Προσεκτικά με την Κριμαία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Προσεκτικά με την Κριμαία

Γιατί η Ουκρανία δεν πρέπει να βιαστεί να ανακαταλάβει την χερσόνησο
Περίληψη: 

Ο Πούτιν θα μπορούσε να χάσει στην Χερσώνα, ή αλλού στην Ουκρανία, και να αποδεχθεί τις απώλειές του. Θα μπορούσε ακόμη και να χάσει τη Ντονμπάς, και να τα καταφέρει πολιτικά. Αλλά ο Πούτιν σίγουρα θεωρεί ασυμβίβαστο το να χάσει την Κριμαία και να επιβιώσει ως πρόεδρος. Θα κάνει τα πάντα για να κρατήσει την Κριμαία.

Η LIANA FIX είναι ερευνήτρια για την Ευρώπη στο Council on Foreign Relations και συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο: A New German Power? Germany’s Role in European Russia Policy [1].
Ο MICHAEL KIMMAGE είναι καθηγητής Ιστορίας στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Αμερικής και ανώτερος συνεργάτης του CSIS. Από το 2014 έως το 2016, υπηρέτησε στο επιτελείο πολιτικού σχεδιασμού στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, όπου κατείχε το χαρτοφυλάκιο Ρωσίας/Ουκρανίας.

Η απελευθέρωση της πόλης Χερσώνα από την Ουκρανία στις αρχές Νοεμβρίου ήταν κάτι περισσότερο από μια δραματική στρατιωτική νίκη. Με τη νίκη της στο πεδίο της μάχης, η Ουκρανία απάντησε στην μπλόφα του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν. Μόλις δύο μήνες νωρίτερα, ο Πούτιν είχε ανακηρύξει δημοσίως την Χερσώνα και άλλα ουκρανικά εδάφη ως μέρος της Ρωσίας, θέτοντάς τα εμμέσως υπό την πυρηνική προστασία της Ρωσίας. Ο Πούτιν ήλπιζε ότι ο φόβος της πυρηνικής επίθεσης θα ανάγκαζε την Ουκρανία να προχωρήσει προσεκτικά και να κάνει τους υποστηρικτές της να υποχωρήσουν. Το σχέδιό του δεν λειτούργησε.

09122022-1.jpg

Άνθρωποι παρακολουθούν τον καπνό που βγαίνει από τα κατεστραμμένα τμήματα της γέφυρας στο στενό του Κερτς, στην Κριμαία, τον Οκτώβριο του 2022. Stringer / Reuters
----------------------------------------------

Η Χερσώνα είναι απίθανο να αποτελέσει το τέλος της επιτυχημένης αντεπίθεσης της Ουκρανίας. Το μεγαλύτερο βραβείο βρίσκεται πιο νότια: η χερσόνησος της Κριμαίας, όπου ξεκίνησε ο πόλεμος [2] το 2014. Ένας Ουκρανός αναπληρωτής υπουργός Άμυνας δήλωσε ότι ο στρατός της χώρας θα μπορούσε να εισέλθει στην «Κριμαία μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου». Τέτοιες παρατηρήσεις μπορεί να αποτελούν τέχνασμα με σκοπό να τρομάξουν την Ρωσία. Ή μπορεί να είναι σοβαρές. Με την απελευθέρωση της Χερσώνας, η Κριμαία έχει σίγουρα μπει στο στόχαστρο της Ουκρανίας. Η Ρωσία μπορεί κάλλιστα να έχει οχυρωθεί γύρω από την Κριμαία, αλλά αν ο πόλεμος έχει δείξει κάτι μέχρι στιγμής είναι ότι η Ρωσία μπορεί να χάσει εδάφη και μάλιστα γρήγορα. Η μάχη της Κριμαίας είναι σίγουρα πιθανή.

Οι διεθνείς εταίροι της Ουκρανίας έχουν δεσμευτεί να υπερασπιστούν την εδαφική της ακεραιότητα. Έχουν συμφέρον να περιορίσουν την στρατιωτική ισχύ της Ρωσίας και να αποτρέψουν μια νέα εισβολή στην Ουκρανία [3]. Εάν η Κριμαία παραμείνει στα χέρια της Ρωσίας, απειλεί την ασφάλεια της Ουκρανίας. Η εισβολή της Ρωσίας το 2022 οργανώθηκε εν μέρει από την Κριμαία. Η χερσόνησος της Κριμαίας είναι ένα όπλο που στρέφεται όχι μόνο προς την Μαύρη Θάλασσα αλλά και προς το Κίεβο. Μια προσαρτημένη Κριμαία δεν ήταν το όριο των ρωσικών αυτοκρατορικών φιλοδοξιών, όπως ήλπιζαν πολλοί Δυτικοί ηγέτες το 2014. Αντίθετα, ήταν το σκαλοπάτι για αυτές τις φιλοδοξίες.

