Η υπόθεση της κατάληψης της Κριμαίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η υπόθεση της κατάληψης της Κριμαίας

Γιατί η Ουκρανία μπορεί -και πρέπει- να απελευθερώσει την επαρχία

Η Ουκρανία πρέπει να ανακτήσει την Κριμαία για λόγους που υπερβαίνουν την δικαιοσύνη. Η Ρωσία έχει μετατρέψει την Κριμαία σε μια μεγάλη στρατιωτική βάση, την οποία χρησιμοποίησε για να ξεκινήσει την σαρωτική εισβολή της. Αυτή η χρήση της χερσονήσου είναι ο λόγος για τον οποίο η Ρωσία είχε πολύ μεγαλύτερη επιτυχία πολεμώντας στο νότιο τμήμα της Ουκρανίας παρά στο βόρειο τμήμα της. Η Ρωσία συνεχίζει να χρησιμοποιεί τον στόλο της Μαύρης Θάλασσας που σταθμεύει στην Κριμαία και τις αεροπορικές βάσεις της χερσονήσου για να εξαπολύει επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους. Αυτή η πολεμική συμπεριφορά καθιστά σαφές ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να είναι ασφαλής ή να ανοικοδομήσει την οικονομία της μέχρι η Κριμαία να φύγει από τα ρωσικά χέρια, και έτσι το Κίεβο δεν θα σταματήσει να πολεμά μέχρι να ανακτήσει την επαρχία.

Ο ρωσικός έλεγχος της Κριμαίας δεν αποτελεί μόνο κίνδυνο για την ασφάλεια της Ουκρανίας. Η κατοχή της χερσονήσου από τη Μόσχα θέτει σε κίνδυνο ολόκληρο τον κόσμο. Από την Κριμαία, η Ρωσία προβάλλει δύναμη τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Μέση Ανατολή, απειλώντας την ασφάλεια πολλών άλλων κρατών. Με την κατοχή της χερσονήσου, η Ρωσία απέκτησε εξουσία τόσο στη Μαύρη Θάλασσα όσο και στην Αζοφική Θάλασσα, την τελευταία από τις οποίες τα ρωσικά στρατεύματα περικυκλώνουν πλέον πλήρως. Ο έλεγχος και των δύο υδάτινων σωμάτων αποτελούσε στόχο του Πούτιν εδώ και χρόνια: οι δύο θάλασσες αποτελούν μια τεράστια ναυτιλιακή οδό για κάθε είδους προϊόντα στην ευρασιατική ήπειρο. Καταλαμβάνοντας την Κριμαία, η Ρωσία μπορεί να ελέγξει την πρόσβαση σε πολλά από τα λιμάνια και τα περάσματα των θαλασσών, δίνοντάς της εξουσία πάνω σε τεράστιες προμήθειες πολλών εμπορευμάτων, όπως άνθρακα, σιδηρομεταλλεύματος, διαφόρων βιομηχανικών προϊόντων, και σιτηρών από την Ουκρανία. (Τα ουκρανικά λιμάνια του Μπερντιάνσκ και της Μαριούπολης έχασαν το μεγαλύτερο μέρος της κίνησής τους αφότου η Ρωσία άρχισε να περιορίζει την πρόσβαση στην Αζοφική Θάλασσα το 2018).

Για να δείτε γιατί η εξουσία της Ρωσίας στην χερσόνησο είναι τόσο επικίνδυνη για τον υπόλοιπο κόσμο, αναλογιστείτε την συνεχιζόμενη κρίση επισιτιστικής ασφάλειας -η οποία προκλήθηκε από την ρωσική εισβολή. Χωρίς την Κριμαία, η Ρωσία δεν θα ήταν σε θέση να απειλήσει τη ναυσιπλοΐα στη Μαύρη Θάλασσα και την Αζοφική Θάλασσα, καθώς η συντριπτική πλειονότητα αυτών των θαλάσσιων οδών βρίσκεται εκτός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Ρωσίας. Η Μόσχα σίγουρα δεν θα ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσει τα ουκρανικά χωρικά ύδατα και λιμάνια για να προβάλει ισχύ. Αλλά με την κατάληψη της Κριμαίας, η Ρωσία έφτασε να κυριαρχεί σε αυτές τις θάλασσες και τα λιμάνια τους.

Η κατάληψη της Κριμαίας έδωσε επίσης στην Ρωσία μεγαλύτερο έλεγχο στον παγκόσμιο ενεργειακό εφοδιασμό. Η Μαύρη Θάλασσα φιλοξενεί πολλούς πόρους, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου, τα οποία η Ουκρανία ήταν κάποτε έτοιμη να αξιοποιήσει. Στην πραγματικότητα, λίγο πριν η Ρωσία αρχίσει να καταλαμβάνει την Κριμαία, η Exxon Mobil υπέγραψε μνημόνιο με το Κίεβο για γεωτρήσεις αξίας 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων στα κοιτάσματα φυσικού αερίου της θάλασσας -μια από τις πολλές εταιρείες που συνεργάζονται με την Ουκρανία για την πρόσβαση σε αυτά τα περιουσιακά στοιχεία. Αν τα έργα είχαν προχωρήσει, ο ενεργειακός χάρτης της Ευρώπης θα είχε μεταμορφωθεί για πάντα και η ήπειρος θα μπορούσε πιο εύκολα να απεξαρτηθεί από την ρωσική ενέργεια. Αλλά όταν η Μόσχα έστειλε στρατεύματα στην Κριμαία το 2014, όλες οι εταιρείες ακύρωσαν τα έργα τους. Όσο η επαρχία και άλλες περιοχές της Μαύρης Θάλασσας παραμένουν στα χέρια της Ρωσίας, οι επιχειρήσεις δεν πρόκειται να επιστρέψουν.

ΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΙΣ

Πώς λοιπόν η Ουκρανία θα απελευθερώσει την Κριμαία; Ιδανικά, αυτό θα γινόταν μέσω της διπλωματίας. Ο Πούτιν δεν θα σκεφτεί ποτέ να αποχωριστεί ειρηνικά την χερσόνησο, αλλά αν εκδιωχθεί από την εξουσία, οι διάδοχοί του ίσως να έχουν διαφορετικό υπολογισμό. Θα κληρονομήσουν μια χώρα με αυστηρές κυρώσεις και δραματικά αποδυναμωμένο στρατό. Θα εξακολουθήσουν να πολεμούν τις πιο ταλαντούχες ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας -και ως εκ τούτου θα αντιμετωπίζουν περισσότερες ήττες. Τέλος, θα βρεθούν αντιμέτωποι με διεθνείς δικαστικές διαδικασίες, που έχουν ξεκινήσει από την Ουκρανία και απαιτούν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε αποζημιώσεις. Η Μόσχα πιθανότατα θα χάσει στο δικαστήριο, και τα Δυτικά κράτη θα αναγκάσουν την κυβέρνηση να πληρώσει μεταφέροντας απλά τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας στο Κίεβο. Αντιμέτωπο με μια τέτοια κατάσταση, το Κρεμλίνο θα μπορούσε να προσφερθεί να επιστρέψει την Κριμαία ως μέρος μιας συμφωνίας που αποτρέπει την χρεοκοπία της Ρωσίας και αποτρέπει την εσωτερική αναταραχή που θα προέκυπτε με οποιοδήποτε οικονομικό χάος.

Αλλά η Ουκρανία δεν μπορεί να υπολογίζει σε μια αλλαγή ηγεσίας στην Ρωσία. Δεν μπορεί επίσης να βασιστεί στο ότι οι επόμενοι ηγέτες της Ρωσίας θα είναι έτοιμοι για ειρήνη. Το Κίεβο, λοιπόν, πρέπει να διατηρήσει μια στρατιωτική επιλογή, και πρέπει να αρχίσει να προετοιμάζεται για να κερδίσει μια τέτοια μάχη.

Αν και δεν είναι εύκολο, η Ουκρανία έχει την δυνατότητα να ανακαταλάβει την Κριμαία -γεγονός που η Δύση έχει αρχίσει να αναγνωρίζει. Σύμφωνα με το NBC News, τον Δεκέμβριο, αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν δήλωσε στο Κογκρέσο ότι το Κίεβο θα είναι σε θέση να απελευθερώσει την χερσόνησο. Ο Ben Hodges, πρώην διοικητής του Στρατού των ΗΠΑ στην Ευρώπη, δήλωσε ότι η Ουκρανία έχει μια ευκαιρία να απελευθερώσει την Κριμαία μέχρι το τέλος του ερχόμενου καλοκαιριού.