Η Ουκρανία κρατάει το μέλλον

Αυτό ισχύει για κάθε αναβίωση της δημοκρατίας, εκτός από την πιο πρόσφατη, που ακολούθησε τις επαναστάσεις της Ανατολικής Ευρώπης το 1989 και την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Σε εκείνο το σημείο, καθώς η Ρωσία και η Ουκρανία αναδύθηκαν ως ανεξάρτητα κράτη, μια διεστραμμένη πίστη εγκαταστάθηκε στο «τέλος της ιστορίας», στην έλλειψη εναλλακτικών λύσεων στην δημοκρατία, και στην φύση του καπιταλισμού. Πολλοί Αμερικανοί είχαν χάσει τον φυσικό φόβο της ολιγαρχίας και της αυτοκρατορίας (της δικής τους ή των άλλων) και είχαν ξεχάσει την οργανική σύνδεση της δημοκρατίας με την ηθική δέσμευση και το φυσικό θάρρος. Η συζήτηση για την δημοκρατία στα τέλη του εικοστού αιώνα συγχέει τον ορθό ηθικό ισχυρισμό ότι ο λαός πρέπει να κυβερνά με τον λανθασμένο πραγματικό ισχυρισμό ότι η δημοκρατία είναι η φυσική κατάσταση των πραγμάτων ή η αναπόφευκτη συνθήκη ενός ευνοημένου έθνους. Αυτή η παρανόηση κατέστησε τις δημοκρατίες ευάλωτες, είτε πρόκειται για παλιές είτε για νέες.

Το σημερινό ρωσικό καθεστώς είναι μια από τις συνέπειες της λανθασμένης πεποίθησης ότι η δημοκρατία συμβαίνει με φυσικό τρόπο και ότι όλες οι απόψεις είναι εξίσου έγκυρες. Αν αυτό ήταν αλήθεια, τότε η Ρωσία θα ήταν πράγματι μια δημοκρατία, όπως ισχυρίζεται ο Πούτιν. Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι μια δοκιμασία για το αν μια τυραννία που ισχυρίζεται ότι είναι δημοκρατία μπορεί να θριαμβεύσει και να εξαπλώσει έτσι το λογικό και ηθικό της κενό. Όσοι θεωρούσαν την δημοκρατία δεδομένη, υπνοβατούσαν προς την τυραννία. Η ουκρανική αντίσταση αποτελεί την αφύπνιση.

ΣΟΒΑΡΟΣ ΑΓΩΝΑΣ

Την Κυριακή πριν η Ρωσία ξεκινήσει την τελευταία της εισβολή στην Ουκρανία, προέβλεψα στην αμερικανική τηλεόραση ότι ο Ζελένσκι θα παρέμενε στο Κίεβο αν η Ρωσία εισέβαλε. Με χλεύασαν για αυτήν την πρόβλεψη, όπως ακριβώς με χλεύασαν όταν προέβλεψα την προηγούμενη ρωσική εισβολή, τον κίνδυνο που έθετε για την αμερικανική δημοκρατία ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και την απόπειρα πραξικοπήματος του Τραμπ. Πρώην σύμβουλοι του Τραμπ και του προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα, διαφώνησαν μαζί μου σε μια τάξη στο Πανεπιστήμιο Yale, όπου διδάσκω. Δεν έκαναν τίποτα περισσότερο από το να αντανακλούν την αμερικανική συναίνεση. Οι Αμερικανοί τείνουν να βλέπουν τον πόλεμο στην Ουκρανία στην μακρά σκιά των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου [11] και των αμερικανικών ηθικών και στρατιωτικών αποτυχιών που ακολούθησαν. Στην κυβέρνηση του Μπάιντεν, οι αξιωματούχοι φοβούνταν ότι παίρνοντας το μέρος του Κιέβου κινδύνευαν να επαναλάβουν την πτώση της Καμπούλ. Μεταξύ των νεότερων ανθρώπων και της πολιτικής αριστεράς, μια βαθύτερη ανησυχία προέκυψε από την έλλειψη εθνικού απολογισμού για την εισβολή στο Ιράκ, που δικαιολογήθηκε τότε με την ιδέα ότι η καταστροφή ενός καθεστώτος θα δημιουργούσε μια tabula rasa από την οποία θα αναδυόταν φυσιολογικά η δημοκρατία. Η ηλιθιότητα αυτού του επιχειρήματος έκανε μια γενιά να αμφιβάλλει για την πιθανότητα ότι ο πόλεμος και η δημοκρατία θα μπορούσαν να έχουν σχέση μεταξύ τους. Η ανησυχία για μια ακόμη στρατιωτική προσπάθεια ήταν ίσως κατανοητή, αλλά η ομοιότητα μεταξύ του Ιράκ και της Ουκρανίας ήταν μόνο επιφανειακή. Οι Ουκρανοί δεν επέβαλαν το δικό τους όραμα σε μια άλλη χώρα. Προστάτευαν το δικαίωμά τους να επιλέγουν τους δικούς τους ηγέτες από μια εισβολή που είχε σκοπό να ακυρώσει την δημοκρατία τους και να εξαλείψει την κοινωνία τους.

