Η παγίδα της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η παγίδα της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας

Η αλήθεια για το πλαίσιο «λύσης» - Προτάσεις απέναντι στους σχεδιασμούς της Τουρκίας*

Έκτοτε, η ισλαμιστική Τουρκία απειλεί με προσάρτηση των κατεχομένων, κάτι που αποτελεί επιλογή που ενδέχεται να ενεργοποιηθεί πριν τις τουρκικές εκλογές. Ξένες διπλωματικές πηγές θεωρούν ορατό αυτό το ενδεχόμενο καθώς, όπως σημείωναν, είναι ένα από τα εργαλεία που έχει στα χέρια του ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ενόψει και των εκλογών για να ανατρέψει την δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται. Το μεγάλο αυτό βήμα προετοιμάζεται εδώ και πολλά χρόνια, με τις πρώτες κινήσεις να ξεκινούν αμέσως μετά την τουρκική εισβολή, όπως η εθνοκάθαρση των Ελληνοκυπρίων, η μεταφορά εποίκων, η πλήρης οικονομική εξάρτηση, η μεταφορά νερού, οι προετοιμασίες για ηλεκτρική διασύνδεση, οι «ιδιωτικοποιήσεις» λιμανιών, νερού, ηλεκτρισμού, η γενικότερη ισλαμοποίηση των κατεχομένων.

Η προσάρτηση τυπικά συνδέεται με τις διαχρονικές μακροπρόθεσμες επιδιώξεις της Τουρκίας, έχοντας υψηλό συμβολισμό, που θα ξυπνήσει τα εθνικιστικά αντανακλαστικά της τουρκικής κοινωνίας, κάτι το οποίο ευνοεί τον Ερντογάν και θα μπορούσε να «νομιμοποιηθεί» με δημοψήφισμα βασισμένο σε τρία επιχειρήματα: 1) στον μισό αιώνα διαπραγματεύσεων που δεν κατέληξαν σε λύση, 2) στην λύση των δύο κρατών που δεν έγινε αποδεκτή από τους Ελληνοκυπρίους, 3) στην διεθνή κοινότητα που συνεχίζει να μην αναγνωρίζει την «ΤΔΒΚ». Αυτός είναι και ο ουσιαστικός λόγος της άσκησης πιέσεων εκ μέρους της Τουρκίας, για παραχώρηση «υπηκοοτήτων» εκ μέρους των κατεχομένων, ώστε να εξασφαλίσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για την προσάρτηση, εάν τυχόν γίνει. Εξάλλου υπάρχει το τετελεσμένο της Κριμαίας, το οποίο η Άγκυρα θα μπορούσε να ακολουθήσει ως πρότυπο, καθώς έχει μελετήσει όλες τις κινήσεις της Ρωσίας, αλλά και τον τρόπο που αντέδρασε η διεθνής κοινότητα [8].

Αν και ο Ερντογάν δεν θα είχε κανέναν δισταγμό για να προβεί σε μια τέτοια ενέργεια, αφού έχει αποδείξει ότι δεν σέβεται την διεθνή νομιμότητα ούτε φοβάται τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας, ο γράφων και πολλοί καταξιωμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι μπλοφάρει. Η απειλή περί προσάρτησης χρησιμοποιείται από την Άγκυρα για να ενδώσουν τα δυο ελληνικά κράτη της Μεσογείου στην λύση της ΔΔΟ, επιτυγχάνοντας τον πλήρη έλεγχο στον βορρά, την συνδιοίκηση-φινλανδοποίηση των ελεύθερων εδαφών (παρουσία τουρκικού στρατού), αρπάζοντας τον υποθαλάσσιο πλούτο στα νότια του νησιού και αποκτώντας τον στρατηγικό έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου κάτι που δεν μπορεί να επιτευχθεί με την τωρινή διχοτόμηση ή ακόμα και μια μελλοντική προσάρτηση. Βέβαια, ο εκβιασμός της «ομοσπονδιακής λύσης/ Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας» για να αποφευχθεί μια δήθεν προσάρτηση, είναι εκτός του πλαισίου που έχει καθοριστεί από τα Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για το Κυπριακό και αντιτίθεται στο Διεθνές Δίκαιο [9].

