Η νέα εκστρατεία της Κίνας κατά των Ουιγούρων

Από τα τέλη του 2017, Ουιγούροι και Καζάκοι πολιτικοί πρόσφυγες από την Αυτόνομη Περιοχή των Ουιγούρων, Xinjiang, στην Κίνα άρχισαν να ακούν τρομακτικές αναφορές από συγγενείς και φίλους από την πατρίδα τους -ή άρχισαν να χάνουν εντελώς την επαφή με αυτούς τους συγγενείς και φίλους. Στις αρχές του 2018, δημοσιογράφοι και ερευνητές ξεκίνησαν να εμπλουτίζουν την ιστορία: στην τεράστια περιοχή της Κεντρικής Ασίας που προσαρτήθηκε από την Κίνα το 1949, γνωστή σε πολλούς εξόριστους και ως Ανατολικό Τουρκεστάν, η κυβέρνηση της χώρας συγκέντρωνε ανθρώπους που δεν ανήκουν στην εθνοτική πλειοψηφία των Χαν (συμπεριλαμβανομένων των Ουιγούρων, μιας τουρκικής εθνότητας) και τους κλείδωνε σε στρατόπεδα. Στο αποκορύφωμά τους, αυτές οι εγκαταστάσεις εγκλώβισαν από ένα έως δύο εκατομμύρια ανθρώπους, και οι κρατούμενοι υποβλήθηκαν σε ψυχολογικά και σωματικά βασανιστήρια, βιασμούς και σεξουαλικές επιθέσεις, αναγκαστική χορήγηση χαπιών και ενέσεων, επίμονη πείνα και στέρηση ύπνου. Το Πεκίνο αρχικά αρνήθηκε την ύπαρξη αυτών που τα κυβερνητικά έγγραφα και οι πινακίδες στις εγκαταστάσεις ονόμαζαν «συγκεντρωτικά κέντρα εκπαιδευτικού μετασχηματισμού», αλλά οι αξιωματούχοι παραδέχθηκαν αργότερα ότι ίδρυσαν «κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης», τα οποία ισχυρίστηκαν ότι θα τερμάτιζαν τον εξτρεμισμό και θα μείωναν την φτώχεια.

Αστυνομικοί στην Αυτόνομη Περιοχή των Ουιγούρων, Xinjiang, στην Κίνα, τον Μάιο του 2021. Thomas Peter / Reuters
-----------------------------------------------------

Έχοντας ξεκάθαρη αντήχηση από τις γενοκτονίες του 20 αιώνα, τα στρατόπεδα προκάλεσαν οργή σε διεθνείς οργανισμούς, ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και κυβερνήσεις —μερικές από τις οποίες επέβαλαν κυρώσεις σε κινεζικές εταιρείες και αξιωματούχους ως αντίδραση. Αν και το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα απέρριψε τις επικρίσεις ως «ψέματα», φάνηκε να απαντά. Μέχρι το 2019, οι Αρχές είχαν μετακινήσει πολλούς από τους κρατούμενους έξω από τα στρατόπεδα, ανακοινώνοντας ότι είχαν «αποφοιτήσει». Αυτό υποδηλώνει ότι το ΚΚΚ στην πραγματικότητα ενδιαφέρεται για την διεθνή κατακραυγή.

Αλλά η αλλαγή ήταν σε μεγάλο βαθμό διακοσμητική, και οι περισσότεροι από τους κρατούμενους δεν αφέθηκαν ελεύθεροι. Πολλά από τα στρατόπεδα έχουν απλώς μετατραπεί σε επίσημες φυλακές και οι κρατούμενοι έχουν καταδικαστεί σε μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης, όπως πολλές εκατοντάδες χιλιάδες άλλα άτομα που δεν είναι Χαν και έχουν φυλακιστεί από την αρχή της κρίσης. Πάνω από 100.000 άλλοι κρατούμενοι έχουν μεταφερθεί από στρατόπεδα σε εργοστάσια στην Xinjiang ή αλλού στην χώρα. Ορισμένες οικογένειες Ουιγούρων στο εξωτερικό αναφέρουν ότι οι συγγενείς τους είναι πίσω στην πατρίδα τους, αλλά σε κατ' οίκον περιορισμό. Και το Πεκίνο έχει επίσης αναγκάσει δεκάδες χιλιάδες Ουιγούρους της υπαίθρου να εγκαταλείψουν τα χωριά τους και να μπουν σε εργοστάσια υπό το πρόσχημα μιας εκστρατείας για την καταπολέμηση της φτώχειας. Σήμερα, ο συνολικός αριθμός των μη Χαν Κινέζων που βρίσκονται σε καταναγκαστική εργασία με τη μια ή την άλλη μορφή μπορεί να ξεπερνά τον αριθμό των εγκλεισμένων σε στρατόπεδα από το 2017 έως το 2019.

Τα στρατόπεδα ήταν απλώς η πιο διάσημη πτυχή του ευρέος φάσματος προγράμματος αφομοίωσης και καταστολής από το ΚΚΚ. Το κόμμα έχει επίσης απαξιώσει και περιορίσει την χρήση της γλώσσας των Ουιγούρων˙• έχει απαγορεύσει τις ισλαμικές πρακτικές˙ έχει κατεδαφίσει τζαμιά, ιερά, και νεκροταφεία˙ έχει ξαναγράψει την ιστορία για να αρνηθεί τη μακροζωία του πολιτισμού των Ουιγούρων και την διαφοροποίησή του από τον κινεζικό πολιτισμό˙ και έχει αποκόψει την ιθαγενή λογοτεχνία από τα σχολικά βιβλία. Αυτές οι ρωγμές στο πολιτιστικό τοπίο παραμένουν. Οι ασαφώς διατυπωμένοι νόμοι για τον αντιεξτρεμισμό και την αντιτρομοκρατία, που εφαρμόστηκαν από το 2014 για να φυλακίσουν ανθρώπους λόγω της καθημερινής θρησκευτικής και πολιτιστικής έκφρασης, εξακολουθούν και ισχύουν. Οι υποδομές ελέγχου που έκαναν τη νότια Xinjiang να μοιάζει με εμπόλεμη ζώνη πριν από μερικά χρόνια -η παρεμβατική αστυνόμευση, οι στρατιωτικές περιπολίες, τα σημεία ελέγχου- είναι λιγότερο ορατές τώρα. Αλλά αυτό συμβαίνει επειδή τα συστήματα ψηφιακής επιτήρησης που βασίζονται σε κινητά τηλέφωνα, αναγνώριση προσώπου, βιομετρικές βάσεις δεδομένων, κωδικούς QR, και άλλα εργαλεία που ταυτοποιούν και εντοπίζουν γεωγραφικά τον πληθυσμό έχουν αποδειχθεί εξίσου αποτελεσματικά στην παρακολούθηση και τον έλεγχο των κατοίκων της περιοχής.

Το κράτος συνεχίζει να δίνει κίνητρα, και πιθανότατα να εξαναγκάζει, τις γυναίκες των Ουιγούρων να παντρεύονται άνδρες Χαν ενώ διαδίδουν προπαγάνδα που προωθεί τους μεικτούς γάμους. (Οι Ουιγούροι πολύ σπάνια παντρεύονταν μη Ουιγούρους πριν από την τρέχουσα κρίση.) Τα παιδιά των Ουιγούρων ιδρυματοποιούνται σε οικοτροφεία, όπου αναγκάζονται να χρησιμοποιούν την κινεζική γλώσσα και να υιοθετούν πολιτιστικές πρακτικές Χαν. Υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία για αυτά τα σχολεία, αλλά τα παιδιά που δραπέτευσαν αναφέρουν ξυλοδαρμούς και ώρες περιορισμού στο υπόγειο επειδή μιλούσαν ουιγουρικά. Αν τα «εκπαιδευτικά κέντρα μετασχηματισμού» θύμιζαν στρατόπεδα συγκέντρωσης του 20ού αιώνα, τα οικοτροφεία της Xinjiang αναδημιούργησαν τα βάναυσα ιδρύματα που παρείχαν στέγη και τα οποία σχεδιάστηκαν για να εξολοθρεύσουν τα ιθαγενή παιδιά στην Αυστραλία, τον Καναδά, και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Συνεισφέρουν επίσης στην ευρύτερη αποικιακή πολιτική της Κίνας για την κινεζοποίηση της περιοχής μεταφέροντας τους Χαν στην Xinjiang και καταστέλλοντας τα ποσοστά γεννήσεων των Ουιγούρων.