Όλοι χάσαμε το Αφγανιστάν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Όλοι χάσαμε το Αφγανιστάν

Δύο δεκαετίες λαθών, λανθασμένων κρίσεων, και συλλογικής αποτυχίας

Ερμηνεύσαμε λανθασμένα τους Ταλιμπάν όταν τους πολεμούσαμε˙ επίσης διαβάσαμε λάθος την πιο πρόσφατη δέσμευσή τους να διαπραγματευθούν την ειρήνη καθώς έδειχναν να αντιπαλεύουν στη Ντόχα με την κυβέρνηση Γκανί αφότου συνήψαν συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες για το χρονοδιάγραμμα αποχώρησης. Ποτέ δεν είχαν καμία πρόθεση να φτάσουν σε μια διευθέτηση. (Η αντίληψη ότι οι Ταλιμπάν έχουν αλλάξει φαίνεται ακόμη πιο αφελής τώρα, με δεδομένες τις ανησυχητικές εικόνες που προέκυψαν από την τρέχουσα κατάληψη [της εξουσίας]). Ωστόσο, αυτή η πρόθεση καθρεφτίστηκε κατά κάποιο τρόπο από τις Ηνωμένες Πολιτείες: ο τελικός στόχος των Αμερικανών διαπραγματευτών ήταν να δημιουργήσουν τις συνθήκες για μια ομαλή αποχώρηση των ΗΠΑ. Οι Ταλιμπάν το ήξεραν πάντα αυτό.

Τώρα, οι απειλές για άρνηση της διεθνούς αναγνώρισης καθώς οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την Καμπούλ με την βία σημαίνουν ελάχιστα. Οι ηγέτες των Ταλιμπάν δεν ανησυχούν για το αν οι Ηνωμένες Πολιτείες τούς αναγνωρίζουν ως κυβέρνηση˙ άλλοι διεθνείς δρώντες πιθανότατα θα το κάνουν, ό,τι κι αν θέλει η Ουάσινγκτον.

Μια άλλη σειρά λανθασμένων εκτιμήσεων και λαθών σχετίζονται με τις αμερικανικές φιλοδοξίες όταν πρόκειται για «οικοδόμηση έθνους». Για τους Αμερικανούς αξιωματούχους, πολλά από αυτά που έγιναν φάνηκαν να λειτουργούν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εργάστηκαν για να υποστηρίξουν μια αντιπροσωπευτική κυβέρνηση, να ενισχύσουν τη νομοθετική εξουσία, και να προμηθεύσουν τόσο έναν βαθμό ασφάλειας όσο και την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών. Οι προσπάθειές τους μεταμόρφωσαν την αφγανική εκπαίδευση, με εκθετική αύξηση του αριθμού των κοριτσιών [που πηγαίνουν] στο σχολείο και των γυναικών στο πανεπιστήμιο και σε χώρους εργασίας. Τα πολιτικά δικαιώματα κωδικοποιήθηκαν και δημιουργήθηκαν ελεύθερος Τύπος και [ανεξάρτητη] δικαστική εξουσία. Εκατομμύρια πρόσφυγες επέστρεψαν στο Αφγανιστάν τα χρόνια μετά το 2001.

Ακόμα και με αυτές τις επιτυχίες, υπερπουλήσαμε τα κέρδη. Κάναμε λιγότερα από όσα μπορούσαμε να κάνουμε για την διαφθορά, συνεργαζόμενοι εν γνώσει μας με ανώτερα κυβερνητικά και στρατιωτικά στελέχη που οι απλοί Αφγανοί θεωρούσαν υπεύθυνους για δωροληψίες και παραβιάσεις πολιτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το πρόγραμμά μας για την καταπολέμηση των ναρκωτικών ήταν μια τεράστια αποτυχία: η παραγωγή παπαρούνας συνέχισε να αυξάνεται κατά το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας δεκαετίας, με το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα να εκτιμά 37% αύξηση [10] στα υπό καλλιέργεια στρέμματα το 2020. Η ελπίδα ότι η οικονομική ανάπτυξη του Αφγανιστάν θα επιτρέψει τελικά στην κυβέρνηση να καλύψει τις δικές της δαπάνες προωθήθηκε χρόνο με τον χρόνο σε συνέδρια δωρητών, παρόλο που αυτό σαφώς δεν θα συνέβαινε στο άμεσο μέλλον. Τα μεγαλεπήβολα έργα άργησαν: χρειάστηκαν 15 χρόνια για να εγκατασταθεί μια νέα τουρμπίνα στο φράγμα Kajaki, ένα σύμβολο της αμερικανικής γενναιοδωρίας προς το Αφγανιστάν την δεκαετία του 1950.

