Η αρχή της ιστορίας

Περισσότερες κυβερνήσεις, ιδρύματα, και εταιρείες πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη αυτές τις ιδέες. Η κανονιστική μεταρρύθμιση θα είναι επίσης σημαντική. Στο [βιβλίο του με τίτλο] Averting Catastrophe, ο Cass Sunstein, πρώην επικεφαλής του γραφείου κανονισμών στον Λευκό Οίκο, έδειξε το πώς η τρέχουσα προσέγγιση της κυβέρνησης στην ανάλυση κόστους-οφέλους δεν μπορεί να καλύψει επαρκώς τους πιθανούς καταστροφικούς κινδύνους. Ο Sunstein υποστήριξε αυτό που ονόμασε την «αρχή του maximin»: ενόψει των επαρκώς ακραίων κινδύνων -και η εξαφάνιση του ανθρώπου σίγουρα χαρακτηρίζεται ως τέτοιος- οι κυβερνήσεις πρέπει να επικεντρωθούν στην εξάλειψη των πιο χειρότερων αποτελεσμάτων. Όπως συμβαίνει, ο Λευκός Οίκος εκσυγχρονίζει επί του παρόντος το πλαίσιο για την αναθεώρηση των κανονισμών. Θα πρέπει να χρησιμοποιήσει αυτή την ευκαιρία για να κάνει την προσέγγισή του για την αντιμετώπιση χαμηλής πιθανότητας κινδύνων ακραίων ζημιών κατάλληλη για τον 21ο αιώνα, είτε υιοθετώντας την αρχή maximin του Sunstein είτε κάτι παρόμοιο που λαμβάνει σοβαρά υπόψη τους παγκόσμιους καταστροφικούς κινδύνους.

Ο Φουκουγιάμα προφήτευσε «αιώνες πλήξης στο τέλος της ιστορίας». Τίποτα δεν θα μπορούσε να είναι πιο μακριά από αυτήν την υπόθεση. Οι ισχυρές και καταστροφικές τεχνολογίες θα αποτελέσουν μια άνευ προηγουμένου πρόκληση για το σημερινό πολιτικό σύστημα. Η προηγμένη τεχνητή νοημοσύνη (artificial intelligence, AI) θα μπορούσε να υπονομεύσει την ισορροπία δυνάμεων που υπάρχει μεταξύ ατόμων και κρατών: ένα εξ ολοκλήρου αυτοματοποιημένο εργατικό δυναμικό θα έδινε στην κυβέρνηση ελάχιστο λόγο να συμπεριφέρεται καλά στους πολίτες της˙ μια δικτατορία που διαθέτει στρατό και αστυνομική δύναμη [με δυνατότητες] τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να αποτρέψει την πιθανότητα εξέγερσης ή πραξικοπήματος. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την προοπτική ενός τρίτου παγκόσμιου πολέμου ως λόγο για να επεκτείνει το κράτος και να πατάξει ατομικές ελευθερίες, όπως η ελευθερία του λόγου, για λόγους προστασίας της εθνικής ασφάλειας. Η δυνατότητα εύκολης πρόσβασης σε βιο-όπλα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να δικαιολογηθεί μια καθολική επιτήρηση.

Έχοντας κατά νου το μέλλον της ανθρωπότητας, θα πρέπει να αντισταθούμε σε τέτοιες πιέσεις. Πρέπει να αγωνιστούμε για να διασφαλίσουμε και ότι έχουμε μέλλον και ότι είναι ένα μέλλον που αξίζει να το έχουμε. Η πολιτιστική στροφή προς τον φιλελευθερισμό τους τελευταίους τρεις αιώνες δημιούργησε μια μηχανή ηθικής προόδου που οδήγησε στην διάδοση της δημοκρατίας [26], στην κατάργηση της δουλείας [27], και στην επέκταση των δικαιωμάτων για τις γυναίκες [28] και τους έγχρωμους [29]. Αυτόν τον κινητήρα δεν μπορεί να τον σβήσουμε τώρα. Αν μη τι άλλο, πρέπει να προχωρήσουμε πολύ περισσότερο στην προώθηση της ηθικής και πολιτικής διαφορετικότητας και πειραματισμού. Κοιτάζοντας χιλιετίες πίσω, οι σύγχρονοι βλέπουν τις πρακτικές της δουλοκτησίας, των βασανιστηρίων για διασκέδαση, και της υπερπατριαρχίας των Ρωμαίων ως βάρβαρες. Ίσως οι μελλοντικές γενιές να δουν πολλές από τις τρέχουσες πρακτικές μας ως ελάχιστα καλύτερες.

Πρέπει λοιπόν να περπατήσουμε σε τεντωμένο σκοινί. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η παγκόσμια συνεργασία μειώνει τους κινδύνους παγκόσμιας καταστροφής σχεδόν στο μηδέν, διατηρώντας παράλληλα την ελευθερία και την ποικιλομορφία της σκέψης και των κοινωνικών δομών που θα μας επέτρεπαν να οικοδομήσουμε ένα μέλλον για το οποίο θα μας ευχαριστούσαν τα εγγόνια των εγγονιών μας. Το να σκεφτόμαστε μεγάλης κλίμακας πολιτικές αλλαγές είναι αποθαρρυντικό, αλλά οι προηγούμενες καινοτομίες στην διακυβέρνηση, όπως το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών και η ΕΕ, παρέχουν λόγους ελπίδας.

Δεν έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τους εαυτούς μας ως μια από τις πρώτες γενιές της ιστορίας˙ τείνουμε να εστιάζουμε σε αυτά που κληρονομήσαμε από το παρελθόν, όχι σε αυτά που θα μπορούσαμε να κληροδοτήσουμε στο μέλλον. Αυτό είναι λάθος. Για να αντιμετωπίσουμε το έργο που έχουμε μπροστά μας, πρέπει να σκεφτούμε πού βρισκόμαστε στην πλήρη γενεαλογία της ανθρωπότητας. Σήμερα απερίσκεπτα στοιχηματίζουμε, όχι μόνο με τις ζωές μας και τις ζωές των παιδιών μας, αλλά με την ίδια την ύπαρξη όλων όσων πρόκειται να έρθουν ακόμη. Ας είμαστε η τελευταία γενιά που θα το κάνει.

*Το άρθρα αυτό δημοσιεύθηκε στο τεύχος αρ. 82 (Ιούνιος - Ιούλιος 2023) του Foreign Affairs The Hellenic Edition.