Η παλαιστινιακή κρίση διαδοχής

Όταν ο Αμπάς αποχωρήσει από την σκηνή, θα είναι μια στιγμή πραγματικού κινδύνου για την Αρχή. Είναι βαθιά αντιδημοφιλής, με το 63% των Παλαιστινίων να τον χαρακτηρίζουν μάλλον βάρος παρά πλεονέκτημα, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Palestinian Center for Policy and Survey Research που διεξήχθη τον Μάρτιο. Η θέση της ΠΑ κινδυνεύει περαιτέρω από την επιδείνωση της κατάστασης ασφαλείας στην Δυτική Όχθη, όπου τοπικές μαχητικές ομάδες στη Ναμπλούς, την Τζενίν, και άλλες πόλεις αναδύονται για να καλύψουν το κενό που δημιουργείται από την αδυναμία της Αρχής. Η Χαμάς εργάζεται επίσης για την αποσταθεροποίηση της ΠΑ, αναδεικνύοντας την διαφθορά και την ανικανότητα της Αρχής και πραγματοποιώντας τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ για να προκαλέσει ισραηλινά αντίποινα εναντίον της.

Είτε η διαδοχή είναι ταχεία είτε παρατεταμένη, είτε ομαλή είτε άτακτη, θα είναι μια επικίνδυνη στιγμή. Ελλείψει μιας κεντρικής πολιτικής Αρχής και Αρχής ασφαλείας, οι τοπικές δυναμικές θα επιβληθούν. Τοπικοί ηγέτες, όπως ο Rajoub στην Χεβρώνα και οι al-Sheikh και Faraj στην Ραμάλα, ίσως να επικρατήσουν με βάση καθαρά τοπικές εκτιμήσεις. Η Χαμάς, η οποία δεν έχει μέχρι στιγμής επιβληθεί πολιτικά στην Δυτική Όχθη, ίσως να αποφασίσει να δράσει σε περιοχές όπου έχει λαϊκή υποστήριξη, στηρίζοντας τοπικούς ηγέτες που είναι ευνοϊκά διακείμενοι στους στόχους της.

Μια άτακτη μετάβαση θα ήταν ιδιαίτερα αποσταθεροποιητική. Μια παρατεταμένη διαδικασία διαδοχής θα μπορούσε εύκολα να οδηγήσει σε βία, μια προοπτική που γίνεται πιο επικίνδυνη λόγω της αφθονίας των φορητών όπλων στην Δυτική Όχθη. Αν ξεσπάσει βία, αυτή αναπόφευκτα θα έχει ως στόχο τις ισραηλινές δυνάμεις κατοχής, προκαλώντας ισραηλινή απάντηση. Για να προφυλαχθεί από τέτοιες εξελίξεις, το Ισραήλ αναπόφευκτα θα παρέμβει στρατιωτικά και οι τοπικοί Παλαιστίνιοι ηγέτες θα μπορούσαν με την σειρά τους να υιοθετήσουν μια συγκρουσιακή προσέγγιση προς το Ισραήλ για να ενισχύσουν την τοπική τους νομιμοποίηση. Αυτό θα έβλαπτε περαιτέρω την ικανότητα ενός διαδόχου να κυβερνήσει.

ΑΝ ΑΠΟΤΥΧΟΥΝ ΝΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΤΟΥΝ, ΝΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΤΟΥΝ ΝΑ ΑΠΟΤΥΧΟΥΝ

Μια σταθερή διαδοχή δεν μπορεί να διασφαλιστεί όταν η διαδικασία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Στην έξαψη της στιγμής, το διακύβευμα θα είναι πολύ υψηλό για να αναμένεται από τους ανταγωνιστές να συνεργαστούν. Η διαδικασία πρέπει να ξεκινήσει τώρα, όσο ο Αμπάς είναι ακόμη αρκετά ισχυρός για να την διαμορφώσει. Δεν χρειάζεται να επιλέξει διάδοχο. Αντίθετα, πρέπει μόνο να δημιουργήσει την διαδικασία και τους κανόνες για τον εντοπισμό και την επιλογή ικανών ηγετών. Η προσδοκία ότι μια τέτοια διαδικασία θα είναι πλήρως δημοκρατική ίσως να είναι ένα υπερβολικό βήμα, δεδομένης της διάσπασης μεταξύ της Φατάχ και της Χαμάς και της ολοένα και πιο κατακερματισμένης φύσης της παλαιστινιακής πολιτικής. Αλλά η αναζωογόνηση της ικανότητας της Φατάχ να παράγει αξιόπιστους ηγέτες θα μπορούσε τουλάχιστον να σταθεροποιήσει την διαδικασία διαδοχής. Αυτό θα σημάνει την επανεισδοχή των αποπεμφθέντων ή αποξενωμένων ηγετών στην Φατάχ και την δυνατότητα ανοιχτού διαγωνισμού εντός του κινήματος. Πρέπει επίσης να καθιερωθεί η διαδικασία για την σύγκληση μιας γενικής διάσκεψης της Φατάχ στην οποία θα μπορούν να αναδειχθούν ηγέτες με γνήσιο εκλογικό σώμα.

Ο Αμπάς είναι απίθανο να λάβει ο ίδιος αυτά τα μέτρα, κάτι που θα ήταν αντίθετο με το ηγετικό του στυλ. Αντ' αυτού, θα πρέπει να θεσπιστεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες παραμένουν ο μόνος διεθνής παράγοντας με αρκετή διπλωματική ισχύ για να συγκεντρώσουν έναν συνασπισμό Ευρωπαίων και περιφερειακών ηγετών ικανών να ασκήσουν συντονισμένη πίεση στον Αμπάς. Αν και η Ουάσιγκτον θα πρέπει να δώσει το έναυσμα και να ηγηθεί αυτής της διαδικασίας, δεν θα πρέπει να την επιβλέπει άμεσα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει αντ' αυτού να συνεργαστούν με τους Άραβες συμμάχους τους, οι οποίοι κατανοούν την παλαιστινιακή πολιτική και γνωρίζουν όλους τους παίκτες.

Η δημιουργία μιας τέτοιας διαδικασίας δεν θα είναι εύκολη. Αλλά αν δεν δημιουργηθεί τώρα, το πιθανό αποτέλεσμα θα είναι η αστάθεια και ακόμη και η πιθανή κατάρρευση της Αρχής μετά την αποχώρηση του Αμπάς από το προσκήνιο. Αν συμβεί αυτό, ο αντίκτυπος θα μπορούσε να είναι καταστροφικός για την περιοχή. Η βία θα μπορούσε να μεταφερθεί από τα παλαιστινιακά εδάφη στο Ισραήλ και πιθανώς ακόμη και στην Ιορδανία. Αυτό θα συμπαρασύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες ξανά σε μια ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση, ακόμη και όταν η προσοχή και οι πόροι τους είναι εστιασμένοι αλλού. Σε μια εποχή που η επιρροή των ΗΠΑ στην περιοχή φαίνεται να φθίνει, το άνοιγμα του δρόμου για μια σταθερή διαδοχή της Παλαιστινιακής Αρχής είναι ένας τρόπος με τον οποίο η Ουάσιγκτον μπορεί να αποδείξει ότι εξακολουθεί να είναι σε θέση να έχει μια θετική επίδραση.

Copyright © 2023 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/palestinian-territory/palestinian-success...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition