Η καταστροφή της Τουρκίας -και του Ερντογάν

Στην πραγματικότητα, η εικόνα του Ερντογάν μπορεί να αμαυρωθεί ανεπανόρθωτα μόλις εμφανιστεί μια πιο ακριβής περιγραφή του αριθμού των νεκρών -πολλές χιλιάδες ίσως να είναι ακόμα θαμμένοι κάτω από τα ερείπια- και η θλίψη του κοινού μετατραπεί σε οργή. Πολλοί πολίτες θα καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι ο Ερντογάν απέτυχε στα καθήκοντά του και ως εκ τούτου δεν αξίζει πλέον να τον φοβούνται. Με άλλα λόγια, οι Τούρκοι ίσως να αρχίσουν να τον βλέπουν λιγότερο σαν τον άρτιο ηγέτη του devlet baba και περισσότερο σαν μια χάρτινη τίγρη. Ήδη, το περασμένο Σαββατοκύριακο, χιλιάδες άνθρωποι που παρακολουθούσαν ποδοσφαιρικούς αγώνες αποδοκίμασαν την διοίκηση του Ερντογάν και ζήτησαν την παραίτησή του.

Η ΜΑΧΗ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ

Ο Ερντογάν είναι ένας ταλαντούχος πολιτικός και θα κάνει ό,τι μπορεί για να αποφύγει την επερχόμενη οργή. Για να αθωωθεί και να προστατεύσει την φήμη του, θα ισχυριστεί ότι ο σεισμός ήταν πράξη του Θεού πέρα από τον έλεγχό του, χρησιμοποιώντας την επιρροή του στο περίπου 90% των μέσων ενημέρωσης της Τουρκίας για να πείσει τους πολίτες ότι ο υψηλός αριθμός των νεκρών ήταν αναπόφευκτος δεδομένης της κλίμακας του σεισμού. Ίσως επίσης να επιχειρήσει να μεταθέσει την ευθύνη σε μικρές κατασκευαστικές εταιρείες, δίνοντας έμφαση στην ατομική αμέλεια και την ανάρμοστη συμπεριφορά για να απαλλάξει την κυβέρνησή του από την ευθύνη. Στις 12 Φεβρουαρίου, για παράδειγμα, η αστυνομία συνέλαβε πολλούς υπόπτους που φέρονται να συνδέονται με την κατάρρευση χιλιάδων κτιρίων.

Καμία από αυτές τις ενέργειες δεν αρκεί, ωστόσο, για να τον απομονώσει από την οργή του λαού. Μόλις γίνει σαφής ο πραγματικός αριθμός των νεκρών του σεισμού, συζητήσεις θα σαρώσουν όλη την Τουρκία σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τον συντονισμό της βοήθειας και το εάν οι κυβερνητικές αποτυχίες εμπόδισαν τελικά την διάσωση των παγιδευμένων ανθρώπων.

Σε απάντηση, ο Ερντογάν θα αλλάξει στάση και θα επιδιώξει για άλλη μια φορά να ενσταλάξει τον φόβο στους πολίτες, προσπαθώντας να φανεί ως δυνατός και έχων το πρόσταγμα. Έχει ήδη αρχίσει να κρατά μια τέτοια στάση, μεταξύ άλλων και στην πρώτη του ομιλία στην χώρα μετά τον σεισμό. Με την κάμερα να κάνει ζουμ στα ρουθούνια του, μια γωνία που προοριζόταν να τονίσει τον θυμό του, ο Ερντογάν επέπληξε τους πολίτες για διάδοση «ψευδών ειδήσεων», με έναν αγανακτισμένο τόνο που φαινόταν αταίριαστος σε μια στιγμή τέτοιας ασυνήθιστης θλίψης και απώλειας.

Ο σεισμός και η επίδρασή του φέρνουν τώρα στον Ερντογάν μια πρόκληση ενόψει των εθνικών εκλογών που πλησιάζουν. Σύμφωνα με το τουρκικό σύνταγμα, οι βουλευτικές και προεδρικές εκλογές πρέπει να διεξαχθούν το αργότερο πέντε χρόνια μετά τις προηγούμενες κάλπες, στην προκειμένη περίπτωση τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους. Τις προηγούμενες εβδομάδες, οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι το μπλοκ της τουρκικής αντιπολίτευσης, το «Τραπέζι των Έξι», είναι στήθος με στήθος με την συμμαχία του Ερντογάν.

Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, έχει ήδη υποσχεθεί να τερματίσει την διαφθορά που οδήγησε στην κατασκευή πολλών κακών κτιρίων και είχε ως αποτέλεσμα τόσα θύματα. Τα σχόλιά του υποδηλώνουν ότι η αντιπολίτευση θα χρησιμοποιήσει τον σεισμό για να επιτεθεί στον Ερντογάν κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου.

Αντιλαμβανόμενος πτώση της δημοτικότητάς του, ο Ερντογάν ενδέχεται να αποφασίσει τις επόμενες εβδομάδες να αναβάλει τις εκλογές. Μια τέτοια αναβολή έρχεται σε αντίθεση με το Σύνταγμα της Τουρκίας, αλλά ο Ερντογάν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον έλεγχο των βασικών θεσμών όπως το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο (YSK), το εθνικό συμβούλιο για την εποπτεία των εκλογών, για να καθυστερήσει την ψηφοφορία.

Ο Ερντογάν [5] έχει χειριστεί τους θεσμούς της χώρας, συμπεριλαμβανομένου του YSK, εναντίον των αντιπάλων του στο παρελθόν. Τον Μάρτιο του 2019, έδωσε εντολή στο YSK να ακυρώσει τα αποτελέσματα των δημαρχιακών εκλογών της Κωνσταντινούπολης, τις οποίες ο υποψήφιος του AKP είχε χάσει με μικρή διαφορά. Η απόφαση προκάλεσε οργή και λειτούργησε σαν μπούμερανγκ για τον Ερντογάν: ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης κέρδισε τις επόμενες εκλογές τον Ιούνιο με συντριπτική πλειοψηφία. Σίγουρα, το YSK δεν είναι συνταγματικά εξουσιοδοτημένο να αναβάλει τις εθνικές εκλογές πέρα από τις 18 Ιουνίου και ο Ερντογάν θα αντιμετωπίσει αντίσταση σε οποιαδήποτε προσπάθεια να το κάνει. Ωστόσο, μπορούσε να εξαναγκάσει αθόρυβα το YSK να δηλώσει ότι για λόγους ανωτέρας βίας, ο σεισμός καθιστά αδύνατη την διεξαγωγή των εκλογών τον Ιούνιο, ρίχνοντας έτσι την ευθύνη στο φαινομενικά ανεξάρτητο όργανο για οποιαδήποτε αναβολή. Ακόμα κι αν πρόκειται να παρακάμψει το σύνταγμα με κάποιο τρόπο, οι Τούρκοι ψηφοφόροι ίσως να είναι τόσο εξοργισμένοι που να τον τιμωρήσουν στις καθυστερημένες κάλπες, όπως έκαναν οι ψηφοφόροι της Κωνσταντινούπολης το 2019.

Εάν ο Ερντογάν αποφασίσει ότι δεν μπορεί ή δεν θέλει να αναβάλει τις εκλογές, θα μπορούσε να στραφεί σε άλλα αυταρχικά μέτρα. Η κυβέρνησή του κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης στις 7 Φεβρουαρίου, αναστέλλοντας τα δικαιώματα και τις ελευθερίες στις δέκα επαρχίες που επλήγησαν από τον σεισμό. Είναι πιθανό να παρατείνει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης μόλις λήξει τον Μάιο. Αυτό θα σήμαινε ότι στις δέκα επαρχίες που επλήγησαν από τον σεισμό -που αποτελούν πάνω από το ένα έκτο του πληθυσμού της Τουρκίας και [φιλοξενεί] πολλούς από τους πιο αγανακτισμένους και ταλαιπωρημένους πολίτες της- οι εκλογές δεν θα ήταν ούτε δίκαιες ούτε ελεύθερες, δίνοντας στον Ερντογάν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις κάλπες.

Εάν ο Ερντογάν δεν μπορέσει να αποκαταστήσει την εικόνα του ως συμπονετικού και αποτελεσματικού reis, η εποχή του Ερντογάν ως ηγέτη που τον φοβούνται και τον σέβονται στην Τουρκία έχει τελειώσει [6]. Ο θυμός και η αγωνία συσσωρεύονται σε όλη την χώρα. Όσοι αγαπούν τον Ερντογάν τον αγαπούν λίγο λιγότερο˙ όσοι τον φοβούνται τον φοβούνται ακόμη λιγότερο.