Τα ορυκτά που λείπουν

Μετά από δεκαετίες αργοπορίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχει πλέον δυναμική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Τον Αύγουστο του 2022, το Κογκρέσο ψήφισε τον Νόμο για τη Μείωση του Πληθωρισμού, ένα νομοσχέδιο-ορόσημο που κατευθύνει πάνω από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια σε επιδοτήσεις και κίνητρα προς την παραγωγή καθαρής ενέργειας. [Το νομοσχέδιο] αυτό ακολουθεί νομοθεσία όπως ο Νόμος για την Δημιουργία Βοηθητικών Κινήτρων για την Παραγωγή Ημιαγωγών (Creating Helpful Incentives to Produce Semiconductors, CHIPS) και την Επιστήμη, και ο Νόμος για τις Επενδύσεις σε Υποδομές και την Απασχόληση (Infrastructure Investment and Jobs Act). Όλα [τα παραπάνω] περιλαμβάνουν επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια. Αλλού, χώρες όπως η Κίνα, η Ιαπωνία, και η Κορέα ανακοίνωσαν στόχους για καθαρές μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, εν τω μεταξύ, είναι εδώ και χρόνια πρωτοπόρος στην κλιματική αλλαγή, όπως αποδεικνύεται πιο πρόσφατα από τον Νόμο για το Ευρωπαϊκό Κλίμα, ο οποίος έθεσε ρητά τον στόχο να είναι ουδέτερη ως προς τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050.

Δεξαμενές εξάτμισης για το ορυκτό λίθιο στο Silver Peak, στη Νεβάδα, τον Οκτώβριο του 2022. Carlos Barria / Reuters
---------------------------------------------------------

Πρόκειται για ευπρόσδεκτη και καθυστερημένη πρόοδο. Ωστόσο, η εφαρμογή των σχεδίων για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου θα μπορούσε να παρεμποδιστεί εν μέρει από ένα υλικό εμπόδιο: την προμήθεια κρίσιμων ορυκτών όπως το λίθιο, το κοβάλτιο, το νικέλιο, και ο χαλκός που είναι απαραίτητα για τα συστήματα καθαρής ενέργειας. Αρκετά από αυτά τα ορυκτά και τα μέταλλα αποτελούν σήμερα το μεγαλύτερο μέρος του κόστους των μπαταριών των ηλεκτρικών οχημάτων (electric vehicle, EV) και ο χαλκός είναι πανταχού παρών στην παραγωγή και τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας. Όλα αυτά θα χρειαστούν σε μεγάλες ποσότητες και η ζήτηση ξεπερνά την προσφορά.

Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται να σκοπεύουν να αποκτήσουν αυτά τα ορυκτά είναι μυωπικός. Οι προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής του Αμερικανού προέδρου, Τζο Μπάιντεν, υποδηλώνουν ότι η ενεργειακή πολιτική θα διαμορφωθεί από τον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων, στοχεύοντας στην ενίσχυση της εγχώριας ενεργειακής παραγωγής των ΗΠΑ, την βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας και της ανθεκτικότητας έναντι διαταραχών όπως ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, και το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εξαρτώνται λιγότερο από τις αλυσίδες εφοδιασμού που ελέγχονται από πιθανούς αντιπάλους.

Η προσέγγιση αυτή στοχεύει ευθέως στον συνεχιζόμενο οικονομικό πόλεμο με την Κίνα. Για να κερδίσουν την ενεργειακή μάχη του 21ου αιώνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να αποφύγουν την επανάληψη των πολιτικών λαθών των προηγούμενων εποχών και να επικεντρωθούν στην αύξηση της εγχώριας παραγωγής και της προηγμένης βιομηχανίας στο εσωτερικό, δημιουργώντας παράλληλα ασφαλείς και ανθεκτικές αλυσίδες εφοδιασμού με συμμάχους -ακόμη και εχθρούς- στο εξωτερικό.

ΤΟ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΟ

Η μετάβαση σε μια οικονομία καθαρής ενέργειας θα απαιτήσει επενδύσεις επί δεκαετίες σε τεχνολογίες όπως η ηλιακή, η αιολική, η γεωθερμική, η πυρηνική [ενέργεια], και οι μπαταρίες. Όλη αυτή η υποδομή θα απαιτήσει τεράστιες ποσότητες ορυκτών ζωτικής σημασίας. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, το 2040 ο κόσμος θα χρειαστεί τέσσερις φορές περισσότερα κρίσιμα ορυκτά από όσα εξορύσσονται σήμερα, από περίπου επτά εκατομμύρια τόνους σε 28 εκατομμύρια τόνους. Μέχρι εκείνο το σημείο, οι ανάγκες της ενεργειακής μετάβασης θα καταναλώνουν το 40% της παγκόσμιας παραγωγής χαλκού, το 60% με 70% της παραγωγής νικελίου και κοβαλτίου, και σχεδόν το 90% της παραγωγής λιθίου. Για το λίθιο, η ζήτηση αναμένεται να είναι 13 φορές μεγαλύτερη το 2040 από όση το 2020. Τα τελευταία 5.000 χρόνια, η ανθρώπινη φυλή εξόρυξε 700 εκατομμύρια τόνους χαλκού. Αυτή είναι περίπου η ποσότητα που θα χρειαστεί τα επόμενα 22 χρόνια για να επιτευχθούν οι παγκόσμιοι στόχοι της ενεργειακής μετάβασης.

Αυτό το επίπεδο παραγωγής προμηθειών δεν υπάρχει ακόμη. Θα πρέπει να ανοίξουν νέα ορυχεία και να κατασκευαστούν βιομηχανικά συγκροτήματα επεξεργασίας και εξευγενισμού -αμφότερα εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν με τους υφιστάμενους κανόνες αδειοδότησης. Οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις, εξάλλου, βρίσκονται σχεδόν εξ ολοκλήρου εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών. Η παραγωγή κρίσιμων ορυκτών συγκεντρώνεται σε λίγες χώρες. Η Ινδονησία παράγει το 30% του παγκόσμιου νικελίου, και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό παρέχει το 70% του παγκόσμιου κοβαλτίου. Η επεξεργασία των κρίσιμων ορυκτών και η παραγωγή τελικών προϊόντων συγκεντρώνεται σε συντριπτική πλειοψηφία στην Κίνα, η οποία εξευγενίζει το 59% του παγκόσμιου λιθίου και σχεδόν το 80% του μεγαλύτερου μέρους των άλλων κρίσιμων ορυκτών, και κατέχει περισσότερα από τα τρία τέταρτα της παγκόσμιας προηγμένης παραγωγικής ικανότητας για μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, αντίθετα, παράγουν σχετικά ελάχιστα από τα περισσότερα από αυτά τα κρίσιμα ορυκτά και εξευγενίζουν ακόμη λιγότερα.