Αλλάζοντας τις ισορροπίες στις περιφερειακές συγκρούσεις | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Αλλάζοντας τις ισορροπίες στις περιφερειακές συγκρούσεις

Τα Συστήματα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών στο σύγχρονο επιχειρησιακό περιβάλλον*

Επιπλέον, πολλοί στρατοί παγκοσμίως διερευνούν επί του παρόντος την πιθανότητα επέκτασης των ρόλων των UAV ώστε να περιλαμβάνουν την συνεργασία με επανδρωμένες πλατφόρμες και τακτικής διασύνδεσης στο πεδίο της μάχης (όπως το πρόγραμμα Loyal Wingman [8] της Βασιλικής Αεροπορίας της Αυστραλίας με την Boeing και το UAV MQ-28 Ghost Bat) έτσι ώστε να επεκτείνουν και να εμβαθύνουν τις δυνατότητες μάχης και να διασφαλίσουν πολυεπίπεδη αεροπορική υπεροχή και επαυξημένες δυνατότητες επιτήρησης του πεδίου της μάχης. Παράλληλα, ακριβώς όπως τα UAV παρέχουν νέες επιχειρησιακές δυνατότητες για τους στρατιωτικούς διοικητές, τα UAV παρέχουν στους πολιτικούς ιθύνοντες πρόσθετες στρατιωτικές επιλογές χαμηλού κινδύνου για παροχή μιας δομημένης και πιο σφαιρικής εκτίμησης κινδύνου για πολλές καταστάσεις. Η μαζική χρήση προηγμένων UAV μπορεί να προσφέρει στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ένα χρήσιμο νέο εργαλείο για την παρακολούθηση της εφαρμογής συμφωνιών περιοχικής αποκλιμάκωσης, ειρήνευσης, και σταθεροποίησης, όπως συμφωνίες κατάπαυσης πυρός, ενεργοποίηση διαδρόμων ανθρωπιστικής βοήθειας, επιβολή ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, ναυτικοί αποκλεισμοί, ή εμπάργκο εμπορικής ναυσιπλοΐας.

ΝΕΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ

Το πλήρες εύρος των αλλαγών στην δυναμική των συγκρούσεων δεν μπορεί να γίνει απόλυτα αντιληπτό καθότι δεν είναι διαθέσιμα κρίσιμα δεδομένα για την απαιτούμενη ακαδημαϊκή και τεχνική τεκμηρίωση. Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες και αναλυτές στρατηγικής σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να αναδείξουν τον τρόπο λειτουργίας αυτής της νέας γενιάς «εξ’ αποστάσεως» πολέμου (remote warfare). Τα UAV είναι στρατιωτικά μέσα και, ως εκ τούτου, εμπίπτουν στη ίδια κατηγορία μαζί με άλλες οπλικές πλατφόρμες, όπως αυτές περιγράφονται εκτενώς στο Διεθνές Δίκαιο των ενόπλων συγκρούσεων και σε άλλες μεταγενέστερες συμβάσεις και συμφωνίες [9]. Η βασική διαφορά σε σχέση με τις επανδρωμένες πλατφόρμες είναι ότι τα UAV επιτρέπουν στους στρατιωτικούς διοικητές και στους κυβερνητικούς υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να είναι πιο δημιουργικοί και πρόθυμοι να χρησιμοποιήσουν τα UAV με επιθετικό τρόπο, διότι οι ενδεχόμενες συνέπειες θεωρούνται πιο διαχειρίσιμες και με μικρότερο πολιτικό ρίσκο. Συνεπώς, τα επανδρωμένα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη υπόκεινται στους ίδιους θεσμικούς περιορισμούς και πολιτικές [10]. Αυτό που δεν είναι σαφές, ωστόσο, είναι εάν οι διοικητές, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ή οι ηγέτες των κρατών ακολουθούν την ίδια διαδικασία λήψης αποφάσεων ή κάνουν την ίδια εκτίμηση κινδύνου όταν εξετάζουν πού και πώς να χρησιμοποιήσουν UAV και πώς να ανταποκριθούν σε επιθέσεις εναντίον ή από UAV.

