Η νέα πυρηνική εποχή | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η νέα πυρηνική εποχή

Πώς το όλο και μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο της Κίνας απειλεί την αποτροπή*

Το ίδιο ισχύει και για την MAD. Ας φανταστούμε ότι τόσο η Ρωσία όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν 1.550 αναπτυγμένα πυρηνικά όπλα, σύμφωνα με την Συνθήκη New START, και ότι τα 400 πυρηνικά όπλα εξακολουθούσαν να αποτελούν μια δύναμη εξασφαλισμένης καταστροφής: μια αμερικανική δύναμη 1.550 όπλων θα ήταν επαρκής για να διασφαλίσει ότι 400 όπλα θα σώζονταν από μια αιφνιδιαστική ρωσική επίθεση. Σε ένα τριπολικό σύστημα, ωστόσο, μια τέτοια εναπομείνασα δύναμη δεν θα ήταν πλέον αρκετή. Εάν, για παράδειγμα, η Κίνα έκανε μια αιφνιδιαστική επίθεση στο οπλοστάσιο των ΗΠΑ, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την εναπομείνασα δύναμη εξασφαλισμένης καταστροφής των 400 όπλων για να ανταποδώσουν στην Κίνα, αλλά αυτό θα τις άφηνε με ανεπαρκείς δυνάμεις για να αντισταθμίσουν το οπλοστάσιο της Ρωσίας. Προκειμένου να διατηρήσουν μια ικανότητα εξασφαλισμένης καταστροφής τόσο εναντίον της Κίνας όσο και της Ρωσίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα χρειάζονταν την διπλάσια εναπομείνασα δύναμη —800 όπλα— η οποία αναμφισβήτητα θα απαιτούσε το διπλάσιο αρχικό οπλοστάσιο. Και αυτό προϋποθέτει ότι τόσο το Πεκίνο όσο και η Μόσχα θα πάγωναν τις δυνάμεις τους στα 1.550 όπλα, ενόσω η Ουάσιγκτον διπλασίαζε τα δικά της, στα 3.100. Το να περιμένει κανείς από μια αντίπαλη δύναμη να αποδεχθεί μια τέτοια κατάσταση φτάνει στα όρια της φαντασίας.

Φυσικά, αυτό το απλό νοητικό πείραμα είναι απλώς επεξηγηματικό. Ίσως είναι δυνατόν, για παράδειγμα, να δημιουργηθεί μια δύναμη εξασφαλισμένης καταστροφής σε υποβρύχια με βαλλιστικούς πυραύλους, τα οποία, επί του παρόντος, είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστούν και, επομένως, να στοχευθούν. Αλλά αυτά τα υποβρύχια θα πρέπει τελικά να επιστρέψουν στην βάση τους, και έτσι, εκτός εάν εκτοξεύσουν τα όπλα τους πριν το κάνουν, και αυτά τα όπλα θα είναι ευάλωτα. Επιπλέον, δεδομένου ότι οι τρεις δυνάμεις έχουν πολύ διαφορετικούς πληθυσμούς και γεωγραφίες, έκαστη θα έχει διαφορετικές ανάγκες για την δημιουργία της απαραίτητης δύναμης εξασφαλισμένης καταστροφής έναντι των άλλων δύο. Ο πληθυσμός και η οικονομική υποδομή της Ρωσίας είναι σημαντικά μικρότερα από αυτόν των Ηνωμένων Πολιτειών και ο πληθυσμός των Ηνωμένων Πολιτειών δεν είναι παρά ένα μικρό κλάσμα αυτού της Κίνας. Και έτσι, εάν όλοι οι άλλοι παράγοντες είναι ίσοι, η δύναμη εξασφαλισμένης καταστροφής της Ρωσίας -η οποία θα έπρεπε να είναι επαρκής για να προκαλέσει καταστρεπτικές επιθέσεις όχι σε έναν αλλά σε αμφότερους τους πολύ μεγαλύτερους αντιπάλους της- θα έπρεπε να είναι σημαντικά μεγαλύτερη από εκείνες της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλά φαίνεται απίθανο ότι το Πεκίνο ή η Ουάσιγκτον θα αποδέχονταν μια λογική που θα αιτιολογούσε την διατήρηση από την Μόσχα ενός οπλοστασίου που θα ήταν σημαντικά μεγαλύτερο από το δικό τους.

ΠΟΛΕΜΟΧΑΡΕΙΣ ΤΥΡΑΝΟΙ

Με τρεις μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις, η αποτροπή ενός πρώτου χτυπήματος σε μια κατάσταση κρίσης θα γίνει επίσης πιο δύσκολη. Κατ’ αρχήν, οι στρατηγικές για την διαχείριση του προβλήματος του «φτωχού δεύτερου» φαίνεται πιθανό να αποδειχθούν απατηλές. Ας υποθέσουμε ότι η Κίνα, η Ρωσία, και οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν σχεδόν ίσα οπλοστάσια. Με την πρώτη ματιά, η κατάσταση ίσως φαινόταν παρόμοια με το να έχουμε τρεις σκορπιούς σε ένα μπουκάλι, όπου ακόμη και μια επιτυχημένη επίθεση από έναν σκορπιό εναντίον ενός άλλου θα αύξανε τον κίνδυνο να γινόταν ο επιτιθέμενος θύμα του τρίτου σκορπιού. Για παράδειγμα, εάν η Κίνα επιτίθετο στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα εξαντλούσε κάνοντάς το κάποιο από το οπλοστάσιό της, μειώνοντας έτσι την ικανότητά της να αποτρέψει μια επίθεση από την Ρωσία. Τα κίνητρα για να χτυπήσει πρώτη οποιαδήποτε από τις τρεις δυνάμεις φαίνεται να μειώνονται.

Αλλά το πρόβλημα του «φτωχού δεύτερου» δεν αφορά την επιλογή μεταξύ, αφενός, του να επιτεθεί κάποιος και να αντιμετωπίσει μια εξασφαλισμένη αντεπίθεση και, αφετέρου, του να μην επιτεθεί και να μην δεχτεί καμία επίθεση. Αντίθετα, ωθείται από την υπόθεση του πιστολά ότι πρέπει να πυροβολήσεις πρώτος για να μην σε πυροβολήσουν. Επιπλέον, τώρα θα υπάρχει ένας δεύτερος αντίπαλος με όπλο, ο οποίος θα μπορούσε εύκολα να σε εκμεταλλευτεί εάν είχες αποτελειώσει τον πρώτο σου αντίπαλο αλλά τώρα ήσουν τραυματισμένος. Ως εκ τούτου, σε μια κατάσταση κρίσης, εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες υποψιάζονταν ότι επίκειτο μια κινεζική επίθεση στο πυρηνικό τους οπλοστάσιο, δεν θα θεωρούσαν μόνο ότι οι ίδιες βρίσκονται σε μειονεκτική θέση διότι δεν κατάφεραν να χτυπήσουν πρώτες το οπλοστάσιο της Κίνας˙ θα μπορούσαν επίσης εύλογα να συμπεράνουν ότι θα είναι δυνητικά πιο ευάλωτες στο οπλοστάσιο της Ρωσίας διότι δεν το έκαναν. Ακόμα κι αν, αφότου αντέξουν μια κινεζική επίθεση, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν σε θέση να διατηρήσουν μια ικανότητα εξασφαλισμένης καταστροφής τόσο κατά της Κίνας όσο και της Ρωσίας, η απώλεια σημαντικού τμήματος του οπλοστασίου τους θα τις άφηνε πολύ πιο εκτεθειμένες στον καταναγκασμό ή στην επιθετικότητα αμφοτέρων. Επιπλέον, η απειλή που θα τίθετο στις Ηνωμένες Πολιτείες από δύο εχθρικές μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις θα μπορούσε κάλλιστα να πείσει πολλούς συμμάχους των ΗΠΑ ότι η πυρηνική ομπρέλα των ΗΠΑ που τις έχει θωρακίσει επί μακρόν είχε αποκτήσει μοιραίες διαρροές.