώνοντας την συνολική επίδραση. Από μόνο του, ένα μεμονωμένο ακραίο συμβάν -όπως ένας τυφώνας ή μια πυρκαγιά- μπορεί να καταστρέψει ευρείες περιοχές. Αλλά οι αλλεπάλληλες κλιματικές καταστροφές αναμιγνύουν την δυστυχία της καθεμιάς. Ο δεύτερος τύπος αλληλεπίδρασης είναι πιο μακροπρόθεσμος. Συμβαίνει όταν ένας από τους μηχανισμούς της γης για την ρύθμιση του κλίματος -συστήματα που περιλαμβάνουν τον αέρα, τον ωκεανό, τη γη ή τον πάγο– βγαίνει εκτός ελέγχου, πυροδοτώντας μια αλυσιδωτή αντίδραση που περιλαμβάνει άλλους τέτοιους μηχανισμούς.

Αυτοί οι νέοι κίνδυνοι για τον πλανήτη πρέπει να αμφισβητήσουν την συμβατική σοφία για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες πλούσιες χώρες, οι προσπάθειες προσαρμογής στην υπερθέρμανση του πλανήτη έπαιζαν πάντα δευτερεύοντα ρόλο στις προσπάθειες μείωσης των εκπομπών άνθρακα. Αυτή η έμφαση είναι κατανοητή, καθώς εάν δεν περιοριστούν οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, η επιτυχής προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή θα είναι αδύνατη για το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας: οι χώρες θα υποστούν μεγάλες ζημιές και θα χαθούν ζωές. Η προσαρμογή φάνηκε επίσης λιγότερο ελκυστική καθώς δεν περιλαμβάνει μια παγκόσμια μαγική λύση. Αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν έχουν πλέον την πολυτέλεια να υποβαθμίζουν την προσαρμογή αυτή, επειδή οι καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δε βρίσκονται πλέον στο μέλλον˙ συμβαίνουν τώρα.

ΜΙΑ ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ

Ακραία γεγονότα μπορούν να προκαλέσουν χάος στην κοινωνία. Το 1953, μια ισχυρή καταιγίδα στην Βόρεια Θάλασσα σκότωσε περισσότερους από 2.000 ανθρώπους στην Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Το 2003, ένας έντονος καύσωνας στην Δυτική Ευρώπη, συνέβαλλε σε περίπου 35.000 έως 70.000 θανάτους. Το 2012, η υπερ-καταιγίδα Sandy [1] έπληξε την βορειοανατολική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών, προκαλώντας ζημία σχεδόν 80 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αυτά τα επεισόδια έφεραν κατακλυσμικές συνέπειες, αλλά λίγες κοινότητες έπρεπε να τις αντιμετωπίσουν περισσότερες από μια φορές κατά την διάρκεια πολλών γενεών. Τέτοια γεγονότα συμβαίνουν παγκοσμίως πολλές φορές το χρόνο, αλλά σπάνια στο ίδιο μέρος. Η καταιγίδα της Βόρειας Θάλασσας, για παράδειγμα, φαίνεται ότι ήταν ένα γεγονός που εκδηλώνεται στη περιοχή αυτή μια φορά ανά αιώνα. Ο καύσωνας του 2003, ήταν ένα γεγονός συχνότητας μιας φοράς στα 500 χρόνια˙ και η πλημμύρα που προκάλεσε η Sandy στην πόλη της Νέας Υόρκης, ένα γεγονός που συμβαίνει μια φορά ανά 250 χρόνια.

Όμως σύντομα, μερικές καταστροφές που συμβαίνουν μια φορά στην ζωή, θα αποτελούν ετήσιο συμβάν. Καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται, οι πιθανότητες να συμβούν τέτοια γεγονότα σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία σε ένα δεδομένο έτος αυξάνονται γρήγορα, ιδιαίτερα στις παράκτιες περιοχές. Μέχρι το 2050, πολλές τέτοιες περιοχές σε όλο τον κόσμο θα αντιμετωπίζουν επίπεδα πλημμύρας κάθε χρόνο, τα οποία μέχρι πρόσφατα σημειώνονταν μια φορά ανά αιώνα.