Η βασική νομική γνώση επιτάσσει ότι η επίθεση σε ένα επανδρωμένο αεροσκάφος πάνω από διεθνή ύδατα είναι μια προκλητική πράξη και πιθανότατα μια πράξη πολέμου, εκτός εάν αποτελεί άμεση, σαφή, και τεκμηριωμένη απειλή για την εδαφική ακεραιότητα της χώρας. Το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν δύναται να θεωρηθεί ότι μια άμεση επίθεση σε ένα UAV, με τους ίδιους όρους, θα πρέπει να προκαλέσει την ίδια αντίδραση. Για παράδειγμα, η κατάρριψη ενός UAV πάνω από διεθνή ύδατα μπορεί να θεωρηθεί από την άλλη πλευρά προκλητική και επιθετική. Πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες ίσως να το ερμηνεύουν αυτό ως σκόπιμη και προσχεδιασμένη κλιμάκωση που θα οδηγήσει μια ολόκληρη περιοχή σε μια αποσταθεροποιητική πορεία. Ωστόσο, είναι ολοένα και πιο προφανές ότι η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία βασίζονται στα UAV για αποστολές που θα μπορούσαν να είναι υψηλού κινδύνου εάν διεξάγονταν από επανδρωμένα αεροσκάφη, για τον απλούστατο λόγο ότι οι συνέπειες της απώλειας ενός UAV μπορούν να περιοριστούν στο καθαρά τακτικό στρατιωτικό κομμάτι. Ένα εξαιρετικό ενδεικτικό παράδειγμα είναι η συνεχιζόμενη και αυξανομένη τουρκική επιθετικότητα κατά του εθνικού εναέριου χώρου της Ελλάδας μέσω της εκτεταμένης χρήσης διαφορετικών πλατφορμών UAV [11] ως μέρος του γεωπολιτικού αναθεωρητισμού της Τουρκίας στην περιοχή της Ν.Α. Μεσογείου. Αυτό προκαλεί γενικευμένη αβεβαιότητα στον τρόπο με τον οποίο οι επιθέσεις από UAV μπορούν να εκληφθούν ως άμεση και ευθεία απειλή και υπογραμμίζει την ανάγκη για θέσπιση και εφαρμογή ενός περιεκτικού, αποτελεσματικού, συγκεκριμένου, και ρητού πρωτοκόλλου αντιμετώπισης των UAV.

Είναι γνωστό μεταξύ των αναλυτών στρατηγικής ασφάλειας ότι οι τακτικοί και οι στρατηγικοί παράγοντες άμυνας σταθμίζονται διαφορετικά. Η επιχειρησιακή ανάπτυξη εξελιγμένων UAV μεταβάλλει τον τρόπο εκτίμησης κινδύνου για αποφάσεις αμυντικού περιεχομένου. Γενικά, τα UAV παρέχουν στους στρατιωτικούς διοικητές που εμπλέκονται σε επιθετικές επιχειρήσεις μια επιλογή χαμηλότερου ρίσκου για την χρήση θανατηφόρας δύναμης σε μια σύγκρουση, περιορίζοντας παράλληλα την άμεση έκθεση σε κίνδυνο των στελεχών τους. Αυτές οι συγκεκριμένες συνθήκες θα μπορούσαν να κάνουν έναν διοικητή πιο πρόθυμο και θετικό στο να χρησιμοποιήσει ένα UAV σε αποστολές συλλογής πληροφοριών ή κρούσης ακριβείας καθώς και σε γενικότερα καθήκοντα προστασίας δυνάμεων (force protection). Για παράδειγμα, οι ναυτικοί διοικητές που επιχειρούν σε διεθνή ύδατα θα ήταν πιο πιθανό να εμπλακούν με ή να καταρρίψουν ένα UAV που χαρακτηρίζεται ως εχθρική απειλή απ’ όσο ένα επανδρωμένο αεροσκάφος ή ελικόπτερο. Η τακτική του Ισραήλ κατά των ιρανικών UAV στηρίζεται στην ιδέα ότι η κατάρριψη ενός UAV δεν οδηγεί σε περαιτέρω κλιμάκωση σε σχέση με την κατάρριψη επανδρωμένων αεροσκαφών ή πυραυλικών χτυπημάτων κατά υποδομών και εγκαταστάσεων [12].