Η νέα Εθνική Στρατηγική Αναθεώρηση της Γαλλίας

Πριν αναλυθούν οι εκτιμώμενες αντιδράσεις των περιφερειακών και διεθνών δρώντων, αξίζει να τονιστεί ότι η σειρά απαρίθμησης των στρατηγικών στόχων που έθεσε η Γαλλία, μόνο τυχαία δεν είναι. Πιο συγκεκριμένα, το γεγονός ότι η πυρηνική αποτροπή καθορίζεται ως 1ος στρατηγικός στόχος –σε συνδυασμό με τις ουκ ολίγες αναφορές στις γαλλικές πυρηνικές ικανότητες– καταδεικνύει την σημασία που δείχνει η Γαλλία στον τομέα αυτό, αφενός λόγω της αντίστοιχης ικανότητας της Ρωσίας και των πρόσφατων δηλώσεων περί ενδεχόμενης χρήσης των εν λόγω μέσων, αφετέρου ως «αντίβαρο» της στρατηγικής συμμαχίας των ΗΠΑ με την Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο (AUKUS), η οποία έχει ως συνεκτικό της στοιχείο την πυρηνική τεχνολογία [17].

Το κείμενο παρουσιάζει επίσης αρκετά κοινά σημεία με την Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ -όπως η στροφή στην εσωτερική ασφάλεια και η ανάπτυξη [κρατικής] ανθεκτικότητας– και συχνές αναφορές στον κυρίαρχο ρόλο τόσο των ΗΠΑ όσο και του ΝΑΤΟ όσον αφορά την συλλογική ασφάλεια και την παροχή ασφάλειας, γεγονός που ερμηνεύεται ως μια προσπάθεια προσεταιρισμού των ΗΠΑ. Αυτή η προσπάθεια αποσκοπεί ενδεχομένως στην δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την ανάληψη ηγετικής δράσης εκ μέρους της Γαλλίας στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, τόσο στην ευρωπαϊκή ήπειρο όσο και σε άλλα περιφερειακά συστήματα, ειδικά τώρα που –όπως αναφέρει η Στρατηγική Αναθεώρηση– οι ΗΠΑ έχουν «αποτραβηχτεί» από συγκεκριμένες περιοχές, με πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτό του Αφγανιστάν. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και το ΝΑΤΟ δεν αναμένεται να εκδηλώσουν αντίδραση σε αυτή την προσπάθεια της Γαλλίας, καθώς τα θεσμικά στρατηγικά τους κείμενα –η Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας και το Στρατηγικό Δόγμα αντίστοιχα– αναφέρουν ότι επιθυμούν την αμυντική αυτονομία της ΕΕ.

Ιδιαίτερα ευνοϊκή αντιμετώπιση αναμένεται επίσης να έχει η Στρατηγική Αναθεώρηση της Γαλλίας από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με μόνη ίσως εξαίρεση την Γερμανία η οποία φαίνεται να έχει απολέσει μεγάλο μέρος της ισχύος της λόγω της μεγάλης ενεργειακής της εξάρτησης από την Ρωσία και της κρίσης που δημιουργήθηκε. Η εκτίμηση αυτή δικαιολογεί και την ιδιαίτερη αναφορά για ενδυνάμωση των σχέσεων των δύο κρατών-ανταγωνιστών που αναγράφεται στον 7ο στρατηγικό στόχο. Όπως και να έχει, η ΕΕ έχει ανάγκη από μια ηγέτιδα δύναμη η οποία θα σηκώσει το βάρος της αμυντικής της χειραφέτησης όπως αυτό προβλέπεται στην Στρατηγική Πυξίδα, και η Γαλλία διαθέτει εκτός από την επιθυμία, επιχειρησιακή εμπειρία, τεχνολογικές (και πυρηνικές) δυνατότητες, και διαθέσιμους πόρους.

Όσον αφορά την Ρωσία, η αντίδρασή της θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, καθώς εκτός από τις άμεσες αναφορές εντός του κειμένου όσον αφορά την επιθετικότητά της, την απειλή χρήσης πυρηνικών, αλλά και την παραβίαση των κανόνων δικαίου, η Γαλλία εκφράζει ανοιχτά την στήριξή της προς την Ουκρανία, αναφέροντας μάλιστα στον 7ο στρατηγικό στόχο την επιδίωξη συνεισφοράς στην σταθεροποίηση της Μολδαβίας και της Γεωργίας μέσω οικονομικής βοήθειας. Αναφέρει επίσης ότι επιδιώκει την ανάπτυξη ικανοτήτων στον τομέα της κυβερνοάμυνας, γεγονός που –σε συνδυασμό με την προαναφερθείσα προσπάθεια αύξησης της γαλλικής επιρροής σε χώρες της σφαίρας επιρροής της πρώην ΕΣΣΔ– έρχεται σε αντίθεση με τα εθνικά συμφέροντα που καθορίζονται στην τελευταία Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας της Ρωσικής Ομοσπονδίας [18].

Έντονη αντίδραση θα πρέπει να αναμένεται και από την πλευρά της Κίνας, καθώς μια από τις βασικές αρχές της ειρηνικής συνύπαρξης που έχει εκφράσει επανειλημμένως είναι αυτή της μη ανάμειξης τρίτων στις εσωτερικές της υποθέσεις, αρχή που πρόκειται να παραβιάσει η Γαλλία με την ανάληψη δράσεων στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού [19]. Η ανάδειξη εξάλλου του Xi Jinping στην ηγεσία της Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας για τρίτη συνεχόμενη φορά –γεγονός που συμβαίνει για πρώτη φορά στην ιστορία της Κίνας– καθιστά μια τέτοια αντίδραση πιο πιθανή, αφενός επειδή είναι σίγουρος για την στήριξη που απολαμβάνει όσον αφορά τις αποφάσεις που λαμβάνει, αφετέρου λόγω των φιλοδοξιών του [20].

Η Στρατηγική Εταιρική Σχέση Ελλάδας-Γαλλίας (28 Σεπτεμβρίου 2021). Πηγή: Εθνικό Τυπογραφείο
-------------------------------------------------------------------------

Όσον αφορά την χώρα μας, ο 7ος στρατηγικός στόχος αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «[…] η Γαλλία πρέπει να εδραιώσει αρκετές από τις στρατηγικές της συνεργασίες» όπως αυτή με την Ελλάδα, εννοώντας βεβαίως την Στρατηγική Εταιρική Σχέση για την Άμυνα & την Ασφάλεια που υπογράφηκε μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας στις 28 Σεπτεμβρίου 2021. Η εν λόγω συμφωνία, μάλιστα, περιέχει ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής (άρθρο 2) σύμφωνα με την οποία «Τα Μέρη παρέχουν το ένα στο άλλα βοήθεια και συνδρομή, με όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στην διάθεσή τους, κι εφόσον υφίσταται ανάγκη με την χρήση ένοπλης βίας, εάν διαπιστώσουν από κοινού ότι μια ένοπλη επίθεση λαμβάνει χώρα εναντίον της επικράτειας ενός από τα δυο, σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών» [21]. Η δήλωση αυτή –σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο χρονικός ορίζοντας της Στρατηγικής Αναθεώρησης είναι το 2030- αποτελεί ομολογουμένως παράγοντα εφησυχασμού για την χώρα μας, καθώς η διάρκεια της προαναφερθείσας συμφωνίας είναι πενταετής με δυνατότητα ανανέωσης.