Μπορεί η Ουκρανία να επιβιώσει τον χειμώνα;

Το Κρεμλίνο ελπίζει ξεκάθαρα ότι μέσω της βομβαρδιστικής εκστρατείας του μπορεί να οπλοποιήσει τους πρόσφυγες, προκαλώντας μια νέα έξοδο στην Πολωνία και αλλού αυτόν τον χειμώνα. Αυτό θα χρησίμευε ως μια συνταγή για την υποκίνηση πολιτικής αναταραχής και την ενθάρρυνση ακροδεξιών κομμάτων, πολλά από τα οποία είναι ευνοϊκά διακείμενα προς τον Πούτιν. Ήδη γερμανικές πόλεις, για παράδειγμα, είναι υπερβολικά πιεσμένες με την απορρόφηση μιας εισροής άνω του ενός εκατομμυρίου προσφύγων από την Ουκρανία. Η προσφυγική κρίση είναι η μεγαλύτερη που γνώρισε η Ευρώπη από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτήν την στιγμή, ωστόσο, οι Ουκρανοί παραμένουν ανυποχώρητοι: η Oksana Nechyporenko, μια επιφανής ηγέτιδα της κοινωνίας των πολιτών, μας είπε ότι κανείς δεν πανικοβάλλεται αλλά οι φίλοι της που έχουν παιδιά αναζητούν ασφαλέστερα μέρη στην Ουκρανία για να ζήσουν κατά την διάρκεια του χειμώνα. Η Nechyporenko ζει στον 14ο όροφο μιας πολυκατοικίας στο Κίεβο και οι περιοδικές διακοπές ρεύματος σημαίνουν ότι πρέπει να ανέβει για 20 εξαντλητικά λεπτά τις σκάλες μέχρι την πόρτα της κάθε φορά που επιστρέφει στο κτήριό της. Από τότε που ξεκίνησαν οι πυραυλικές επιθέσεις στις 10 Οκτωβρίου, τα σχολεία επανήλθαν στην εξ αποστάσεως διδασκαλία, μια ιδιαίτερα ατυχής εξέλιξη δεδομένου ότι 3.000 σχολεία της Ουκρανίας μπόρεσαν να ανοίξουν ξανά την 1η Σεπτεμβρίου, αφότου είχαν κλείσει από τον Φεβρουάριο.

«Ο Πούτιν δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσει πυρηνικά για να προκαλέσει μια καταστροφή», είπε η Victoria Voytsitska, πρώην πρόεδρος της επιτροπής ενέργειας του Ουκρανικού Κοινοβουλίου, κατά την διάρκεια συνέντευξής μας τον Οκτώβριο στην Ουάσιγκτον. «Είναι αδύνατο να προστατεύσουμε το σύστημα θέρμανσης της Ουκρανίας». Η Voytsitska, όπως και ο Ουκρανός πρόεδρος, Volodymyr Zelensky, προέτρεψε την Δύση να στείλει συστήματα αεράμυνας στην Ουκρανία το συντομότερο δυνατό. Η ζημιά που έχει προκαλέσει η Ρωσία από τα μέσα Οκτωβρίου είναι εκτεταμένη. Ο μισός πληθυσμός στο Chernihiv, μια πόλη στο βόρειο τμήμα της Ουκρανίας, έχει έλλειψη νερού επειδή χρειάζεται ηλεκτρική ενέργεια για την άντληση και παράδοσή του.

Στην γενέτειρα του Zelensky, το Kryvyi Rih στην κεντρική Ουκρανία, η Μόσχα έχει επανειλημμένα χτυπήσει ένα φράγμα, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να εκκενώσουν τα σπίτια τους σε περίπτωση που η περιοχή πλημμυρίσει. Στην Zaporizhzhia στα νοτιοανατολικά, η μισή πόλη δεν έχει θέρμανση. Η Voytsitska προέτρεψε τους χορηγούς χρημάτων να επενδύσουν σε «καταφύγια θέρμανσης», ασφαλή δημόσια δωμάτια σε πόλεις και κωμοπόλεις όπου οι κάτοικοι μπορούν να μένουν 24 ώρες την ημέρα όταν οι θερμοκρασίες πέφτουν και δεν υπάρχει θέρμανση ή ρεύμα. Ανησυχεί επίσης για το τι θα μπορούσε να συμβεί εάν ρωσικοί πύραυλοι χτυπήσουν νοσοκομεία: οι ασθενείς θα μπορούσαν να παγώσουν μέχρι θανάτου. Οι ανησυχίες της Voytsitska δεν είναι θεωρητικές. Τον Μάρτιο, για παράδειγμα, 300 Ουκρανοί πάγωσαν μέχρι θανάτου στο Chernihiv.

Βραχυπρόθεσμα, η Δύση μπορεί να βοηθήσει την Ουκρανία να επισκευάσει το ηλεκτρικό της δίκτυο. Ήδη, η Λιθουανία στέλνει τεχνικά εξαρτήματα —κυρίως μετασχηματιστές και ηλεκτρικά καλώδια— για την επισκευή των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Πολλά από τα εξαρτήματα που χρειάζονται επειγόντως απαιτούν μεγάλη αναμονή, έτσι οι Δυτικές χώρες μπορούν να ωθήσουν τις εταιρείες που τα κατασκευάζουν, όπως η Siemens, να βάλουν το Κίεβο στην κορυφή της λίστας. Αλλά ακόμη κι αν κάποια από τα συστήματα θέρμανσης της Ουκρανίας μπορούν να επισκευαστούν, η Μόσχα θα επιτεθεί ξανά και ξανά. Σύμφωνα με το ερευνητικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Bellingcat [12], μια μυστική στρατιωτική μονάδα αποτελούμενη από 33 μηχανικούς με έδρα τη Μόσχα κατευθύνει προσεκτικά την στόχευση του Κρεμλίνου στις μη στρατιωτικές υποδομές της Ουκρανίας.

Τελικά, ο καλύτερος τρόπος για την προστασία των ενεργειακών συστημάτων της Ουκρανίας και του άμαχου πληθυσμού της είναι η αποστολή συστημάτων αεράμυνας. Πριν από πέντε μήνες, η Γερμανία δεσμεύτηκε να στείλει τέσσερα συστήματα, αλλά έχει παραδώσει μόνο ένα: ένα σύστημα αεράμυνας IRIS-T, το οποίο παρέχει μεσαίου βεληνεκούς, μεγάλου υψόμετρου προστασία για μικρές πόλεις. Τα υπόλοιπα αναμένεται να παραδοθούν μέσα στο νέο έτος. Τα συστήματα αεράμυνας είναι πολύπλοκα, ακριβά, και με μεγάλη ζήτηση, αλλά η Ουκρανία τα έχει απόλυτη ανάγκη. Το Κίεβο ζήτησε επίσημα από το Ισραήλ ορισμένα από αυτά τα συστήματα. Είναι καιρός το Ισραήλ να τερματίσει την ουδέτερη στάση του στον πόλεμο και να αρχίσει να προμηθεύει στην Ουκρανία τα όπλα που χρειάζεται, συμπεριλαμβανομένου του περίφημου Σιδηρού Θόλου (Iron Dome) του Ισραήλ, καθώς και τεχνικούς για να εκπαιδεύσουν τους Ουκρανούς για το πώς να τα χρησιμοποιούν. Από την πλευρά τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να επιταχύνουν την παράδοση δύο προηγμένων πυραυλικών συστημάτων εδάφους-αέρος, με άλλα έξι να έρχονται αργότερα.

Καθώς ο Πούτιν προσπαθεί να την υποτάξει, η Ουκρανία συνεχίζει να προχωρά στο πεδίο της μάχης και το ηθικό των στρατευμάτων της παραμένει υψηλό. Αλλά για να επιβιώσει η χώρα τον χειμώνα, το βούτυρο θα είναι εξίσου σημαντικό με τα κανόνια. Μια σύντομη περίοδος ζεστού καιρού και άφθονων εισαγωγών σημαίνει ότι οι ευρωπαϊκές εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου είναι γεμάτες πάνω από το 90%, διασφαλίζοντας έτσι ότι οι τιμές των καυσίμων στην Ευρώπη έχουν επίσης πέσει κατακόρυφα. Μέχρι στιγμής, οι προσπάθειες του Πούτιν να εκφοβίσει την Ευρώπη στο ενεργειακό μέτωπο αποτυγχάνουν τόσο παταγωδώς όσο και η στρατιωτική του περιπέτεια. Αλλά ο Πούτιν συνεχίζει να ελπίζει ότι οι Δυτικοί πολίτες θα κουραστούν από την σύγκρουση και θα πιέσουν τις κυβερνήσεις τους να υποχωρήσουν στις απαιτήσεις του. Για την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της, ωστόσο, η αποτυχία στην Ουκρανία θα σήμαινε απλώς ότι θα τον αντιμετωπίσουν ξανά σε ένα άλλο ευρωπαϊκό πεδίο μάχης. Όσο πιο γρήγορα βοηθήσει η Δύση την Ουκρανία, τόσο πιο γρήγορα μπορεί να ανακόψει τις φιλοδοξίες του Πούτιν.