Η υψηλή στρατηγική της Τουρκίας για το Κυπριακό διαχρονικά χαρακτηρίζεται από αδιάλειπτη συνέπεια και έχει σαν αφετηρία τις προτάσεις που υποβλήθηκαν στο τέλος του 1956 από τον Νιχάτ Ερίμ (Nihat Erim, 1912-1980), Τούρκο καθηγητή και διακεκριμένο συνταγματολόγο, σύμβουλο του Μεντερές, επικεφαλή της τουρκικής αντιπροσωπίας για την σύνταξη και επεξεργασία του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας και μετέπειτα για μικρό διάστημα πρωθυπουργού. Τότε, ο Ερίμ υπέβαλε δύο απόρρητες εκθέσεις για την τουρκική στάση στο Κυπριακό, με προτάσεις διαδοχικών στόχων ώστε να κερδηθεί μακροπρόθεσμα ολόκληρη η Μεγαλόνησος.

Ο πρώτος και ο δεύτερος στόχος, δηλαδή η παρεμπόδιση της Ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα και η απόκτηση από την Τουρκία νομίμων δικαιωμάτων στο νησί, πάντα με την στήριξη των Βρετανών, μέχρι το 1960, έτος ίδρυσης της Κυπριακή Δημοκρατίας, είχε επιτευχθεί. Με την ενορχηστρωμένη ανταρσία των Τουρκοκυπρίων του 1963 και όσα ακολούθησαν το καλοκαίρι του 1964, άρχισε να υλοποιείται ο τρίτος στόχος, που ήταν η συγκέντρωση του διασκορπισμένου σε όλη την Κύπρο πληθυσμού τους σε θύλακες, ώστε να αποτελέσουν ενιαίες, ομοιογενείς μάζες, ενώ ο πλήρης και οριστικός γεωγραφικός διαχωρισμός επιτεύχθηκε με την εισβολή, την κατοχή, και τον εξαναγκασμό τους εκ μέρους της Τουρκίας, σε μετακίνηση στις κατεχόμενες περιοχές. Ο τέταρτος στόχος ήταν η προσπάθεια εξισορρόπησης πληθυσμιακά της (συντριπτικής) πλειοψηφίας των Ελληνοκυπρίων, καθώς σήμερα από τους 300.000 περίπου κατοίκους των Κατεχομένων, εκτιμάται ότι πλέον μόνο 100.000 είναι Τουρκοκύπριοι!

Παράλληλα, επιτεύχθηκε σε μεγάλο βαθμό και ο πέμπτος στόχος που ήταν ο στρατιωτικός έλεγχος της Κύπρου, με τα κατοχικά στρατεύματα να αριθμούν 35.000 άτομα, διαθέτοντας σύγχρονα μέσα και οπλισμό, μόνιμη απειλή για τον ελεύθερο Νότο. Απομένει ανεκπλήρωτος ο έκτος στόχος, που αφορά τον πλήρη πολιτικό έλεγχο όλης της Κύπρου και είναι το διακύβευμα της εποχής μας [10].

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΤΗΣ ΔΔΟ

Ο εθνικός στόχος που θα πρέπει να υπηρετήσει ο νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν μπορεί να είναι άλλος από την ακύρωση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας (ΔΔΟ) και οι λόγοι είναι πολλοί. Η δήθεν λύση, δέχεται την αρχιτεκτονική του μόνιμου διαχωρισμού της Κύπρου σε δυο περιοχές, μια μόνο με Ελληνοκύπριους και η άλλη μόνο με Τουρκοκύπριους, έτσι, εφόσον υπογραφεί, τίποτα δεν θα μπορεί να την αλλάξει. Η τουρκοκυπριακή περιοχή θα διοικείται στην πραγματικότητα από την Τουρκία, και σε περίπτωση που η Ομοσπονδία καταρρεύσει όπως η πάλαι ποτέ Τσεχοσλοβακία, θα καταλήξει διαμελισμένη σε δυο κράτη [11].

Η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία ουσιαστικά:

1. Καταλύει την διεθνώς αναγνωρισμένη, ούσα κράτος-μέλος της ΕΕ, Κυπριακή Δημοκρατία, δημιουργώντας Ομοσπονδία, δηλαδή μια ισότιμη συνύπαρξη δύο συνιστωσών κρατιδίων, υποβιβάζοντάς την στο επίπεδο ομοσπονδιακού κρατιδίου/κοινοτικού κρατιδίου/ζώνης.