Η Κριμαία δεν είναι Χερσώνα. Κατέχει διαφορετική θέση στον πόλεμο και πολλοί Δυτικοί σύμμαχοι έχουν σοβαρές ανησυχίες για την κλιμάκωση της κατάστασης στην Κριμαία. Ο Πούτιν [4] θα μπορούσε να χάσει στην Χερσώνα, ή αλλού στην Ουκρανία, και να αποδεχθεί τις απώλειές του. Θα μπορούσε ακόμη και να χάσει τη Ντονμπάς, τμήμα της ανατολικής Ουκρανίας που κατέχει η Ρωσία από το 2014, και να τα καταφέρει πολιτικά. Αλλά ο Πούτιν σίγουρα θεωρεί ασυμβίβαστο το να χάσει την Κριμαία και να επιβιώσει ως πρόεδρος. Θα κάνει τα πάντα για να κρατήσει την Κριμαία.

Αυτό θα μπορούσε να είναι μια δύσκολη υπόθεση. Η Ουκρανία έχει ήδη αποδείξει την ευπάθεια της Κριμαίας με επιθέσεις στον ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας και χτυπήματα στην γέφυρα του στενού του Κερτς, που συνδέει την Ρωσία με την Κριμαία. Θα πρέπει να συνεχίσει να ασκεί στρατιωτική πίεση στην Κριμαία και να προελαύνει στη νότια περιοχή της Χερσώνας. Ιδανικά, το Κίεβο θα ανακτούσε τον έλεγχο του καναλιού πόσιμου ύδατος που τροφοδοτεί την Κριμαία με το μεγαλύτερο μέρος του νερού της. Σε κάθε στιγμή, η Ουκρανία θα πρέπει να κάνει την Ρωσία να φοβάται μια εισβολή στην Κριμαία.

Προς το παρόν, ωστόσο, είναι σοφό να καθηλώσουν και να απομονώσουν τους Ρώσους στρατιώτες στην Κριμαία χωρίς να επιδιώξουν την ανακατάληψη της χερσονήσου. Αυτή η στρατηγική θα έδινε στο Κίεβο μια ισχυρή θέση στις μελλοντικές διαπραγματεύσεις με την Ρωσία, πείθοντας ενδεχομένως το Κρεμλίνο να ξεκινήσει σοβαρά τέτοιες συνομιλίες. Θα βοηθούσε στην διατήρηση της ενότητας μεταξύ των Δυτικών εταίρων της Ουκρανίας που ανησυχούν για τους κινδύνους κλιμάκωσης. Πιο άμεσα, η Ουκρανία μπορεί να προσπαθήσει να διαλύσει την χερσαία γέφυρα προς την Κριμαία, διαχωρίζοντας τις δυνάμεις της Ρωσίας στο νότο από τις δυνάμεις της στα ανατολικά και ανακτώντας την πρόσβαση στην Αζοφική Θάλασσα. Μια δαπανηρή και επικίνδυνη εκστρατεία για την ανακατάληψη της χερσονήσου τώρα θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την αντεπίθεση που διεξάγει με τόσο εξαιρετικό τρόπο η Ουκρανία από τον Σεπτέμβριο.

ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗΣ

Η Κριμαία είναι ένας κόμβος της παγκόσμιας ιστορίας. Κατά την διάρκεια της βασιλείας της Ρωσίδας αυτοκράτειρας, Αικατερίνης της Μεγάλης, 18ο αιώνα, ο στρατός της κέρδισε τον έλεγχο της χερσονήσου από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και ενσωματώθηκε στην Ρωσική Αυτοκρατορία. Τον 19ο αιώνα, οι Οθωμανοί συμμάχησαν με την Βρετανία και την Γαλλία για να πολεμήσουν την Ρωσία στον Κριμαϊκό Πόλεμο. Τον 20ο αιώνα, έγινε σοβιετική μετά την Επανάσταση των Μπολσεβίκων και έγινε μάρτυρας σκληρών μαχών στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι συζητήσεις μεταξύ του Σοβιετικού ηγέτη, Ιωσήφ Στάλιν, του Βρετανού πρωθυπουργού, Ουίνστον Τσόρτσιλ, και του προέδρου των ΗΠΑ, Φραγκλίνου Ρούσβελτ [5], πραγματοποιήθηκαν στην πόλη Γιάλτα της Κριμαίας, το 1945. Το 1954 η Κριμαία έπαψε να αποτελεί τμήμα της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, όταν το Κρεμλίνο την επανένταξε στην Ουκρανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία.