Πώς αποφασίζει η Ρωσία εάν θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά

Ο πρόεδρος και ένας από τους δύο κορυφαίους στρατιωτικούς αξιωματούχους του και πάλι θα πρέπει να διατάξουν την χρήση τακτικής κεφαλής. Αλλά πέρα από τούτο το βήμα, υπάρχουν λιγότερες διαθέσιμες δημόσιες πληροφορίες σχετικά με αυτό το μέρος του πυρηνικού πρωτοκόλλου της Ρωσίας από όσο για τις διαδικασίες που καθοδηγούν τα μεγαλύτερα όπλα της χώρας. Και τα πρωτόκολλα γύρω από τα όπλα χαμηλής απόδοσης είναι πιο πιθανό να έχουν αλλάξει μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, όταν το ρωσικό δόγμα αύξησε τον αριθμό των σεναρίων στα οποία θα υιοθετούσε πυρηνική χρήση. Για παράδειγμα, είναι πιθανό ότι η άδεια για πυρηνική χρήση έχει πλέον αποσπαστεί από τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης που ανιχνεύουν μια επερχόμενη πυραυλική επίθεση στην Ρωσία. Η χώρα, με άλλα λόγια, φαίνεται να αισθάνεται πιο άνετα με το να είναι η πρώτη που θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα σε μια σύγκρουση από όσο στο παρελθόν.

Ωστόσο, η Ρωσία διατηρεί αυστηρό πολιτικό έλεγχο των πυρηνικών της όπλων, ο οποίος ενσαρκώνεται από την πολιτική 12η Διεύθυνση του Υπουργείου Άμυνας, μια μονάδα που ελέγχει με φυσικό τρόπο τις ρωσικές πυρηνικές κεφαλές σε κεντρικούς χώρους αποθήκευσης. Εάν η Ρωσία επρόκειτο να αναπτύξει πυρηνικά όπλα, αυτή η διεύθυνση πιθανότατα θα τοποθετούσε τις κεφαλές στους πυραύλους που μπορούν να τους εκτοξεύσουν. Πολλοί από τους πυραύλους που δυνητικά θα μπορούσαν να φέρουν πυρηνικές κεφαλές έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων των επίγειων, μικρού βεληνεκούς πυραύλων Iskander, των θαλάσσιων πυραύλων κρουζ Kalibr, και των βαλλιστικών πυραύλων Kinzhal που εκτοξεύονται από τον αέρα.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Δύσης αναζητούν πρακτικές αποδείξεις ότι η Ρωσία κινείται προς την χρήση τέτοιων όπλων -πράγματι, ο διευθυντής της CIA, William Burns, δήλωσε ότι η παρακολούθηση τέτοιων ενδείξεων παραμένει μια από τις πιο σημαντικές αρμοδιότητές του. Ωστόσο, η παρατήρηση της πυρηνικής δραστηριότητας δεν θα αποδείκνυε απαραίτητα ότι η Ρωσία είχε αποφασίσει να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα. Η Ρωσία διεξήγαγε μια δοκιμή διαδικασίας πυρηνικής ανάπτυξης το 2013 ως μέσο για να σηματοδοτήσει στην Δύση ότι ήταν πρόθυμη να αυξήσει το πυρηνικό της πλεονέκτημα. Ωστόσο, μια τέτοια δραστηριότητα θα έδειχνε τουλάχιστον ότι είναι πιθανή μια πυρηνική επίθεση. Οι Δυτικοί και Ουκρανοί ηγέτες θα μπορούσαν στην συνέχεια να λάβουν μέτρα για να πείσουν τους Ρώσους αξιωματούχους να αντιστρέψουν την πορεία τους. Τέτοια βήματα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την ενημέρωση των Ρώσων στρατιωτικών και πολιτικών ηγετών για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν με μια τέτοια κίνηση. Θα μπορούσαν επίσης να περιλαμβάνουν στρατιωτική σηματοδότηση για την υποστήριξη του οποιουδήποτε μηνύματος. Και θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την αύξηση της πίεσης στη Μόσχα μέσω μη συμβατικών καταναγκαστικών μέτρων, όπως οι επιθέσεις στον κυβερνοχώρο.

Η επιτυχία αυτών των προσπαθειών θα εξαρτάτο, φυσικά, από το αν το Κρεμλίνο είναι δεκτικό στο να αποτραπεί. Αλλά θα εξαρτάτο επίσης από το εάν η Μόσχα θα μπορούσε αξιόπιστα να επιστρέψει τα όπλα της σε κεντρική αποθήκευση μόλις φτάσουν στο πεδίο ή αν θα μπορούσε να αποσύρει αξιόπιστα μια εντολή εκτόξευσης που είχε ήδη εκδοθεί σε έναν διοικητή πεδίου. Η Ρωσία πιθανότατα εξασκεί και εκπαιδεύει για διαδικασίες ανάκτησης, όπως αποδείχθηκε από την άσκηση του 2013. Ωστόσο, η εκτέλεση μιας τέτοιας εντολής θα ήταν άνευ προηγουμένου στην Ρωσία, όπως θα ήταν σε οποιοδήποτε άλλο κράτος με πυρηνικά όπλα. Για τους Δυτικούς συνομιλητές, αυτή η αβεβαιότητα καθιστά δυσκολότερη τη μετάδοση κρίσιμων κόκκινων γραμμών σχετικά με την χρήση των ρωσικών πυρηνικών στους ηγέτες του Κρεμλίνου και τον καθορισμό του τι θα μπορούσε να γίνει για να σταματήσει η χώρα να χρησιμοποιεί πυρηνικά όπλα μόλις αυτά φύγουν από την αποθήκευση.

ΛΕΠΤΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

Δυτικοί αξιωματούχοι ελπίζουν ότι δεν θα χρειαστεί ποτέ να αντιμετωπίσουν μια ρωσική πυρηνική επίθεση. Ο Πούτιν φαίνεται ακόμα να πιστεύει ότι τα συμβατικά όπλα μπορούν να φέρουν μια νίκη (ή τουλάχιστον μια μερική νίκη) στην Ουκρανία. Και παρόλο που έχει την μεγαλύτερη εξουσία στο πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας, ο Πούτιν θα έπρεπε να διαβουλευθεί με τους αμυντικούς του συμβούλους, οι οποίοι θα μπορούσαν να έρθουν σε ρήξη με τον πρόεδρο για οποιοδήποτε επιδιωκόμενο χτύπημα. Ο στρατός φαίνεται πεπεισμένος ότι η Ρωσία θα πρέπει να κρατήσει τα πυρηνικά όπλα για έναν πιθανό πόλεμο με το ΝΑΤΟ: ένα γεγονός που η Μόσχα θέλει απεγνωσμένα να αποφύγει, αλλά κι ένα γεγονός που η ρωσική πυρηνική χρήση στην Ουκρανία θα μπορούσε να προκαλέσει.

Η σχετική λογική του στρατού, ωστόσο, μπορεί να μην αντέξει μπροστά σε πιο σημαντικές ρωσικές απώλειες -όπως μια επιτυχημένη ουκρανική εκστρατεία για την Κριμαία ή μεγάλες ουκρανικές επιθέσεις στην ρωσική ενδοχώρα με όπλα που παρέχονται από το ΝΑΤΟ. Οι Δυτικές χώρες έχουν μέχρι στιγμής ακροβατήσει σε μια λεπτή γραμμή προμηθεύοντας την Ουκρανία με ουσιαστικές ικανότητες αλλά αποφεύγοντας να παρέχουν συστήματα μάχης που είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσουν άμεση αντιπαράθεση με τη Μόσχα. Όμως, καθώς η Ουκρανία προχωρά και βελτιώνει τις ικανότητές της, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Δύσης θα πρέπει να συνεχίσουν να προσπαθούν να καταλάβουν πού βρίσκονται οι κόκκινες γραμμές της Ρωσίας. Διαφορετικά, μπορεί κάλλιστα να ανακαλύψουν τα όρια της Μόσχας μόνο αφού τα έχουν υπερβεί.

Η πιο επικίνδυνη στιγμή θα είναι όταν η Ουκρανία βρίσκεται στο κατώφλι της νίκης και ο Πούτιν αισθάνεται ότι μπορεί να σώσει την εισβολή του μόνο μέσω μιας άνευ προηγουμένου κλιμάκωσης. Αλλά μια άλλη επικίνδυνη στιγμή θα έρθει εάν οι Ρώσοι στρατιωτικοί ή πολιτικοί ηγέτες αποφασίσουν ότι μια άμεση στρατιωτική αντιπαράθεση με το ΝΑΤΟ είναι αναπόφευκτη. Είναι αυτό το δεύτερο ενδεχόμενο που οι Δυτικοί πολιτικοί θα πρέπει να επιδιώξουν ενεργά να μετριάσουν, χρησιμοποιώντας βαθμονομημένη αποτρεπτική επικοινωνία και στρατιωτικούς ελιγμούς που δεν μπορούν να παρερμηνευθούν ως προετοιμασίες για μια επιχείρηση κατά της Ρωσίας.