Το φονικό όπλο της Τουρκίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το φονικό όπλο της Τουρκίας

Από την Ουκρανία ως την Συρία, τα drones ανασχηματίζουν την εξωτερική πολιτική του Ερντογάν

Ένα ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα ίσως είναι η επίδραση στα αντίπαλα κράτη. Η επέμβαση της Τουρκίας σε συγκρούσεις όπως αυτή της Λιβύης έχει ταράξει αντιπάλους, όπως η Αίγυπτος, η Γαλλία, και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Τον Μάιο του 2020, καθώς τα τουρκικά drones άλλαζαν την πορεία του εμφυλίου πολέμου στην Λιβύη, η Αίγυπτος σχημάτισε μια άτυπη συμμαχία με την Κύπρο, την Γαλλία, την Ελλάδα, και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για να αντιταχθούν στην τουρκική δραστηριότητα στην ανατολική Μεσόγειο μέσω της συντονισμένης πολιτικής, διπλωματικής, και ναυτικής παρουσίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αύξησαν πρόσφατα την στρατιωτική βοήθεια προς την Ελλάδα ως αντιστάθμισμα έναντι της Ρωσίας —αλλά και, σε κάποιο βαθμό, έναντι της Τουρκίας και του αυξανόμενου στρατιωτικού της αποτυπώματος στην περιοχή.

ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ

Η τουρκική διπλωματία των drones έχει αποδειχθεί ίσως σημαντικότατη, και δυνητικά πιο επικίνδυνη, στην Ουκρανία. Το Κίεβο άρχισε να αγοράζει TB2 το 2019 και τα χρησιμοποίησε για πρώτη φορά εναντίον των υποστηριζόμενων από την Ρωσία αυτονομιστών της [περιοχής] Ντονμπάς το 2021. Αλλά με τον πόλεμο του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, εναντίον της Ουκρανίας, αυτά τα όπλα απέκτησαν ένα πιο φορτισμένο status: για πρώτη φορά, έχουν χρησιμοποιηθεί απευθείας εναντίον των ίδιων των δυνάμεων της Ρωσίας. Ήδη, έχουν σημειωθεί περισσότερα από 60 επιτυχημένα χτυπήματα από TB2 σε ρωσικά άρματα μάχης, στοιχεία πυροβολικού, οχήματα, ακόμη και τρένα ανεφοδιασμού, και τα περιστατικά που δεν έχουν αναφερθεί είναι πιθανώς σημαντικά περισσότερα. Για τις σχέσεις της Τουρκίας με την Δύση, ο απροσδόκητος ρόλος που έχουν παίξει τα Bayraktar στην ενίσχυση των ικανοτήτων του Κιέβου εναντίον της Μόσχας είχε σημαντικές συνέπειες. Έχει ανυψώσει την θέση της Άγκυρας εντός του ΝΑΤΟ σε επίπεδο που δεν έχει παρατηρηθεί εδώ και χρόνια, και τώρα βρίσκεται σε εξέλιξη μια αναθέρμανση των σχέσεων με ορισμένες βασικές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας.

Αλλά ο πόλεμος των drones στην Ουκρανίας έχει εγείρει επίσης περίπλοκα νέα ερωτήματα για τις προσπάθειες της Τουρκίας να διατηρήσει λειτουργικές σχέσεις με τη Μόσχα. Η Τουρκία πρέπει να αντιμετωπίσει την Ρωσία σε πολυάριθμους τομείς, από τη Μαύρη Θάλασσα έως την Συρία και το Αζερμπαϊτζάν. Από στρατηγικής άποψης, η Άγκυρα θα κάνει ό,τι μπορεί για να διασφαλίσει ότι το Κίεβο δεν θα πέσει υπό την κυριαρχία της Μόσχας. Αυτό συμβαίνει επειδή η επιθετικότητα του Πούτιν εναντίον της Ουκρανίας έχει ενσταλάξει μια αίσθηση ρεαλισμού στην Άγκυρα όσον αφορά την Ρωσία [2], την ιστορική Νέμεση της Τουρκίας. Περισσότερο από ποτέ, η Άγκυρα εκτιμά τώρα την Ουκρανία και άλλες χώρες της Μαύρης Θάλασσας ως απαραίτητες συμμάχους με τις οποίες μπορεί να οικοδομήσει ένα μπλοκ που θα ισορροπεί έναντι του ρωσικού μεγαθηρίου [που βρίσκεται] στα βόρεια της Μαύρης Θάλασσας.

Ωστόσο, εάν ο Πούτιν επιτύχει να κατακτήσει τμήμα της Ουκρανίας -ή αποτύχει, και κατηγορήσει την Τουρκία για την αποτυχία- θα μπορούσε να ασκήσει σημαντική νέα μόχλευση εναντίον της Τουρκίας. Ο Πούτιν θα μπορούσε να υπονομεύσει τα συμφέροντα της Άγκυρας στην Συρία, για παράδειγμα, πυροδοτώντας μαζικές ροές προσφύγων προς την Τουρκία από την Idlib. Πρόσφατα, τα αντιπροσφυγικά αισθήματα στην Τουρκία έχουν γίνει έντονα, κυρίως λόγω της οικονομικής κρίσης της χώρας˙ ο Ερντογάν πιθανώς θα δεχόταν τεράστια πίεση εάν υπήρχε μεγάλη εισροή προσφύγων. Ο Πούτιν θα μπορούσε επίσης να ασκήσει οικονομική πίεση στην Τουρκία περιορίζοντας τις τουρκικές εξαγωγές γεωργικών προϊόντων στην Ρωσία, αποκλείοντας τους Ρώσους τουρίστες από την Τουρκία, ή τερματίζοντας τις παραδόσεις φυσικού αερίου στην Τουρκία. Τέτοιες κινήσεις θα υπονόμευαν την οικονομική ανάκαμψη της Τουρκίας, και μαζί με ετούτη, τις προοπτικές επανεκλογής του Ερντογάν το 2023.

Δημοσίως, η Άγκυρα έχει υποβαθμίσει τον ρόλο της στον εξοπλισμό των Ουκρανών, διαβεβαιώνοντας ότι δεν είναι η τουρκική κυβέρνηση αλλά μια ιδιωτική εταιρεία που προμηθεύει τους Bayraktar. Παρόλο που προμηθεύει drones στο Κίεβο, [η Άγκυρα] επιδίωξε επίσης να τοποθετηθεί ως μεσολαβητής, συμπεριλαμβανομένης της διοργάνωσης μιας συνάντησης στην Αττάλεια, μια πόλη στην τουρκική ριβιέρα, με τους Υπουργούς Εξωτερικών της Ουκρανίας και της Ρωσίας στις 10 Μαρτίου. Η Τουρκία φοβάται μια ρωσική ήττα ελαφρώς λιγότερο από όσο φοβάται μια ρωσική νίκη, εν μέρει επειδή η Ρωσία είναι ένας χρήσιμος εμπορικός εταίρος και εν μέρει επειδή οι Τούρκοι και οι Ρώσοι έχουν λειτουργικές -αν και ανταγωνιστικές– συνεννοήσεις στον Καύκασο, στην Λιβύη, και στην Συρία που μπορεί να τεθούν σε κίνδυνο από μια ρωσική ήττα. Εάν ο Πούτιν έχει μια λίστα χωρών που θα τιμωρήσει μετά τον πόλεμο για την υποστήριξη [τους] στην Ουκρανία, η Τουρκία βρίσκεται κοντά στην κορυφή αυτής της λίστας μετά τα κράτη της Βαλτικής, την Πολωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο, και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο απώτερος στόχος του Ερντογάν είναι να αποφύγει μια αναμέτρηση με τον Πούτιν, ο οποίος θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει οικονομική μόχλευση ή ακόμα και κυβερνοεπιθέσεις για να εκτροχιάσει τις προοπτικές επανεκλογής του Τούρκου προέδρου.