Είναι υπερδύναμη, είτε αρέσει είτε όχι | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Είναι υπερδύναμη, είτε αρέσει είτε όχι

Γιατί οι Αμερικανοί πρέπει να αποδεχτούν τον παγκόσμιο ρόλο τους

Η ανταρσία ξεκίνησε αμέσως. Όταν ο Ιρακινός δικτάτορας Σαντάμ Χουσεΐν εισέβαλε στο Κουβέιτ το 1990, ο πρόεδρος George H. W. Bush έκανε αρχικά την υπόθεση να τον ανατρέψει για λόγους παγκόσμιας τάξης. «Ένας κόσμος στον οποίο επιτρέπεται η βιαιότητα και η ανομία να προχωρούν χωρίς έλεγχο δεν είναι το είδος του κόσμου που θα θέλαμε να ζήσουμε», είπε ο Μπους σε τηλεοπτική ομιλία του από το Οβάλ Γραφείο, αναφέροντας τον στρατηγό που διοικούσε τους πεζοναύτες των ΗΠΑ που πολεμούσαν τις δυνάμεις του Σαντάμ. Αλλά όταν ρεαλιστές και συντηρητικοί επέκριναν το όραμα του Μπους για μια «νέα παγκόσμια τάξη» ως υπερβολικά φιλόδοξο και ιδεαλιστικό, η διοίκηση επέστρεψε πίσω στο είδος της στενής, ηπειρωτικής λογικής που οι Αμερικανοί θα μπορούσαν να κατανοήσουν καλύτερα -«δουλειές, δουλειές, δουλειές» ήταν ο τρόπος με τον οποίο ο υπουργός Εξωτερικών, Τζέιμς Μπέικερ, εξήγησε τι ήταν ο Πόλεμος του Κόλπου. Όταν ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον παρενέβη δύο φορές στα Βαλκάνια και στην συνέχεια επέκτεινε το ΝΑΤΟ, υπερασπίστηκε την παγκόσμια τάξη, τόσο για να εξαλείψει την εθνοκάθαρση στην Ευρώπη όσο και για να αποδείξει την συνεχιζόμενη δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών σε αυτό που ο Μπους είχε αποκαλέσει [9] μια «Ευρώπη ολόκληρη και ελεύθερη». Και ο Κλίντον δέχθηκε επίσης επίθεση από ρεαλιστές -για συμμετοχή σε «διεθνή κοινωνική εργασία».

Στην συνέχεια ήρθε ο πρόεδρος George W. Bush. Ο δεύτερος πόλεμος με το Ιράκ αποσκοπούσε επίσης πρωτίστως στην διατήρηση της παγκόσμιας τάξης -για να απαλλάξει τη Μέση Ανατολή και τον Περσικό Κόλπο από έναν κατά συρροήν επιτιθέμενο που φανταζόταν τον εαυτό του ως τον νέο Saladin. Αλλά οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 είχαν κάνει τους στόχους της παγκόσμιας τάξης να μπερδευτούν και πάλι με την ηπειρωτική άμυνα, ακόμη και για τους υποστηρικτές του πολέμου. Όταν οι πληροφορίες σχετικά με τα εξοπλιστικά προγράμματα του Σαντάμ αποδείχτηκαν λανθασμένες, πολλοί Αμερικανοί θεώρησαν ότι τους είχαν πει ψέματα για την άμεση απειλή που έθετε το Ιράκ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ανέβηκε στην εξουσία εν μέρει λόγω της οργισμένης απογοήτευσης που διαμορφώνει ακόμα τις αμερικανικές στάσεις μέχρι σήμερα. Κατά ειρωνικό τρόπο, με την αποδοχή του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης, ο Ομπάμα παρατήρησε ότι η αμερικανική προθυμία να «αναλάβει την παγκόσμια ασφάλεια» έφερε την σταθερότητα στον μεταπολεμικό κόσμο και ότι αυτό ήταν το «φωτισμένο ίδιον συμφέρον» των Ηνωμένων Πολιτειών. Ωστόσο, έγινε γρήγορα σαφές ότι οι Αμερικανοί ενδιαφέρονται περισσότερο για την οικοδόμηση έθνους εγχωρίως. Στο τέλος, ο ρεαλισμός του Ομπάμα, όπως και του Ταφτ, συνίστατο στην αποδοχή του «κόσμου όπως είναι», όχι όπως ίσως θα εύχονταν οι υποστηρικτές της παγκόσμιας τάξης να είναι.

