Το τέλος της μετασοβιετικής τάξης πραγμάτων

Για παράδειγμα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Κεντρική Ασία βοούν από αναφορές ότι η Ρωσία έχει στρατολογήσει εθνοτικές μειονότητες, συχνά με μουσουλμανικό υπόβαθρο, σε υψηλότερα ποσοστά από αυτά των εθνοτικών Ρώσων – οδηγώντας σε δυσανάλογο απολογισμό θυμάτων, ιδιαίτερα στην περίπτωση στρατιωτών από την δημοκρατία του Νταγκεστάν, του Βορείου Καυκάσου- και ότι οι Ρώσοι στρατολόγοι πιέζουν τους μετανάστες από την Κεντρική Ασία να καταταγούν. Αυτά τα γεγονότα απλώς ενισχύουν την όλο και μεγαλύτερη αντίληψη στην περιοχή για την Ρωσία ως αυτοκρατορική δύναμη που χρησιμοποιεί τις εθνοτικές μειονότητες της ως τροφή για τα κανόνια. Η ρωσική κυβέρνηση έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα που προσφέρει ταχεία υπηκοότητα σε όσους μετανάστες εργάτες ενδιαφέρονται να καταταχθούν στον στρατό (αυτό δεν συναντάται μόνο στην Ρωσία· η πλειοψηφία των λεγεώνων των ξένων του κόσμου προσφέρουν το ίδιο κίνητρο), το οποίο μπορεί να ελκύει κάποιους νεαρούς άνδρες που αναζητούν έναν τρόπο να αναρριχηθούν στην κοινωνική πυραμίδα της Ρωσίας. Αλλά οι κυβερνήσεις του Καζακστάν, του Ουζμπεκιστάν, του Κιργιστάν και του Τατζικιστάν ήταν πολύ σαφείς ότι στους πολίτες τους δεν επιτρέπεται να πολεμήσουν στην Ουκρανία και θα αντιμετωπίσουν ποινές, ίσως και φυλάκιση, εάν το κάνουν.

Η μαζική άφιξη Ρώσων πολιτών στην περιοχή -πρώτα στις αρχές Μαρτίου, όταν τρέπονταν σε φυγή από το ξέσπασμα του πολέμου, και στην συνέχεια στα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν τρέπονταν σε φυγή από την «μερική επιστράτευση» [9] και τον κίνδυνο στρατολόγησης- έχει εμπνεύσει ανάμεικτα συναισθήματα στην Κεντρική Ασία. Κάποιοι κάτοικοι είναι ευτυχείς να βοηθήσουν τους νεοφερμένους, βλέποντας αυτούς τους νέους και υψηλής εξειδίκευσης Ρώσους ως πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη των χωρών τους. Άλλοι έχουν θεωρήσει την άφιξη τόσων πολλών Ρώσων ως προμήνυμα για την ανανεωμένη κυριαρχία της ρωσικής κουλτούρας και της ρωσικής γλώσσας στις χώρες τους, μια ανησυχία που επιδεινώθηκε από την αποικιακή στάση κάποιων προσφύγων και από την αύξηση του κόστους της καθημερινής ζωής που έχει επιβάλει η παρουσία τους.

ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΤΑΞΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ;

Το αποδυναμωμένο στάτους της Ρωσίας στην Κεντρική Ασία και στον Καύκασο έχει ωφελήσει άλλα κράτη. Η πρόσφατη σύνοδος κορυφής του [Οργανισμού] Συνεργασίας της Σαγκάης (Shanghai Cooperation Organization) στην Σαμαρκάνδη επέδειξε ότι ο Ρώσος πρόεδρος δεν είναι πλέον ο πιο επιδραστικός ηγέτης στην περιοχή, αλλά ένας μεταξύ των πολλών άλλων ηγετών, με τον Κινέζο πρόεδρο, Σι Τζινπίνγκ, και τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να αναδύονται ως οι πιο ισχυροί.

Καθώς η ρωσική οικονομία παρακμάζει, η Κίνα θα γίνει ένας ακόμη πιο εξέχων πάροχος μεγάλων επενδύσεων υποδομών στην περιοχή. Η Τουρκία έχει κερδίσει ένα νέο στάτους ως δυνητικός διαμεσολαβητής για την ειρήνη στον Καύκασο και χρησιμοποιεί επιδέξια την θέση της στη μέση μεταξύ της Μόσχας και του Κιέβου για να προωθηθεί ευρύτερα στην περιοχή. Θεωρητικά, η ΕΕ ίσως κερδίσει νέα νομιμοποίηση εάν μπορέσει να βρει έναν τρόπο να επανεμπλέξει την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν και την Γεωργία και να επινοήσει νέες μορφές συνεργασίας για ετούτες τις τρεις χώρες που προδιαγράφεται να παραμείνουν εκτός της ΕΕ, αλλά πολλά εξαρτώνται από την ανθεκτικότητα της ίδιας της Ευρώπης και την ικανότητά της να διατηρήσει μια συγκρουσιακή στάση απέναντι στην Ρωσία. Όσο για τις Ηνωμένες Πολιτείες, συνεχίζουν να είναι αντιληπτές, τόσο στην ελίτ όσο και στην κοινή γνώμη, ως ένας αναξιόπιστος εταίρος που στέλνει ανάμεικτα σήματα στις χώρες του Νοτίου Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας - οι τοπικές μνήμες της καταστροφικής απόσυρσης των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν το 2021 παραμένουν ισχυρές.

Αλλά θα ήταν συνετό να μην πανηγυρίζουν οι Δυτικές χώρες την απρόθυμη παραίτηση της Ρωσίας από τον ρόλο της ως εγγυητής της ασφάλειας για τις χώρες στα νότια της. Μολονότι η εξασθένιση της ρωσικής επιρροής μπορεί να ανοίξει νέες ευκαιρίες για να αναδιαμορφώσουν αυτές οι χώρες την μοίρα τους, μπορεί επίσης να δημιουργήσει κύματα περιφερειακών εντάσεων, όπως είναι εμφανές στις προληπτικές προσπάθειες του Αζερμπαϊτζάν να ολοκληρώσει την ανακατάκτηση του Καραμπάχ. Οι χώρες της Κεντρικής Ασίας και του Νοτίου Καυκάσου φαίνεται ότι έχουν υποστεί πολλές παράπλευρες ζημιές από την παρακμή της ρωσικής οικονομίας και τον αντίκτυπο των Δυτικών κυρώσεων που στοχεύουν την Ρωσία: η συρρίκνωση των εμβασμάτων, τα οποία αποτελούν σημαντικό μέρος των οικονομιών της Αρμενίας, του Κιργιστάν, του Τατζικιστάν και του Ουζμπεκιστάν, διακινδυνεύουν να φτωχοποιήσουν πολλούς ανθρώπους σε όλη την περιοχή. Και οι Δυτικές χώρες δεν πρέπει να περιμένουν κάποιου είδους αδιαμφισβήτητη επανευθυγράμμιση στον Νότιο Καύκασο και στην Κεντρική Ασία εναντίον του Κρεμλίνου. Αν και εξασθενημένη, η Ρωσία παραμένει μια σημαντική περιφερειακή δύναμη. Οι στρατιωτικοί και οικονομικοί [δεσμοί] και οι δεσμοί των ανθρώπων μεταξύ της Ρωσίας και των χωρών της περιοχής θα επιμείνουν και δεν θα εξαφανιστούν ξαφνικά. Η ρωσική κυριαρχία μπορεί να καταρρέει, αλλά δεν έχει ακόμη σχηματιστεί καμία σαφής τάξη πραγμάτων για να πάρει την θέση της.