Η κυβέρνηση Τραμπ είχε εξαπλώσει τον κυνισμό από την άλλη κατεύθυνση. Πρώτα ο Τραμπ αρνήθηκε να δώσει όπλα στην Ουκρανία προκειμένου να εκβιάσει τον Ζελένσκι. Στην συνέχεια έδειξε ότι ένας πρόεδρος των ΗΠΑ θα επιχειρούσε πραξικόπημα για να παραμείνει στην εξουσία μετά από μια εκλογική ήττα. Το να βλέπεις συμπολίτες σου να πεθαίνουν σε μια προσπάθεια ανατροπής της δημοκρατίας είναι το αντίθετο από το να ρισκάρεις την ζωή σου για να την προστατεύσεις. Φυσικά, αν η δημοκρατία αφορά μόνο τις μεγαλύτερες δυνάμεις και όχι την ηθική, τότε οι ενέργειες του Τραμπ θα είχαν απόλυτο νόημα. Αν κάποιος πιστεύει ότι η καπιταλιστική ιδιοτέλεια γίνεται αυτόματα δημοκρατική αρετή, και ότι το να λέει κανείς ψέματα για το ποιος κέρδισε τις εκλογές είναι απλώς η έκφραση μιας γνώμης όπως κάθε άλλη, τότε ο Τραμπ είναι ένας κανονικός πολιτικός. Στην πραγματικότητα, προσωποποιεί με θράσος την ρωσική ιδέα ότι δεν υπάρχουν αξίες και αλήθεια.

Οι Αμερικανοί είχαν εν πολλοίς ξεχάσει ότι η δημοκρατία είναι μια αξία για την οποία ένας εκλεγμένος αξιωματούχος -ή ένας πολίτης, εν προκειμένω- θα μπορούσε να επιλέξει να ζήσει ή να πεθάνει. Παίρνοντας το ρίσκο, ο Ζελένσκι μετέτρεψε τον ρόλο του από έναν μικροσκοπικό παίκτη σε ένα σκάνδαλο του Τραμπ σε έναν ήρωα της δημοκρατίας. Οι Αμερικανοί υπέθεσαν ότι θα ήθελε να τραπεί σε φυγή επειδή είχαν πειστεί για την υπεροχή των απρόσωπων δυνάμεων: αν φέρνουν την δημοκρατία, τόσο το καλύτερο, αλλά όταν δεν την φέρνουν, οι άνθρωποι υποτάσσονται. «Χρειάζομαι πυρομαχικά, όχι μεταφορικό μέσο» ήταν η απάντηση του Ζελένσκι στις αμερικανικές προτροπές να εγκαταλείψει το Κίεβο. Αυτό ίσως δεν ήταν τόσο εύγλωττο όσο ο επικήδειος λόγος του Περικλή, αλλά αποδίδει το ίδιο νόημα: υπάρχει τιμή στο να επιλέγεις τον σωστό τρόπο να πεθάνεις για λογαριασμό ενός λαού που αναζητά τον σωστό τρόπο να ζήσει.