ΠΟΙΟΣ ΕΧΑΣΕ ΤΟ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ;

Τον Φεβρουάριο του 2021, η Ομάδα Μελέτης του Αφγανιστάν με εντολή του Κογκρέσου κυκλοφόρησε με τις συστάσεις της για το μέλλον. Τόνισε την σημασία της συνεχιζόμενης υποστήριξης προς το αφγανικό κράτος και τον λαό˙ της συνεχιζόμενης διπλωματίας για την υποστήριξη μιας ειρηνευτικής διαδικασίας˙ της συνεργασίας με περιφερειακούς συμμάχους˙ και της επέκτασης της παρουσίας των αμερικανικών στρατευμάτων για να επιτρέψουν την ολοκλήρωση των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων στη Ντόχα. Όλες οι πολιτικές εκτός από μια ίσχυαν πριν και μετά την δημοσιοποίηση της έκθεσης, αλλά δεν έκαναν τίποτα για να σταματήσουν την κατάρρευση που βλέπουμε τώρα. Η επιβίωση του αφγανικού κράτους δεν θα έπρεπε να εξαρτάται αποκλειστικά από την συνέχιση της παρουσίας αμερικανικών στρατευμάτων.

Υπάρχει ένα σαγηνευτικό επιχείρημα που χρησιμοποιούν οι επικριτές της απόσυρσης: ότι ένα Αφγανιστάν υπό διακυβέρνηση Ταλιμπάν θα γίνει ξανά καταφύγιο τρομοκρατικών ομάδων που απειλούν την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτό το επιχείρημα είναι μια εκ των υστέρων αναγνώριση ότι καταφέραμε να μειώσουμε την απειλή από το Αφγανιστάν σε ελάχιστα επίπεδα -το αρχικό σκεπτικό για την παρέμβαση των ΗΠΑ. Η θυσία, ωστόσο, ήταν σημαντική: πάνω από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια, οι θάνατοι 2.400 Αμερικανών στρατιωτικών (και χιλιάδων συμβασιούχων), και περισσότεροι από 20.000 τραυματίες Αμερικανοί.

Ίσως η αναβίωση [11] μιας τρομοκρατικής απειλής να αναπτυχθεί πιο γρήγορα υπό μια μελλοντική κυβέρνηση Ταλιμπάν από όσο θα το έκανε αλλιώς. Αλλά το να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι αυτό το αποτέλεσμα απαιτεί επ’ αόριστον παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων θα σήμαινε ότι τα αμερικανικά στρατεύματα θα πρέπει επίσης να αναπτυχθούν επ' αόριστον σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου όπου τα παρακλάδια του Ισλαμικού Κράτους (επίσης γνωστού ως ISIS) και της Αλ Κάιντα δραστηριοποιούνται σε μεγαλύτερο βαθμό από όσο στο Αφγανιστάν και αποτελούν μεγαλύτερη απειλή για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Επιπλέον, οι δυνατότητες των ΗΠΑ να παρακολουθούν και να χτυπούν τρομοκρατικές ομάδες αυξήθηκαν εκθετικά από το 2001.

Τελικά, η απόφαση της Ουάσινγκτον να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα δεν είναι ούτε η μόνη ούτε καν η πιο σημαντική εξήγηση για αυτό που εξελίσσεται στο Αφγανιστάν σήμερα. Η εξήγηση βρίσκεται σε 20 χρόνια αποτυχημένων πολιτικών και στις ελλείψεις της πολιτικής ηγεσίας του Αφγανιστάν. Μπορούμε ακόμη να ελπίζουμε ότι εμείς στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα καταλήξουμε σε μια δηλητηριώδη συζήτηση για το «ποιος έχασε το Αφγανιστάν». Αλλά αν το κάνουμε, ας αναγνωρίσουμε ότι ήμασταν όλοι εμείς.