05122021-2.jpg

Διαδήλωση για τον πόλεμο του Ιράκ στην Ουάσιγκτον, τον Σεπτέμβριο του 2007. Jim Young / Reuters
----------------------------------------------------

Το 1990, η πρώην πρέσβειρα των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη, Jeane Kirkpatrick, υποστήριξε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να επιστρέψουν στο να είναι ένα «φυσιολογικό» έθνος με κανονικά συμφέροντα, να εγκαταλείψουν τα «αμφίβολα οφέλη του καθεστώτος της υπερδύναμης», να τερματίσουν την «αφύσικη εστίαση» στην εξωτερική πολιτική , και να επιδιώκουν τα εθνικά τους συμφέροντα ως «συμβατικά κατανοητά». Αυτό σήμαινε την προστασία των πολιτών τους, της επικράτειάς τους, του πλούτου τους και της πρόσβασης σε «απαραίτητα» αγαθά. Δεν σήμαινε την διατήρηση της ισορροπίας δυνάμεων στην Ευρώπη ή την Ασία, την προώθηση της δημοκρατίας ή την ανάληψη ευθύνης για προβλήματα στον κόσμο που δεν άγγιζαν άμεσα τους Αμερικανούς. Αυτή είναι η ηπειρωτική προοπτική που κυριαρχεί ακόμα και σήμερα. Δεν αρνείται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν συμφέροντα, αλλά προτείνει ότι είναι απλώς τα συμφέροντα που έχουν όλα τα έθνη.

Το πρόβλημα είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν ήταν ένα κανονικό έθνος για πάνω από έναν αιώνα, ούτε είχαν κανονικά συμφέροντα. Η μοναδική τους ισχύς τούς δίνει έναν μοναδικό ρόλο. Στο κάτω-κάτω, και οι Μπαγκλαντεσιανοί και οι Βολιβιανοί ενδιαφέρονται επίσης για την παγκόσμια σταθερότητα και ενδέχεται να υποφέρουν εάν μια άλλη Γερμανία φθάσει να κυριαρχήσει στην Ευρώπη ή εάν μια άλλη Ιαπωνία καταλήξει να κυριαρχεί στην Ασία. Αλλά κανείς δεν θα πρότεινε ότι θα ήταν προς το εθνικό τους συμφέρον να το εμποδίσουν να συμβεί αυτό, επειδή δεν έχουν την ικανότητα να το πράξουν, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είχαν την ικανότητα το 1798, όταν απειλήθηκαν περισσότερο από την προοπτική ενός ευρωπαϊκού ηγεμόνα. Η παγκόσμια τάξη έγινε η ανησυχία των Ηνωμένων Πολιτειών όταν η παλιά τάξη κατέρρευσε στις αρχές του εικοστού αιώνα και η χώρα έγινε η μόνη δύναμη που ήταν ικανή να δημιουργήσει μια νέα [τάξη] στην οποία θα μπορούσαν να προστατευθούν τα συμφέροντά της.

Αυτό εξακολουθεί να ισχύει σήμερα, και όμως, ακόμα περισσότερο από όσο στην εποχή της Kirkpatrick, ο ηπειρωτισμός παραμένει η κυρίαρχη άποψη. Ενημερώνει την γλώσσα που χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί για να μιλήσουν για την εξωτερική πολιτική και τα θεωρητικά πρότυπα με τα οποία κατανοούν έννοιες όπως το εθνικό συμφέρον και η ασφάλεια. Παραμένει επίσης γεμάτη ηθικολογία. Οι προσκλήσεις για «συγκράτηση» εξακολουθούν να απαγγέλλουν την σοφία των ιδρυτών [του έθνους] και να κηρύττουν την προδοσία της ως πράξη ύβρεως, μεσσιανισμού, και ιμπεριαλισμού. Πολλοί διεθνιστές εξακολουθούν να πιστεύουν ότι αυτό που θεωρούν ως αδικαιολόγητη άσκηση της αμερικανικής ισχύος είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για έναν καλύτερο και πιο δίκαιο κόσμο. Τα μικτά αποτελέσματα των πολέμων στο Αφγανιστάν και το Ιράκ δεν είναι απλώς λάθη κρίσης και εκτέλεσης, αλλά μαύρα σημάδια στην αμερικανική ψυχή.